Της Κυριακής Θεοδοσάκη,
Στις αρχές Σεπτεμβρίου, μια νέα εκπαιδευτική πολιτική για την εσωτερική Μογγολία, που ανακοινώθηκε από την κινεζική κυβέρνηση, αποτέλεσε την αρχή ενός νέου κύκλου εσωτερικών εντάσεων και πυροδότησε τον προβληματισμό για την εξέλιξη του αυτόνομου καθεστώτος της επαρχίας. Ειδικότερα, στις 26 Αυγούστου, η εκπαιδευτική διοίκηση της εσωτερικής Μογγολίας, ακολουθώντας την κυβερνητική κατεύθυνση, υπέδειξε μια νέα πολιτική διδασκαλίας των κινεζικών, σε βάθος χρόνου τριών ετών. Τα μαθήματα της πολιτικής, ιστορίας και γλώσσας, που διδάσκονταν παραδοσιακά στα μογγολικά, πρόκειται τώρα να διδάσκονται στα κινέζικα, με αντίστοιχα σχολικά εγχειρίδια στην πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση της αυτόνομης επαρχίας.
Αναμφίβολα, η απόφαση θα προκαλούσε εντάσεις στο εσωτερικό της επαρχίας, όπως και πράγματι έγινε, δεδομένης της εξέλιξης του μογγολικού πληθυσμού στο εσωτερικό της Κίνας. Παρά το γεγονός ότι η εσωτερική Μογγολία αποτελεί μια από τις λιγότερο καταπιεσμένες αυτόνομες περιοχές της Κίνας, με ιστορικό συγκρούσεων έναντι του καθεστώτος αρκετά χαμηλό, συγκριτικά με άλλες επαρχίες μειονοτήτων -να σημειωθεί εδώ ότι στην επαρχία έχουν να εκδηλωθούν αναταραχές από το 2011-, ο μογγολικός πληθυσμός έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές, στο πέρας του χρόνου, στον τρόπο ζωής του, με αποτέλεσμα σήμερα οι Μογγόλοι να συνιστούν μειονότητα της τάξεως του 17% στην ίδια τους την επαρχία. Αυτό οφείλεται κυρίως στην μεταναστευτική πολιτική του καθεστώτος, που ενθάρρυνε τις μετακινήσεις κινεζικού πληθυσμού στις αυτόνομες επαρχίες της Κίνας, μεταξύ των οποίων και η Μογγολία, για να εξασφαλίζει την πληθυσμιακή ενότητα του κράτους. Παράλληλα, ο παραδοσιακός ποιμενικός τρόπος ζωής τους εγκαταλείφθηκε βαθμιαία από το πρόγραμμα οικολογικής μετανάστευσης, που προωθούσε για χρόνια η κεντρική κυβέρνηση, με σκοπό την καταπολέμηση της φτώχειας και την βελτίωση των συνθήκων ζωής στην επαρχία, μετακινώντας, έτσι, τους μογγολικούς πληθυσμούς από τις στέπες και τα λιβάδια σε συγκροτήματα κατοικιών.
Έτσι, για τη μογγολική μειονότητα, η γλώσσα αποτελεί το τελευταίο στοιχείο της κουλτούρας τους που έχει επιβιώσει, για να θυμίζει την πολιτισμική τους ιδιαιτερότητα. Είναι φανερό, εξάλλου, ότι οι επιμέρους κυβερνητικές πολιτικές που υιοθετούνται κατά καιρούς συγκλίνουν ολοένα και περισσότερο στον περιορισμό της μογγολικής ταυτότητας, παρά στη διασφάλιση της ιδιαιτερότητάς της. Οι φόβοι αυτοί ενισχύονται και από την «πεπατημένη» του κινεζικού καθεστώτος, που φαίνεται να επιδιώκει τη δημιουργία ενός κράτους-μιας κουλτούρας, της κινεζικής, μια προσπάθεια μάλιστα, που εντάθηκε τα τελευταία χρόνια, επί της προεδρίας Xi Jinping και έχει γίνει απροκάλυπτα φανερή στις επαρχίες του Θιβέτ και των Ουιγούρων μουσουλμάνων (Σιντσιάνγκ). Το επιχείρημα των αρχών για τον εφησυχασμό του μογγολικού πληθυσμού ότι πρόκειται για μια δίγλωσση πολιτική, που θα εξασφαλίζει και τα μογγολικά στα σχολεία, δεν αρκεί, δεδομένου ότι και στις δυο προαναφερθείσες περιφέρειες η εισαγωγή των κινέζικων στα σχολεία ξεκίνησε με την εφαρμογή μιας υποτιθέμενης δίγλωσσης πολιτικής και κατέληξε στην αποκλειστική χρήση των κινέζικων στα σχολεία. Βλέποντας την καταπίεση που υφίστανται σήμερα οι πληθυσμοί αυτοί, πέραν του ζητήματος της γλώσσας τους, οι Μογγόλοι της Κίνας είναι σαν να αντικρίζουν το μέλλον της επαρχίας τους. Μπορεί η εσωτερική Μογγολία να αποτελεί μια σταθερή πολιτικά επαρχία, φιλική προς την κυβέρνηση, εντούτοις, μπροστά στο φόβο της αφομοίωσης και στις εικόνες καταπίεσης άλλων πληθυσμών, η αναταραχή είναι αναπόδραστη.
Πράγματι, εντάσεις ξέσπασαν από τον τοπικό πληθυσμό κατά των άνοιγμα των σχολείων, με γονείς που αρνούνταν να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο και με μαθητές να προκαλούν εντάσεις, αρνούμενοι τη νέα πολιτική. Η αναστάτωση, ωστόσο, υπερβαίνει τον απλό πληθυσμό, φτάνοντας μέχρι τη συλλογή υπογραφών από ανώτερες τάξεις που αντιτίθεντο στη νέα πολιτική. Ακόμη περισσότερο, μάλιστα, εκτείνεται έξω από τα σύνορα της Κίνας, στη γείτονα Μογγολία, η κοινωνία της οποίας φάνηκε ιδιαιτέρως ευαισθητοποιημένη για την καταπίεση των συμπολιτών τους στο εσωτερικό της Κίνας. Αυξημένη δραστηριοποίηση στα κοινωνικά δίκτυα, με θέμα τη νέα εκπαιδευτική πολιτική και διαμαρτυρίες, κατά την αύξηση Κινέζων αξιωματούχων, συνθέτουν την ένδειξη συμπαράστασης των Μογγόλων.
Καταληκτικά, οι προσπάθειες της Κίνας να εξαλείψει κάθε πληθυσμιακή μειονότητα στο εσωτερικό της είναι αδιαμφισβήτητες πλέον. Η ενότητα του κράτους και η ομογένεια του πληθυσμού, βασικές επιδιώξεις του αυταρχικού καθεστώτος, αντικατοπτρίζονται τόσο στο γεγονός ότι η αντίσταση των τοπικών πληθυσμών χαρακτηρίζεται ως πολιτικά υποκινουμένη, που επιδιώκει την υπονόμευση του κράτους, όσο και στο γεγονός ότι κάθε εξωτερική στήριξη προς τους πληθυσμούς αυτούς εκλαμβάνεται από την Κίνα ως μια προσπάθεια διείσδυσης στο εσωτερικό της.
