Συνέντευξη στην Ιωάννα Κουτσοτόλη,
Εννιά νέοι αναδυόμενοι επιστήμονες, γεμάτοι όρεξη και ανυπομονησία να ενταχθούν στον χώρο της έρευνας και της επιστήμης, συγκροτούν τη φετινή ομάδα i–GEM των Ιωαννίνων. Η ομάδα αυτή θα βρεθεί στο Παρίσι, στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό Συνθετικής Βιολογίας (i–GEM: International Genetically Engineered Machine), που θα λάβει χώρα στις αρχές Νοεμβρίου.
Η ομάδα διακρίνεται σε 5 υποομάδες, με σκοπό τη διεξαγωγή των ενεργειών που απαιτούνται για τη συμμετοχή τους στον διαγωνισμό. Συγκεκριμένα, υπάρχει το Wet Lab (σύλληψη ερευνητικής ιδέας και εκτέλεση πειραμάτων), το Dry Lab (σχεδιασμός ιστοσελίδας wiki, μέσα από την οποία κρίνεται η ομάδα), το Human Practices (επικοινωνία με ειδικούς, επικοινωνία της επιστήμης στο ευρύ κοινό), το Foundraising (εύρεση χορηγιών) και το Graphic Design (προώθηση της ομάδας στα social media).
H i–GEM Ιωαννίνων αποτελεί ένα κράμα προπτυχιακών, μεταπτυχιακών φοιτητών, αλλά και αποφοίτων των τμημάτων Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών, Χημείας, Μηχανικών Επιστήμης Υλικών, Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής και Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, τα μέλη της οποίας είναι οι Έφη Χατζοπούλου, Έλενα Αγγελοπούλου, Δέσποινα Κίσσα, Μαρία Παντερμαλή, Μαρία Συμεωνίδου, Παναγιώτης Παναγόπουλος, Βάιος Στυλιαράς, Γιάννης Τζιτζιγιάννης και Βασίλης Βουρονίκος.
Η Έφη Χατζοπούλου, η Head Leader της ομάδας, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο OffLine Post και την Ιωάννα Κουτσοτόλη αναφέρεται στον διαγωνισμό i-GEM, στο ερευνητικό έργο της ομάδας της, στους λόγους που τους προέτρεψαν να συγκροτήσουν μια τέτοια ομάδα και στις δυσκολίες που αντιμετώπισαν κατά την υλοποίηση του έργου τους.
-
Φέτος λαμβάνετε μέρος στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό Συνθετικής Βιολογίας i–GEM. Τι είναι ακριβώς το i–GEM και τι καλείται να κάνει μια ομάδα που συμμετέχει σε αυτό;
To i–GEM είναι ένας Παγκόσμιος Διαγωνισμός Συνθετικής Βιολογίας, ο οποίος λαμβάνει χώρα ετησίως εδώ και 20 χρόνια. Στον διαγωνισμό αυτόν συμμετέχουν διεπιστημονικές ομάδες προπτυχιακών φοιτητών, μεταπτυχιακών φοιτητών, αλλά και μαθητών λυκείου. Οι ομάδες αυτές καλούνται να εκπονήσουν ένα ερευνητικό έργο από την αρχή μέχρι το τέλος, δηλαδή από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι και την υλοποίηση αυτής στο εργαστήριο, επικοινωνώντας, παράλληλα, την επιστήμη της Συνθετικής Βιολογίας και οργώνοντας δράσεις που την προωθούν. Στο τέλος του διαγωνισμού, οι ομάδες παρουσιάζουν τα project τους σε μια μεγάλη έκθεση που ονομάζεται Graud Jamboree, στην οποία οι κριτές αξιολογούν τα ερευνητικά τους έργα με βάση την επιστημονική τους ακεραιότητα, την καινοτομία, αλλά και την ασφάλειά τους.
-
Καθώς αναζητούσατε το δικό σας ερευνητικό θέμα, θα ήρθατε σίγουρα σε επαφή με τη δουλειά και τις ιδέες άλλων ομάδων, είτε από την Ελλάδα είτε απ’ το εξωτερικό. Υπάρχουν κάποια project άλλων ομάδων i–GEM που σας έχουν εντυπωσιάσει;
Γενικότερα, μπαίνοντας στον κόσμο του i–GEM και ψάχνοντας παλαιότερα project, θα συνειδητοποιήσει κανείς ότι οι δυνατότητες που δίνει η Συνθετική Βιολογία στους επιστήμονες είναι αμέτρητες.
