Του Παύλου Πετίδη,
Η πλειοψηφία των οικονομικών προβλέψεων που διακινούνται στο δημόσιο διάλογο για τη μετά-κορωνοϊό εποχή στηρίζεται σε τρεις βασικές προϋποθέσεις-πυλώνες. Αρχικά, εκφράζεται η πεποίθηση ότι οι μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες δεν θα επιβάλουν ξανά ευρέα περιοριστικά μέτρα, ενώ δεδομένο θεωρείται πως οι οικονομίες θα ανακάμψουν από την ύφεση του Μαρτίου–Απριλίου. Ο τρίτος πυλώνας βασίζεται στη βεβαιότητα ότι οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις θα αποτρέψουν την επέλαση μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, η οποία θα μπορούσε να εντείνει την ύφεση.
Και πώς να μην φαίνονται, άλλωστε, όλες αυτές οι προϋποθέσεις αυτονόητες τη συγκεκριμένη περίοδο, όταν από τα πλέον επίσημα χείλη των εθνικών και Ευρωπαίων αξιωματούχων ακούγεται πως θα γίνει «ό,τι χρειαστεί». Μολονότι υφίσταται μια στασιμότητα σχετικά με τα επόμενα μέτρα, δηλαδή το ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ και το νέο αμερικανικό πακέτο στήριξης 1 τρισ. δολαρίων, οι εξαγγελίες για τη λήψη περισσότερων μέτρων καθιστούν λιγότερο πιθανή την επέλαση μίας καταστροφικής χρηματοπιστωτικής κρίσης μετά τον κορωνοϊό. Εξετάζοντας τις άλλες δύο προϋποθέσεις, υπάρχουν αρκετά θετικά οικονομικά στοιχεία. Ωστόσο, η πορεία του ιού στις ΗΠΑ ίσως ανατρέψει τις προβλέψεις. Εάν επιβληθούν ξανά περιοριστικά μέτρα σε μεγάλη εμβέλεια, τότε ενδέχεται να διαταραχθεί η οικονομική δραστηριότητα και να υποχωρήσει η επενδυτική εμπιστοσύνη προς τις ΗΠΑ και προς άλλες μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες. Τρία είναι τα κύρια συμπεράσματα. Οι καταναλωτές θα στηρίξουν το πρώτο στάδιο της ανάκαμψης. Με τους καίριους τομείς της μεταποίησης και του παγκόσμιου εμπορίου να αδυνατούν να ανακάμψουν γρήγορα, παράλληλα με την αύξηση των κρουσμάτων παγκοσμίως και την επιβολή νέων περιοριστικών μέτρων σε ορισμένες περιοχές, η ανάπτυξη βασικών δεικτών οικονομικής δραστηριότητας έχει καθυστερήσει.
Ανεξάρτητα, όμως, από τις οικονομικές προβλέψεις, η πανδημία έχει γεννήσει ένα νέο υβριδικό μοντέλο εξ αποστάσεως εργασίας και εργασίας στο γραφείο, το οποίο, κατά πολλούς, μπορεί να ενισχύσει την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και να είναι επωφελές, τόσο για τον εργαζόμενο όσο και για τον επιχειρηματικό κόσμο. Οι προσαρμοσμένες πολιτικές εργασίας, με βάση τις ανάγκες που προέκυψαν λόγω COVID-19, ικανοποίησαν τους εργαζομένους, ενώ έδωσαν ταυτόχρονα ανάσα στις εταιρείες που θέλουν να εισαγάγουν μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης. Τόσο η λύση της εργασίας από το σπίτι όσο και η ασφαλής εργασία στο γραφείο επικροτούνται από τους ειδικούς σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού. Αυτό που χρειάζονται οι επιχειρήσεις, λοιπόν, είναι να δείξουν ευελιξία και προσαρμοστικότητα.
Νέες τάσεις οι οποίες διαπερνούν την αγορά εργασίας, όπως η ευέλικτη εργασία, η ηγεσία με βάση τη συναισθηματική νοημοσύνη και η επανειδίκευση επαναφέρουν το σημαντικό ζήτημα της αναβάθμισης των δεξιοτήτων παγκοσμίως. Ειδικότερα, οι τάσεις αυτές δεν μπορούν πλέον να παραβλεφθούν από τις εταιρείες, καθώς καθίστανται παράμετροι θεμελιώδεις για την επιτυχία τους. Με την είσοδο της τηλεργασίας στην καθημερινότητα των εργαζομένων, αλλάζει δραματικά το εργασιακό ιδεώδες. Το 74% των εργαζομένων θεωρεί σημαντικό για το μέλλον ένα συνδυασμό εργασίας στο γραφείο και τηλεργασίας, ενώ πάνω από τα 2/3 τάσσονται, πλέον, υπέρ της αξιολόγησης της εργασίας τους βάσει της αποτελεσματικότητάς τους και όχι βάσει του χρόνου που διέθεσαν στην εργασία τους. Ακόμα, το τέλος του οκταώρου είναι κοντά, υπό την έννοια ότι σε έρευνες που πραγματοποιούνται, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων τάσσεται υπέρ της αξιολόγησης της εργασίας με κριτήριο την επίτευξη των στόχων και όχι τις ώρες που εργάστηκε. Και το σημαντικότερο είναι ότι το 74% των υψηλόβαθμων και διευθυντικών στελεχών των επιχειρήσεων συμφωνεί πως πρέπει να επανεξεταστεί μια ενδεχόμενη μείωση του αριθμού των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας.
