Tης Αντωνίας Πετρολέκα,
Η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης βρίσκεται διαρκώς στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών πολιτικών. Η λήψη μέτρων ενεργειακής απόδοσης συνδέεται με μια σειρά επίτευξης επιμέρους στόχων, που συμπεριλαμβάνουν τον βιώσιμο ενεργειακό εφοδιασμό, τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, τη βελτίωση της ασφάλειας του εφοδιασμού και τη μείωση των δαπανών για εισαγωγές, αλλά και για την προαγωγή της ανταγωνιστικότητας της Ε.Ε. Με την ενεργειακή απόδοση να αποτελεί μια από τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ενεργειακής Ένωσης, η Ε.Ε. προάγει τη δέσμη μέτρων «Καθαρή Ενέργεια για όλους», η οποία αποτελείται από οκτώ νομοθετικές πράξεις.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η ενεργειακή απόδοση των κτιριακών εγκαταστάσεων, καθώς με τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια, η Ε.Ε. μπορεί να επιτύχει πιο εύκολα τους ενεργειακούς και κλιματικούς της στόχους. Αυτό καθίσταται φανερό από το γεγονός ότι τα κτίρια ευθύνονται στο περίπου για το 40% της ενεργειακής κατανάλωσης και για το 36% των εκπομπών CO2 στην Ε.Ε., καθιστώντας τα τον μεγαλύτερο καταναλωτή ενέργειας στην Ευρώπη.
Όσον αφορά το Ευρωπαϊκό επίπεδο, η τροποποιημένη οδηγία 2018/844 για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, από κοινού με την οδηγία 2018/2002 για την ενεργειακή απόδοση, αποσκοπούν στη διασφάλιση, ότι κάθε κράτος-μέλος έχει κτιριακό δυναμικό υψηλής ενεργειακής απόδοσης. Συγκεκριμένα, η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων εισήγαγε υποχρεωτικές μακροπρόθεσμες στρατηγικές κτιριακών ανακαινίσεων στα κράτη-μέλη, περιλαμβάνοντας ένα σχέδιο δράσης με συγκεκριμένα ρυθμιστικά και χρηματοδοτικά μέτρα, που επιτρέπουν την ενίσχυση της ανακαίνισης κτιρίων, τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών.
Στις 15 Δεκεμβρίου 2021, η Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, ώστε να ευθυγραμμιστεί με τους νέους στόχους που έθεσε η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55 % και τον στόχο περί κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Η αναθεώρηση της οδηγίας, όχι μόνο εισάγει ένα νέο ορισμό για τα κτίρια μηδενικών εκπομπών, αλλά και βελτιώνει τους ορισμούς, αναφορικά με τα «κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας» και της «ριζικής ανακαίνισης». Η οδηγία δημιουργεί υποχρέωση στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να θεσπίσουν ισχυρότερες μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης. Μεταξύ άλλων, τα μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιριακών εγκαταστάσεων περιλαμβάνουν την προώθηση ενός κοινού ευρωπαϊκού συστήματος αξιολόγησης της «έξυπνης ετοιμότητας» των κτιρίων, αλλά και με την περαιτέρω προώθηση έξυπνων τεχνολογιών, κυρίως συσκευών που ρυθμίζουν τη θερμοκρασία σε επίπεδο δωματίου. Παράλληλα, υποστηρίζεται η ηλεκτροκίνηση μέσω της εισαγωγής ελάχιστων απαιτήσεων σε υποδομές χώρων στάθμευσης.
Εν συνεχεία, αυξάνονται τα ελάχιστα ενεργειακά πρότυπα, απαιτώντας όλα τα νέα κτίρια της Ε.Ε. να είναι κτίρια μηδενικών εκπομπών από το 2030 και όλα τα νέα δημόσια κτίρια από το 2027, ενώ όλα τα οικιστικά και μη κτίρια χαμηλής κατηγορίας ως προς την ενεργειακή απόδοση πρέπει να ανακαινιστούν, τουλάχιστον, με τρόπο που να πληροί τα κριτήρια ανώτερης κατηγορίας, μέχρι το 2033. Η αναθεώρηση, επίσης, διασφαλίζει τα εθνικά πρότυπα για τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης έως το 2025, εισάγοντας εθελοντικά διαβατήρια ανακαίνισης έως το 2024 και έναν δείκτη ευφυούς ετοιμότητας έως το 2026.
Ολοκληρώνοντας τα της οδηγίας, απαιτείται από τα κράτη-μέλη να αξιολογούν και να κοινοποιούν στην Επιτροπή τις δυνατότητες συμπαραγωγής, τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης υψηλής απόδοσης στην επικράτειά τους, καθώς και να διεξάγουν ανάλυση κόστους-οφέλους, με βάση τις κλιματικές συνθήκες, την οικονομική εφικτότητα και την τεχνική καταλληλόλητα. Παράλληλα, οι ραγδαίες εξελίξεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη σύσταση του σχεδίου REPowerEU. Με την τροποποίηση ενισχύθηκε η στήριξη για τις ηλιακές εγκαταστάσεις στα κτίρια, συμπεριλαμβανομένης μιας επιλεγμένης σταδιακής υποχρεωτικής εγκατάστασης ηλιακών συστημάτων στις στέγες. Ενώ, η Επιτροπή βρίσκεται στο δρόμο πρότασης μιας ακόμη πιο φιλόδοξης αναθεώρησης της Οδηγίας, με στόχο την επίτευξη του στόχου για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 60% έως το 2030 στον κτιριακό τομέα, σε σύγκριση με το 2015.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Ενεργειακή απόδοση», Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- ΟΔΗΓΙΑ (EE) 2018/2002 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 11ης Δεκεμβρίου 2018, διαθέσιμη εδώ