Φυσικά και υπήρξαν project τα οποία μας έκαναν εντύπωση. Ένα από αυτά είναι το Project Amalthea από την i–GEM της Θεσσαλίας, το οποίο έλαβε χώρα το 2020 και το 2021. Ουσιαστικά, η ομάδα της Θεσσαλίας ανέπτυξε μια βιοκάψουλα, η οποία ποσοτικοποιεί τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου και ψηφιοποιεί αυτά τα δεδομένα, μεταδίδοντάς τα σε μία εφαρμογή στο κινητό, για την αξιολόγηση, ύστερα, από ειδικούς υγείας της κατάστασης του μικροβιώματος του εντέρου. Επιπλέον, σε περίπτωση που ανιχνευθεί κάποια διαταραχή στο μικροβίωμα προτείνουν μία θεραπεία με τη χρήση βιοθεραπευτικών διατροφικών συμπληρωμάτων.
Ένα ακόμα project το οποίο μας είχε κινήσει το ενδιαφέρον είναι το project Elixio από μία ομάδα της Τουλούζης, η οποία είναι η πόλη της βιολέτας, ένα λουλούδι από το οποίο δεν μπορεί να γίνει εκχύλιση του αρώματός του βιομηχανικά. Η ομάδα αυτή, λοιπόν, ανέπτυξε μια συγκαλλιέργεια ενός βακτηρίου και ενός μύκητα και αξιοποιώντας τις μεταβολικές διεργασίες τους, παρήγαγε σε μεγάλη ποσότητα τερπενικές ενώσεις της ίδιας της βιολέτας, με αποτέλεσμα να δίνει πίσω την ικανότητα στο λουλούδι να εκπέμπει τη μυρωδιά του και πάλι.
-
Το δικό σας project τιτλοφορείται “IRIS: Unleashing the light within”. Πώς καταλήξατε στην επιλογή αυτού του θέματος και σε ποιο αντικείμενο εργαστήκατε αυτόν τον χρόνο;
Αυτόν τον χρόνο εργαστήκαμε πάνω στη θεραπευτική του καρκίνου και το project μας αφορά την πρόταση μιας καινοτόμας θεραπείας, η οποία συνδυάζει δύο υπάρχουσες θεραπείες, τη φωτοδυναμική θεραπεία και την αντικαρκινική θεραπεία μεσολαβούμενη από βακτήρια. Όπως και ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της επιστημονικής κοινότητας, έτσι και εμάς αυτό που μας κινητοποίησε, ώστε να επιλέξουμε αυτό το θέμα είναι η υψηλή θνησιμότητα της ασθένειας, καθώς και το γεγονός ότι οι παραδοσιακές θεραπείες του καρκίνου είναι αποτελεσματικές, αλλά συχνά συνοδεύονται από κάποιες παρενέργειες. Προτείνουμε, λοιπόν, ένα θεραπευτικό εργαλείο το οποίο έχει ελαχιστοποιημένες παρενέργειες σε σχέση με τις συμβατικές θεραπείες και μπορεί να λειτουργήσει εξατομικευμένα και για τον ίδιο τον ασθενή, αλλά και για τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου που εμφανίζεται.
-
Στον διαγωνισμό λαμβάνουν μέρος πολλές διαφορετικές ομάδες, η καθεμία με τη δικιά της καινοτόμα ιδέα. Ποια στοιχεία θεωρείτε ότι κάνουν το δικό σας project να ξεχωρίζει;
Όλα τα project των ομάδων που συμμετέχουν στον διαγωνισμό είναι μοναδικά και καινοτόμα και προσεγγίζουν πολλά διαφορετικά θέματα από πολλές διαφορετικές οπτικές, οπότε δεν θα μπορούσα να πω ότι μπορεί κάποιο να ξεχωρίσει από το άλλο. Αυτό για το οποίο θα μπορούσα να μιλήσω με σιγουριά είναι η δική μας καινοτομία, η οποία, ουσιαστικά, έγκειται στο ότι φέρνουμε το φως της συμβατικής φωτοδυναμικής θεραπείας στο εσωτερικό του οργανισμού, κάτι που δεν συμβαίνει μέχρι τώρα, ξεπερνώντας, έτσι, τα μειονεκτήματα της θεραπείας αυτής. Επιπλέον, προτείνουμε ένα θεραπευτικό εργαλείο το οποίο δεν απαιτεί εξειδικευμένο εξοπλισμό για την εφαρμογή του σε ασθενείς, οπότε είναι προσβάσιμο από όλους τους ανθρώπους σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Τέλος, έχουμε ως στόχο να ελαχιστοποιήσουμε τις παρενέργειες της θεραπείας, καθώς δεν επηρεάζονται τα υγιή κύτταρα.
