Του Άγγελου Μαρίνου,
Η αλήθεια να λέγεται, ο πολιτικοοικονομικός βίος του πλανήτη δεν υπήρξε και τόσο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Προσωπικά κατηγορώ το έτος βόμβα, το 2016, για την αισθητική μετριοπάθεια που βιώσαμε τη τριετία που το ακολούθησε. Αλλά αυτά όσον αφορά τα διεθνή. Στην Ελλάδα, το γεωγραφικό τόπο που από αρχαιοτάτων χρόνων σήμα κατατεθέν του ήταν οι εμφύλιες συμπλοκές, κάθε χρόνο κάτι βρίσκουμε να παθιαστούμε. Έτσι λοιπόν και φέτος, όπως θα συμβεί και του χρόνου, υπήρξαν πολλά οικονομικά γεγονότα άξια απομνημόνευσης, τόσο για τις οικονομικές μεταβολές που επέφεραν, όσο και για τις ιδεολογικές τάσεις της χώρας που ανέδειξαν.
Τι ανασκόπηση θα ήταν τούτη, αν δεν ξεκινούσε με τον νέο νόμο Κατσέλη. Για όσους δεν θυμούνται (ντροπή), ο νόμος Κατσέλη αποτελούσε την προσπάθεια της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να επιλύσει το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Ο νόμος υπολογίστηκε ότι θα μπορούσε να αξιοποιηθεί το μέγιστο από περίπου 180.000 πολίτες. Η τότε κυβέρνηση μιλούσε για τη σημαντικότητα του φιλολαϊκού της έργου, αγνοώντας φυσικά, ότι ο νόμος Κατσέλη ήταν φύσει άδικος, καθώς δεν θα μπορούσε να είναι και αλλιώς. Αναφέρομαι φυσικά στο γεγονός ότι εάν ένας δανειολήπτης είχε επιπλέον δάνεια πέραν αυτού της πρώτης οικίας του, αυτό τον έθετε σε καλύτερη θέση να λάβει το νέκταρ της κρατικής ‘πρόνοιας’ έναντι ενός άλλου. Συνεπώς, εάν είχα την ίδια δουλειά, εισόδημα και δάνειο πρώτης κατοικίας με εσένα, αλλά εσύ είχες πάρει τρία διακοποδάνεια και ένα επιπλέον δάνειο για να πάρεις νέο αυτοκίνητο, εσύ θα επιλεγόσουν να λάβεις βοήθεια, παρότι εγώ δημιούργησα λιγότερα προβλήματα στην ελληνική συλλογικότητα. Ο νόμος υπήρξε αφορμή για μία ακόμη επίθεση της αντιπολίτευσης στη κυβέρνηση, τόσο για τις καθυστερήσεις όσο και για την ύβρις των θριαμβολογιών της. Πάρα ταύτα, ο νόμος υπερψηφίστηκε ήμερα Παρασκευή 29/3/2019, και όντως ήταν αποδοτικός σε κάποιο βαθμό. Αποτελεί σημαντικό γεγονός, καθώς υποδεικνύει πως κάποιες συμπεριφορές αποδίδουν καλύτερα από άλλες, όσα χρόνια και αν περάσουν. Στη περίπτωση της Ελλάδας, η έλλειψη πειθαρχίας και υπευθυνότητας πάντα θα πρέπει να προτιμάται από την εξάσκηση αυτών των αρετών για κορόιδα.
Επόμενο μεγάλο οικονομικό event της χρονιάς, ήταν η έξοδος της Ελλάδας στις κεφαλαιαγορές, με την έκδοση 10ετούς ομολόγου για πρώτη φορά μετά την κρίση. Παρότι υπήρχαν ανησυχίες για την επιτυχία της εν λόγου διαδικασίας, το αποτέλεσμα ήταν θετικό. Επιτεύχθηκε πώληση 10ετούς ομολόγων αξίας 2.5 δις. €, με επιτόκιο 3,9% έναντι 4,13% που προεικάζονταν. Το ενδιαφέρον των επενδυτών ξεπέρασε τα 11 δις. €, τόσο για λόγους βελτίωσης της ελληνικής αξιοπιστίας, όσο και για λόγους αύξησης της παγκόσμιας αναξιοπιστίας. Το timing της κυβέρνησης ήταν σωστό, τόσο από άποψης εγχώριων συντελεστών όσο και διεθνών. Αλλά υπάρχει και συνέχεια. Το ενδιαφέρον για ελληνικές αξίες συνέχισε να σημειώνει αύξηση, οδηγώντας το επιτόκιο του ελληνικού δεκαετούς ομόλογου να βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο 1,432%, πιο χαμηλά από το αντίστοιχο Αμερικάνικο που βρίσκεται στο 1,877%. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι αυτό το γεγονός αποτελεί και το πιο ευχάριστο, καθώς επιτρέπει στην Ελλάδα να αποπληρώσει δάνεια με επιτόκια της τάξεως του 5% που έχει λάβει από διεθνείς οργανισμούς, με κεφάλαιο πολύ, πολύ χαμηλότερου επιτοκίου. Τα οφέλη για το οικονομικό προφίλ του χρέους μας μακροχρόνια είναι σημαντικά, και αξίζει να χαιρόμαστε για αυτό, δεδομένου του πως είχαμε κατακλυστεί από τη λέξη χρέος τη δεκαετία που μας πέρασε.
