Του Άγγελου Μπαλαρά,
Η 29η Δεκεμβρίου του 2022 θα αποτελεί μια μαύρη σελίδα στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Ο Edson Arantes do Nascimento, ο γνωστός σε όλους Pelé, δεν βρίσκεται πλέον σε αυτόν τον κόσμο. Ένας εμβληματικός άνθρωπος του αθλήματος περνά στην αιωνιότητα. Σε τέτοιες περιστάσεις τα λόγια στερεύουν και, ίσως, να είναι περιττά. Ωστόσο, θεωρώ πως είναι χρέος μας να μνημονευτεί η ιστορία του. Πρόκειται για μια τεράστια προσωπικότητα, πέρα από μυθικό αθλητή, με ανεκτίμητη συνεισφορά στην παγκόσμια ιστορία του ποδοσφαίρου και όχι μόνο.
Συλλογική καριέρα: Pelé σημαίνει Santos
Γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου του 1940 στο Três Corações, της πολιτείας Minas Gerais στη Βραζιλία. Από μικρός, βρέθηκε να παίζει ακόμα και ποδόσφαιρο σάλας, ώστε να είναι κοντά σε αυτό που αγαπά. Σε ηλικία μόλις δεκαπέντε ετών υπέγραψε επαγγελματικό συμβόλαιο με τη Santos FC. Το «μέγεθος» του Pelé, γρήγορα, ξεπέρασε τα σύνορα της πατρίδας του και μια ιστορία αγάπης ξεκίνησε. Στην ομάδα της καρδιάς του έμεινε δεκαεννέα σεζόν (1956-1974), κατακτώντας τουλάχιστον εικοσιπέντε τίτλους, με σημαντικότερα τα έξι εθνικά πρωταθλήματα και τα διεθνή τρόπαια (Libertadores και Διηπειρωτικά). Η συνεισφορά του Pelé στον σύλλογο δεν αποτυπώνεται μόνο στους τίτλους. Χάρη σε αυτόν η δημοτικότητα της ομάδας εκτοξεύτηκε στη Βραζιλία και τον υπόλοιπο κόσμο.
Ο Pelé, αρχικά, σταμάτησε την καριέρα του το 1974, όμως, ένα χρόνο αργότερα, δηλαδή το 1975, υπέγραψε τριετές συμβόλαιο με την Αμερικάνικη New York Cosmos, κατακτώντας και εκεί το πρωτάθλημα. Η μετακίνησή του στις Η.Π.Α. ήταν μια τρανή απόδειξη μεγαλείου, αφού στη δύση της καριέρας του και έχοντας πετύχει την απόλυτη καταξίωση, έφυγε για πρώτη φορά (σε συλλογικό επίπεδο) από τη χώρα του, για να μεταλαμπαδεύσει και αλλού τη μαγεία του ποδοσφαίρου.
Εθνική καριέρα: Pelé σημαίνει Παγκόσμιο Κύπελλο
Και αν όλα τα παραπάνω αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα της πορείας του Pelé, το κεφάλαιο της εθνικής Βραζιλίας, ίσως, αποτελεί το λαμπρότερο. Και αυτό, γιατί, αγωνιζόμενος για τη Seleção, έπαιζε σε… παγκόσμια σκηνή. Τα γκολ και οι ενέργειές του είχαν, τότε, βαρύτητα εθνικού ήρωα. Είναι αυτός που κατέστησε τη Βραζιλία παγκόσμια ποδοσφαιρική υπερδύναμη, που γνωρίζουμε έως σήμερα. Κατέκτησε τρία Παγκόσμια Κύπελλα (1958, 1962, 1970), από τα τέσσερα στα οποία αγωνίστηκε, έχοντας πρωταγωνιστικό ρόλο και σκοράροντας σε όλα.
Για τους Βραζιλιάνους είναι ο «Βασιλιάς του ποδοσφαίρου» (O Rei do Futebol), εξαιτίας των όσων τους προσέφερε. Πέρα από τις υλικές επιτυχίες, οι αναμνήσεις, τα συναισθήματα και οι στιγμές ποδοσφαιρικής μαγείας διαμόρφωσαν τον μύθο γύρω από το όνομα του Pelé. Αποτέλεσμα ήταν, σε κάθε γωνιά της πατρίδας του, τα μικρά παιδιά να κάνουν όνειρα μια μέρα να γίνουν σπουδαίοι σαν κι εκείνον. Αυτή είναι η μεγαλύτερη παρακαταθήκη του. Ένα παιδί από τις φτωχογειτονιές του Bauru του São Paulo έγινε… παγκόσμιο πρότυπο!