-
Αρκετά από τα άτομα της ομάδας έπρεπε κατά τη διάρκεια της χρονιάς αυτής να συνδυάσουν το i–GEM με απαιτητικές ακαδημαϊκές υποχρεώσεις. Ποιος ήταν ο λόγος που σας ώθησε να συμμετάσχετε στο i–GEM;
Το i–GEM, γενικότερα, αποτελεί μια πολύ σημαντική ευκαιρία για έναν ανερχόμενο επιστήμονα, για να εξερευνήσει, αρχικά, τον κόσμο της Συνθετικής Βιολογίας και να εξελιχθεί προσωπικά, διευρύνοντας, παράλληλα, τους ορίζοντές του, καθώς έρχεται σε επαφή με πολλούς ανθρώπους και πολλές διαφορετικές ιδέες. Νομίζω πως αυτός είναι και ο βασικός λόγος που μας ώθησε να συμμετέχουμε σαν ομάδα στον διαγωνισμό. Φυσικά, η ευκαιρία να εκπονήσουμε πρακτικά μια μικρογραφία της έρευνας σε προπτυχιακό επίπεδο είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό για εμάς και θέλαμε να μπούμε σε αυτήν τη διαδικασία. Νομίζω πως, πέρα από όλα τα άλλα, μας βοηθάει να εξελιχθούμε και εργαστηριακά, αλλά και να καλλιεργήσουμε τις συνεργατικές μας ικανότητες και να πάρουμε όλα τα εφόδια που μας χρειάζονται, ώστε να βγούμε, αργότερα, στην αγορά εργασίας σαν νέοι ερευνητές.
-
Η συνεργασία ανάμεσα σε τόσους διαφορετικούς χαρακτήρες, καθώς και η πρώτη εμπειρία με τον χώρο του εργαστηρίου, πέρα από το πλαίσιο της σχολής, είναι σίγουρα δύο υπολογίσιμοι παράγοντες. Συναντήσατε εμπόδια κατά τη διαδικασία υλοποίησης του project;
Εννοείται πως υπήρχαν εμπόδια στην πορεία μας στον διαγωνισμό. Άλλωστε, αυτή είναι και η πρόκληση που καλούνται να αντιμετωπίσουν όσοι εργάζονται πάνω στην έρευνα, το να βρίσκουν, δηλαδή, τρόπους να ξεπερνούν αυτά τα εμπόδια, προκειμένου να καταλήξουν σε ένα αποτέλεσμα και να προσφέρουν στην κοινωνία και στην επιστημονική κοινότητα.
Μερικά από τα εμπόδια τα οποία αντιμετωπίσαμε εμείς σαν ομάδα είναι σίγουρα ο περιορισμένος χρόνος τον οποίο διαθέτουμε για να εκπονήσουμε ένα ερευνητικό έργο, καθώς έχουμε μόνο έναν χρόνο για να εκτελέσουμε όλη τη διαδικασία, δηλαδή να βρούμε το θέμα μας και να το υλοποιήσουμε εργαστηριακά. Κάποιες άλλες δυσκολίες σίγουρα αφορούν τη χρηματοδότηση της ομάδας, καθώς είμαστε μια ομάδα προπτυχιακών φοιτητών και είμαστε υπεύθυνοι για να βρούμε μόνοι μας τους χρηματικούς πόρους που είναι απαραίτητοι για τον διαγωνισμό και για την εκπόνηση των πειραμάτων μας.
Τέλος, κάτι το οποίο αφορά τη συνεργασία της ομάδας, είναι λογικό όταν βρίσκεσαι σε μια ομάδα με εννέα διαφορετικά άτομα να υπάρχουν και διαφωνίες, καθώς είμαστε διαφορετικές προσωπικότητες, να υπάρχουν περίοδοι που δεν δουλεύει όλη η ομάδα πάνω στο έργο. Επομένως, δυσκολεύεται η διαδικασία, αλλά στο τέλος έχουμε όλοι έναν κοινό σκοπό και προσπαθούμε για αυτόν.
-
Ποια συμβουλή θα δίνατε στους νέους επιστήμονες, που όπως εσείς, ξεκινούν την πορεία τους στην έρευνα;
Η πρώτη συμβουλή είναι σίγουρα υπομονή και επιμονή. Η έρευνα είναι μία διαδικασία η οποία απαιτεί θυσίες και θα υπάρξουν αρκετές αποτυχίες πριν φτάσουμε σε ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα. Ακόμα, απαιτεί σίγουρα αφοσίωση και πίστη στην επιστήμη και τις δυνατότητες που μας προσφέρει. Θα πρέπει να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι ένα σύνολο δουλεύει πάντα πιο αποτελεσματικά από μια μονάδα και ότι όλα τα άτομα της ομάδας μπορούν να προσφέρουν κάτι σε αυτήν, το καθένα με τον δικό του τρόπο. Τέλος, να μην φοβάστε να ρισκάρετε και να αναλαμβάνετε πρωτοβουλίες στον χώρο της έρευνας, γιατί, άλλωστε, οι μεγαλύτερες καινοτομίες προκύπτουν από τις πιο τρελές ιδέες, οι οποίες μοιάζουν ακατόρθωτες.
