Του Παναγιώτη Γεραμάνη,
Στο άρθρο 22 του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα τιμωρείται το έγκλημα της κατασκοπείας. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό: «Στρατιωτικός που με πρόθεση, και χωρίς δικαίωμα, επιτυγχάνει να περιέλθουν σε γνώση του πληροφορίες από αυτές που αναφέρονται στο άρθρο 143, ή να περιέλθουν στην κατοχή του έγγραφα ή άλλα πράγματα που περιέχουν τέτοιες πληροφορίες, τιμωρείται με φυλάκιση έξι μηνών μέχρι τριών ετών. Αν, όμως, ενήργησε για να ωφελήσει ξένο κράτος ή για να βλάψει το ελληνικό κράτος τιμωρείται, σε ειρηνική περίοδο, με ισόβια κάθειρξη ή κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών και σε πολεμική περίοδο με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη».
Το έννομο αγαθό του εγκλήματος αυτού είναι η «διεθνής κρατική υπόσταση», όπως λέγεται, η οποία αφορά τη διεθνή παρουσία της χώρας, με παγιωμένους μηχανισμούς αυτοπροστασίας και προοπτικές ειρηνικής συνύπαρξης με άλλες χώρες. Ενυλώνεται, συνεπώς, αυτή η έννοια με την περιχαράκωση της εδαφικής της ακεραιότητας, την αμυντική της ετοιμότητα και τη συνύπαρξή της με άλλα κράτη. Απαραίτητα για τη διατήρηση αυτής αποτελούν τα αντικείμενα ή καταστάσεις όπου το κάθε κράτος αποδίδει τη δέουσα μυστικότητα. Αυτά τα μυστικά μπορεί να αφορούν την άμυνα της χώρας, την εξωτερική πολιτική κτλ.
Η κατασκοπεία, ως αθέμιτη συλλογή πληροφοριών, συνίσταται στις ενέργειες που κάνει ο δράστης, ώστε να περιέλθουν σε γνώση του στρατιωτικά απόρρητα της Πολιτείας, με την άρση εμποδίων. Είναι ένα έγκλημα που προϋποθέτει πράξη εκ μέρους του δράστη, προκειμένου να αποκτήσει αυτά τα μυστικά, είχε δηλαδή την πρωτοβουλία των κινήσεων για την άρση της μυστικότητας, ή συμμετείχε ενεργητικά σε τέτοιες κινήσεις που άλλοι προέβησαν, επί παραδείγματι παρατήρηση, κλοπή αντικειμένων, φωτογράφηση. Το έγκλημα αυτό αντιδιαστέλλεται με το αδίκημα της μετάδοσης στρατιωτικών μυστικών (144 ΣΠΚ), όπου ο δράστης κατέχει ήδη αυτά, ή έχει πρόσβαση σε αυτά λόγω θέσης, και στη συνέχεια τα παραδίδει, ή ανακοινώνει σε άλλον, ή θέτει σε διάθεση άλλου. Άλλωστε, η μετάδοση στρατιωτικών μυστικών τιμωρείται και όταν τελείται από αμέλεια, κάτι που είναι πρακτικώς, και λογικώς, αδύνατο να συμβεί με την κατασκοπεία. Τα δύο αυτά εγκλήματα ενδέχεται να συρρέουν στο πρόσωπο του δράστη, όμως η κατασκοπεία υπερισχύει και τελικά τιμωρείται.
Η κατασκοπεία τελειούται, όταν ο δράστης λάβει τη φυσική κατοχή ή αποκτήσει γνώση (κτήση πνευματικού περιεχομένου) των στρατιωτικών απορρήτων της Πολιτείας. Απόπειρα του εγκλήματος αυτού έχουμε όταν ο δράστης, για παράδειγμα, παρεισφρέει στο μυστικό χώρο ή αρχίζει να προσπαθεί να παραβιάσει το hardware της υπηρεσίας, με χρήση μέσων τεχνολογίας. Η κατασκοπεία τιμωρείται μόνον αν γίνεται χωρίς δικαίωμα. Ένα τέτοιο δικαίωμα μπορεί να είναι η ανάγκη αυτοπροστασίας του ελληνικού κράτους.
Ο συνεργός του κατασκόπου, που του παραδίδει ή τον ενημερώνει για απόρρητα, είναι ένοχος για την παραπάνω αναφερθείσα μετάδοση στρατιωτικών μυστικών, η οποία απορροφά τη συμμετοχή του στο έγκλημα της κατασκοπείας, εφόσον ο δράστης της ήταν αυτός που είχε την πρωτοβουλία των κινήσεων.
Κατά τα άρθρα 29 και 31 του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα, τιμωρείται ο στρατιωτικός που, αφενός μεν, προσφέρεται να τελέσει πράξη κατασκοπείας για να βλάψει το ελληνικό κράτος ή να ωφελήσει ξένο, εφόσον η προσφορά απευθύνεται σε ορισμένα πρόσωπα που μπορούν να την αντιληφθούν, αφετέρου δε, γνωρίζει ότι τελείται τέτοιο έγκλημα και δεν το αναγγέλλει αμέσως στις αρχές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αδάμ Χ. Παπαδαμάκης, Στρατιωτικό Ποινικό Δίκαιο, 4η εκδ. Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2005
