Της Άννας Αρκούδη,
Πολλά έχουν ακουστεί γύρω από το όνομά του. Πρόκειται για έναν καρπό που καταναλώνεται σε μορφή ροφήματος από εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο σε καθημερινή βάση, ενώ έχει φανατικούς υποστηρικτές αλλά και εχθρούς. Και πράγματι έτσι είναι. Τον καφέ είτε θα τον λατρεύεις είτε θα τον σιχαίνεσαι. Κατά πόσο είναι ευεργετικός ή όχι για τον οργανισμό μας; Πρόκειται για συνήθεια ή για εθισμό; Τα ερωτήματα αλλά και οι μύθοι γύρω από τον καφέ είναι πολυάριθμα. Και στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να δούμε τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά που αποφέρει η χρήση του. Πριν όμως το κάνουμε αυτό, ας δούμε σε πρώτη φάση τι είναι ο καφές.
Όσο περίεργο και αν σας φαίνεται ο καφές είναι δέντρο. Συγκεκριμένα είναι ένας τροπικός θάμνος που ανήκει στο γένος Coffea της οικογένειας Rubiaceae. Τα άνθη του έχουν διάρκεια ζωής μόλις μία ημέρα και στη συνέχεια μετατρέπονται σε μικρούς καρπούς, που αποκαλούνται «κεράσια» και τα οποία στον πυρήνα τους έχουν δύο πολύτιμους κόκκους, από τους οποίους φτιάχνουμε τον καφέ. Το καβούρντισμα των κόκκων είναι μια πολύπλοκη διεργασία, που προσδίδει τη γευστική ένταση του καφέ, ενώ ο βαθμός του καθορίζει την τελική του χρήση. Για αυτό άλλωστε υπάρχουν και διάφορα είδη καφέ από τα οποία μπορούμε να επιλέξουμε.
Ευεργετικές ιδιότητες του καφέ
Το ενεργό συστατικό στον καφέ είναι η καφεΐνη, η οποία είναι διεγερτική και αποτελεί το ψυχοδραστικό συστατικό με τη μεγαλύτερη κατανάλωση στον κόσμο. Οι περισσότεροι έχουμε ταυτίσει τον καφέ και την επίδρασή του στον οργανισμό αποκλειστικά και μόνο με την καφεΐνη. Ωστόσο, έχει βρεθεί ότι στον καφέ υπάρχουν γύρω στις χίλιες ουσίες και πολλές από αυτές είναι υπεύθυνες για τις ευεργετικές δράσεις του καφέ. Αν και η εκτεταμένη κατανάλωση καφέ αυξάνει το στρες και ενδέχεται να καταλήξει σε εξάρτηση από την καφεΐνη, υπάρχουν μερικές ιδιότητες του δημοφιλούς ροφήματος που αποδεικνύονται ευεργετικές.
1. Βελτίωση της μνήμης και πνευματική διαύγεια
Η κατανάλωση καφέ βοηθά τη μνήμη, όπως έδειξε αμερικανική έρευνα του 2005, σύμφωνα με την οποία η κατανάλωση δυο φλιτζανιών τη μέρα έδειξε βελτίωση στη μνήμη και τους χρόνους αντίδρασης του ατόμου. Μια αντίστοιχη έρευνα του 2007 έδειξε ακόμα πως οι γυναίκες, και όχι οι άντρες, άνω των 65 ετών οι οποίες κατανάλωναν τρεις κούπες καφέ τη μέρα τα πήγαιναν σταδιακά καλύτερα σε δοκιμασίες μνήμης από όσες έπιναν μόνο μια κούπα τη μέρα και παρουσίαζαν σημάδια αδυναμίας της μνήμης τους. Τέλος, σχετικά με τα προηγούμενα, υπάρχει σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης καφέ και των μειωμένων πιθανοτήτων εμφάνισης της νόσου του Alzheimer (Αλτσχάιμερ).
2. Φτιάχνει τη διάθεση
Πολλές φορές η διάθεσή μας συνδέεται με τη διατροφή. Τα συχνά γεύματα καθώς και ορισμένα συστατικά, όπως οι υδατάνθρακες, είναι συνδεδεμένα με τη διάθεσή μας. Ανάμεσά τους βρίσκεται και η καφεΐνη, ένα από τα βασικά συστατικά του καφέ. Ως ήπιο διεγερτικό του κεντρικού νευρικού μας συστήματος η μέτρια κατανάλωση καφεΐνης φαίνεται να επηρεάζει θετικά πολλές παραμέτρους της πνευματικής μας λειτουργίας, όπως η διάθεση και η αντίληψη. Επιπροσθέτως, η μέτρια κατανάλωση καφέ συνδέεται με την μείωση του άγχους και της ανησυχίας. Και, λέγοντας μέτρια κατανάλωση, εννοούμε 200-300mg καφεΐνης, ποσότητα που μεταφράζεται σε 2-4 φλιτζάνια στιγμιαίου καφέ ή 4-6 φλιτζανάκια Ελληνικού την ημέρα.