Αγωνιστικά κατορθώματα: Ένας πραγματικός βασιλιάς
Το όνομα Pelé είναι συνυφασμένο με το γκολ. Αγωνιζόμενος σε όλες τις θέσεις της επίθεσης, αλλά κυρίως ως κεντρικός επιθετικός και επιθετικός μέσος, η δουλειά του ουσιαστικά ήταν το σκοράρισμα. Στην πράξη, όμως, όλο το παιχνίδι περνούσε από τα πόδια του. Να σημειωθεί ότι ο Pelé, κατά βάση, αγωνίστηκε σε μια εποχή χωρίς offside, αλλά και χωρίς σύστημα πειθαρχικού ελέγχου (κάρτες). Επομένως, το σκληρό/αντιαθλητικό μαρκάρισμα ήταν μια συχνή προσπάθεια αναχαίτησής του από τους αμυντικούς.
Στην καριέρα του μπορούσε να σκοράρει με κάθε πιθανό και απίθανο τρόπο, χειριζόμενος άριστα τη μπάλα και με τα δύο πόδια. Χωρίς να διαθέτει το τρομερό ύψος (1,76 μ.), το ξεχωριστό του άλμα του επέτρεπε να σκοράρει και με το κεφάλι. Ως γνήσιος αρτίστας αναλάμβανε τα χτυπήματα φάουλ, ενώ επιθυμούσε να μην εκτελεί τα πέναλτι λέγοντας ότι «είναι ένας δειλός τρόπος να βάλεις γκολ».
Αναφορικά με τον ακριβή αριθμό τερμάτων του, το τοπίο είναι κάπως θολό, καθώς την εποχή εκείνη δεν γινόταν ακριβής καταγραφή στατιστικών στοιχείων στους αγώνες. Ήτοι κανείς δεν μπορεί να επιβεβαιώσει ή να καταρρίψει με απόλυτη βεβαιότητα τον οποιονδήποτε ισχυρισμό. Πάντως, ο ίδιος ισχυριζόταν ότι συνολικά είχε στείλει τη μπάλα στ’ αντίπαλα δίχτυα 1283 φορές σε 1366 παιχνίδια, πράγμα που τον τοποθετεί στην κορυφή των σκόρερ όλων των εποχών.
Οι ατομικές διακρίσεις του είναι ατελείωτες και δίνουν αδιαμφισβήτητη αποδοχή στην καριέρα του. Αν μπορούσα να μαντέψω, θα έλεγα ότι για τρία ατομικά του επιτεύγματα θα ήταν πιο περήφανος: Πρώτος σκόρερ της εθνικής Βραζιλίας (77 γκολ), πρώτος σκόρερ της Santos (618 γκολ) και ποδοσφαιριστής του 20ου αιώνα (βραβείο FIFA).
Ζωή μετά το ποδόσφαιρο: Προσφορά και αγάπη
Μετά το τέλος της καριέρας του, o Pelé είχε τον ρόλο του Πρεσβευτή σε όλο τον κόσμο. Τόσο για ποδοσφαιρικά, όσο και για κοινωνικά/ανθρωπιστικά ζητήματα. Ενδεικτικά, το 1994 έλαβε τον τίτλο του «Πρέσβη Καλής Θέλησης» της UNESCO, ενώ εκτέλεσε και τριετή θητεία ως Υπουργός Αθλητισμού της Βραζιλίας (1995-1998). Στον μετά-ποδοσφαιρικό του βίο είχε έντονη φιλανθρωπική δραστηριότητα, ιδρύοντας οργανώσεις και συνεισφέροντας στην καταπολέμηση της φτώχειας στη Βραζιλία.
Παρά την τεράστια προβολή, που έλαβε, όλα αυτά τα χρόνια, παρέμεινε ταπεινός, παρέχοντας συμβουλές στις επόμενες ποδοσφαιρικές γενιές. Παράλληλα, έσπευδε πάντα πρώτος να συγχαρεί όποιον κατάφερνε να σπάσει κάποιο από τα ρεκόρ του. Σε κάθε δημόσια εμφάνισή του, από τότε που τελείωσε την καριέρα του –δεν συνοδευόταν, απαραίτητα, από τον τίτλο και τη λάμψη του παίκτη– έχαιρε καθολικού σεβασμού και δεν σταματούσε να μιλά για μια από τις σημαντικότερες αξίες της ζωής του: Την αγάπη.
Ο σπουδαίος Pelé «έφυγε», στα 82 του χρόνια, μετά από μια γενναία μάχη με τον καρκίνο, μπαίνοντας στο ποδοσφαιρικό «Πάνθεον». Τα πεπραγμένα του αφήνουν πίσω του μια χρυσή κληρονομιά, ακόμα και για όσους δεν πρόλαβαν να τον δουν στο γήπεδο. Σίγουρα, όπου και αν πάει τώρα, θα συναντήσει και άλλους σπουδαίους που έχει «αποχαιρετήσει» το ποδόσφαιρο. Tον Maradona, τον Garrincha, τον Cruyff, τον Di Stéfano, τον Puskás, τον Eusébio και τους υπόλοιπους. Όλοι μαζί, «μια παρέα», θα καμαρώνουν τους «μαθητές» τους να συνεχίζουν το έργο τους. Οι θρύλοι ζουν για πάντα!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