Η είδηση της χρονιάς βέβαια ήταν η αλλαγή κυβέρνησης. Είδηση, όχι νέα, καθώς η διαφορά της ΝΔ φαινόταν στις δημοσκοπήσεις εδώ και δύο χρόνια. Ωστόσο, οι αγορές αντέδρασαν θετικά στα νέα, με μία μικρή δόση καχυποψίας όπως και ήταν φυσικό. Το οικονομικό πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης είναι φιλόδοξο, αλλά όπως παρατηρείται και από τον διεθνή τύπο, ίσως υπερβολικά φιλόδοξο. Ο αρχηγός του κυβερνώντος κόμματος, Κυριάκος Μητσοτάκης, προεκλογικά είχε υποσχεθεί σταδιακή μείωση και σε βάθος χρόνου παύση του ΕΝΦΙΑ, μειώσεις φόρων για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, καθώς και ενίσχυση του κοινωνικού κράτους για τους ποιο αδύναμους. Ίσως η πιο βαρυσήμαντη υπόσχεση της κυβέρνησης ήταν η υπόσχεση για επαναδιαπραγμάτευση των πλεονασμάτων. Όπως ήταν αναμενόμενο, η ικανότητα της νέας κυβέρνησης να φέρει εις πέρας το πρόγραμμα της είναι πιο αργή από ότι θα οδηγούνταν κάποιος να πιστέψει προεκλογικά. Ωστόσο, η κυβέρνηση δεν έχει ξεστρατίσει σε σημαντικό βαθμό από τις προεκλογικές υποσχέσεις της μέχρι στιγμής, και εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται θετικά απ’ τις αγορές. Είναι πολύ νωρίς ακόμα εξ άλλου για να κρίνουμε το έργο της, είτε θετικά είτε αρνητικά.
Όσον αφορά το τι να περιμένουμε για το 2020, υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορούμε να πούμε με σιγουριά.
Από τα λιγότερα σημαντικά, είναι η μεταρρύθμιση που επηρεάζει την λειτουργία της Airbnb στη χώρα. Τα συναρμόδια υπουργεία διαφωνούν σε ορισμένα σημεία που αφορούν στην αντιμετώπιση του «προβλήματος», που δεν είναι άλλο από την ικανότητα του κράτους να εισπράξει μερίδιο του κέρδους αυτής της αγοράς, προσπαθώντας ταυτόχρονα να μην την καταστρέψει όπως συνέβη με την Uber το 2018. Παρότι η υπόθεση της Airbnb δεν φέρει κάποιο ιδιαίτερο οικονομικό βάρος, θα ορίσει σε σημαντικό βαθμό το πώς αντιλαμβάνονται οι φιλελεύθεροι πολίτες την κυβέρνηση, επομένως φέρει πολιτικό βάρος. Ως γνωστόν, οποιαδήποτε μεταβολή στο πολιτικό κεφάλαιο μιας κυβέρνησης, σημαίνει πολύ συχνά αλλαγές στην νομοθετική της πλεύση, τόσο για πολιτικά όσο και οικονομικά ζητήματα.
Στη συνέχεια, μπορούμε να περιμένουμε εξελίξεις όσον αφορά τον προϋπολογισμό για το 2020. Κύριο σημείο αναφοράς θα είναι τυχόν επιπλοκές, που θα οδηγήσουν τη χώρα σε ανικανότητα ικανοποίησης της απαίτησης για δημοσιονομικό πλεόνασμα 3,5%. Ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης βασίζεται σε θετικές προβλέψεις για την οικονομία, καθώς και σε ισχυρούς δείκτες απόδοσης για διοικητικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις που η κυβέρνηση σκοπεύει. Τόσο όταν η κυβέρνηση θα επιχειρήσει αυτές τις διοικητικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις, όσο και όταν θα εμφανιστεί η παραμικρή ένδειξη ότι το οικονομικό αποτέλεσμα της χώρας δεν θα είναι βέλτιστο όπως προβλέπεται, θα υπάρξουν επικείμενες αναταράξεις στο πολιτικό διάλογο της χώρας, και ίσως αναφορές από τον διεθνή τύπο.
Πέρα όμως από τα του κοινοβουλίου και του πολιτικού back and forth, υπάρχουν και πιο σταθερές προσμονές. Όπως φέρ’ ειπείν η προσμονή που αφορά στο ελληνικό.
Η συγκεκριμένη επένδυση έχει μπει στο ράφι εδώ και χρόνια, με καθυστερήσεις στις διαδικασίες τόσο από πλευράς κυβέρνησης όσο και από πλευράς της ενδιαφερόμενης εταιρίας Lamda Development. Το έργο αναμένεται να ξεκινήσει το 2020 , ωστόσο σίγουρα η ειδησιογραφία της χώρας θα απασχοληθεί έντονα με το συγκεκριμένο ζήτημα, καθώς αφορά τη κυβέρνηση και την αντιπολίτευση. Αυτό σημαίνει ότι σίγουρα θα υπάρξουν πολιτικές κονταρομαχίες, ωστόσο το μόνο που θα έπρεπε να απασχολεί εμάς είναι η βελτίωση του οικονομικού / τουριστικού και κυρίως επενδυτικού προφίλ της χώρας μας.
Παρότι το 2019 δεν υπήρξε καθολικά έτος επιτυχίας για τη χώρα μας, μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι έθεσε ισχυρές βάσεις για να είμαστε αισιόδοξοι για το έτος που ακολουθεί. Η εικόνα μας βελτιώθηκε στο εξωτερικό, πολιτικά και οικονομικά. Ανεξάρτητα από το τι πιστεύει κανείς για το πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης, μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι το έτος που ακολουθεί θα είναι δραστήριο. Καλή μας χρονιά λοιπόν, με περισσότερη ενότητα και λιγότερους εμφυλίους.
Γεννηθείς το 1996 στη Κομοτηνή, είναι φοιτητής του Οικονομικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, με κατεύθυνση στην οικονομική ανάλυση. Διαθέτοντας ακόρεστο ενδιαφέρον για τα πολιτικά, αρθρογραφεί στην κατηγορία των Οικονομικών του OffLine Post.