3. Κάνει καλό στην υγεία
Κάποτε οι γιατροί ήταν επιφυλακτικοί απέναντι στις επιπτώσεις της καφεΐνης στη λειτουργία της καρδιάς. Ωστόσο, μελέτες έχουν αποδείξει ότι δεν υπάρχουν μακροπρόθεσμα προβλήματα στην υγεία από την κατανάλωση του καφέ για ενήλικες που πίνουν μέτρια ποσότητα καφέ την ημέρα. Επιπλέον, άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι ο καφές μπορεί να δρα προστατευτικά έναντι χρόνιων προβλημάτων υγείας, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ο διαβήτης τύπου 2, τα εγκεφαλικά επεισόδια, ενώ προστατεύει και το συκώτι.
Αρνητικές επιδράσεις στην υγεία μας
Σε μεγάλες ποσότητες ο καφές μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την καθημερινότητά μας. Η υπερβολική κατανάλωσή του σε ορισμένα άτομα μπορεί να έχει αρνητικές παρενέργειες, όπως άγχος, πανικό, ταχυκαρδία, δυσκολία συγκέντρωσης, ακόμη και εξάρτηση από την καφεΐνη.
1. Αυξάνει το άγχος.
Η καφεΐνη που καταναλώνουμε φτάνει σε κάθε σημείο του σώματος. Τα μόρια της ουσίας επιδρούν στον εγκέφαλο μέσα σε 20 λεπτά και εμποδίζουν τη δράση της αδενοσίνης. Η αδενοσίνη είναι ο νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου που μας υποδεικνύει ότι νυστάζουμε και πρέπει να ξεκουραστούμε. Η καφεΐνη όμως έχει και ψυχολογικές επιδράσεις, καθώς διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Αυξάνει την αδρεναλίνη και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνει το άγχος μας, ενώ παράλληλα γινόμαστε και υπερευαίσθητοι σε διάφορα ερεθίσματα.
2. Συνηθίζεται εύκολα από τον οργανισμό
Στα πλεονεκτήματα του καφέ περιλαμβάνονται η αποτελεσματικότητά του στο να οξύνει τις διανοητικές λειτουργίες και τη συγκέντρωση του ατόμου, όπως και στο να ανεβάζει τις αθλητικές επιδόσεις. Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά τα πλεονεκτήματα χάνουν την έντασή τους όσο περνάει ο καιρός και συνηθίζει ο οργανισμός στην καφεΐνη, ενώ την ενέργεια που σας έδωσε το πρώτο φλιτζάνι καφέ που ήπιατε ποτέ δεν θα την βιώσετε ποτέ ξανά. Το καλό όμως στην περίπτωση του καφέ είναι ότι μπορείτε να ανακτήσετε τα πρώτα επίπεδα ενέργειας που σας δίνει, αν απέχετε για κάποιο καιρό από την κατανάλωσή του. Αποχή έστω και μιας εβδομάδας είναι αρκετή για να καταφέρετε να «καθαρίσετε» το σώμα σας και, όταν ξεκινήσετε πάλι τον καφέ, να λαμβάνετε το μάξιμουμ της ενεργητικότητας που μπορεί να σας δώσει.
ottolina.de
3. Διαταράσσει τον ύπνο
Η φράση «αν πιω καφέ τέτοια ώρα δεν θα κοιμηθώ το βράδυ» είναι απόλυτα αληθινή, αφού η καφεΐνη επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα του ύπνου μας, διότι γινόμαστε πιο ανήσυχοι. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Καρκίνου, «τα άτομα που έχουν κάνει λήψη καφεΐνης μπορούν να νιώσουν ότι έχουν αποβάλει την καφεΐνη 12-24 ώρες μετά την τελευταία δόση. Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι ο πονοκέφαλος και η αϋπνία». Παρόλα αυτά, οι επιπτώσεις της υπερκατανάλωσης ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Άλλοι μπορούν να πίνουν καφέ μέχρι αργά το βράδυ χωρίς να διαταράσσεται ο ύπνος τους και άλλοι καταλήγουν με ταχυκαρδίες.
4. Η αρτηριακή σας πίεση μπορεί να αυξηθεί (χωρίς μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις)
Τέλος, ο καφές μπορεί να προκαλέσει αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Συνήθως αυτή η αύξηση είναι προσωρινή και δεν προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις άμεσα. Ωστόσο, σε περίπτωση που παρουσιάζετε ήδη αυξημένη αρτηριακή πίεση καλό θα ήταν να μην καταναλώνετε υπερβολικές ποσότητες καφέ.
Συμπερασματικά, η κατανάλωση καφέ σε καθημερινή βάση όχι μόνο δεν αποτελεί απειλή για την υγεία σας, αλλά μπορεί να έχει και θετικές επιδράσεις και να θωρακίσει τον οργανισμό σας. Αρκεί φυσικά η κατανάλωση και ημερήσια πρόσληψή του να γίνει με μέτρο. Μπορείτε λοιπόν να τον αξιοποιήσετε ως σύμμαχό σας και ως φυσική πηγή ενέργειας κατά τη διάρκεια μίας φορτωμένης καθημερινότητας. Εάν, ωστόσο, αποφασίσετε να τον κόψετε «μαχαίρι», μπορεί να παρουσιάσετε συμπτώματα στέρησης. Αϋπνίες, νεύρα, ένταση και διάφορα άλλα. Καλό θα ήταν, λοιπόν, η διακοπή να γίνει σταδιακά μέρα με τη μέρα.
