Της Πέρσας Κουμάτη,
Η όραση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία. Το μάτι, ο αμφιβληστροειδής, το οπτικό νεύρο και ο εγκέφαλος συνεργάζονται για την επεξεργασία του ανακλώμενου φωτός από τον κόσμο γύρω μας. Το ταξίδι ξεκινάει όταν το μάτι ανιχνεύει το φως και το μετατρέπει σε κωδικοποιημένα νευρικά σήματα, τα οποία στη συνέχεια κατευθύνονται μέσω των οπτικών νεύρων στον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος λαμβάνει και αποκωδικοποιεί τα σήματα αυτά και τα μετατρέπει στις εικόνες που βλέπουμε.
Η όραση περιλαμβάνει πολλαπλά μέρη και δομές του σώματος που συνεργάζονται και διαφορετικές συνθήκες μπορεί να επηρεάσουν το καθένα. Ορισμένες καταστάσεις μπορεί να επηρεάσουν περισσότερα από ένα μέρη του οπτικού μας συστήματος και σε κάθε ηλικία. Στα παιδιά, συγκεκριμένα, τα οφθαλμικά προβλήματα μπορεί να είναι είτε εμφανή είτε όχι. Είναι σημαντικό να ανιχνεύονται και να αντιμετωπίζονται έγκαιρα, καθώς η όραση συνεχίζει και αναπτύσσεται. Οι τακτικοί έλεγχοι σε παιδοοφθαλμίατρο μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία της όρασης του παιδιού καθώς αυτό μεγαλώνει.
Τα πιο κοινά προβλήματα στα παιδιά ακολουθούν τον κανόνα “RSVP”. Αυτό σημαίνει πως, αν το παιδί εμφανίσει ερυθρότητα, ευαισθησία στο φως, αλλαγή της όρασης ή πόνο, συνίσταται ραντεβού σε παιδοοφθαλμίατρο για έλεγχο ή ακόμη και για τυχόν ανάγκη παροχής ιατρικής φροντίδας.
Ανοιγοκλείσιμο και τρίψιμο
Συχνά οφείλεται σε ερεθισμό που προκαλείται από αλλεργίες, που σχετίζονται με τη γύρη ή τα ζώα. Οι αλλεργίες μπορούν να αντιμετωπιστούν με οφθαλμικές σταγόνες. Ορισμένες φορές, ένα ξένο σώμα μπορεί να πιαστεί κάτω από το βλέφαρο και να προκαλέσει ερεθισμό. Το ανοιγοκλείσιμο, ωστόσο, μπορεί να αποτελεί ένα τικ που οφείλεται σε αλλεργίες, στρες ή άγχος. Άλλες φορές, ίσως να υποδηλώνει διαθλαστικό σφάλμα, όπως μυωπία. Σπάνια, το υπερβολικό κλείσιμο των ματιών μπορεί να αποτελεί ένα σημάδι νευρολογικής πάθησης. Σε κάθε περίπτωση, ο οφθαλμίατρος θα παραπέμψει το παιδί σε έναν ειδικό αν υποψιαστεί κάτι τέτοιο.
Κηλίδες στο λευκό του ματιού
Οι κηλίδες στο μάτι μπορούν να εμφανιστούν για πολλούς διαφορετικούς λόγους. Προσοχή πρέπει να δίνεται στο χρώμα και στο μέγεθος του σημείου. Συχνά, ενδέχεται να υπάρχει κάποιο σπασμένο αιμοφόρο αγγείο, που παρότι φαίνεται τρομακτικό, είναι συνήθως ακίνδυνο και υποχωρεί μόνο του. Μια γκρίζα κηλίδα μπορεί να είναι σημείο μιας καλοήθους κατάστασης, όπως, δηλαδή, σημάδι έλλειψης σιδήρου ή αναιμίας. Μια καφέ κηλίδα είναι συνήθως σπίλος ή φακίδα στο μάτι και εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα με σκούρα μαλλιά ή μάτια, καθώς παράγουν φυσικά περισσότερη μελανίνη.
Διαστολή κόρης
Είναι πολύ συνηθισμένο οι κόρες των παιδιών να φαίνονται πιο διεσταλμένες από αυτές των ενηλίκων. Κυρίως τα παιδιά με ανοιχτόχρωμα μάτια τείνουν να έχουν αισθητά μεγαλύτερες κόρες. Ορισμένα φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν το μέγεθος της κόρης. Για παράδειγμα, το φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ΔΕΠΥ, καθώς και ορισμένα φάρμακα που αναστέλλουν τον ιδρώτα, μπορεί να διεγείρουν τις κόρες των ματιών. Αν η μία κόρη φαίνεται σταθερά μεγαλύτερη από την άλλη, συνίσταται άμεση επίσκεψη σε παιδοοφθαλμίατρο.
Κηλίδες στην όραση
Οι κηλίδες ή τα αιωρούμενα στην όραση μπορεί να μοιάζουν με γκρίζες ή μαύρες κηλίδες, χορδές ή ιστούς αράχνης. Είναι πιο συνηθισμένα σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά μπορεί να εμφανιστούν και σε παιδιά. Πολλαπλά σημεία ή ακόμη και αυτά που συνοδεύονται από φώτα που αναβοσβήνουν και απώλεια όρασης, σηματοδοτούν ρήξη του αμφιβληστροειδούς ή και φλεγμονή στο εσωτερικό του ματιού. Πρόκειται για επείγουσα κατάσταση και συνίσταται άμεσα επίσκεψη σε παιδοοφθαλμίατρο.
Δυσφορία ή φαγούρα
Ο κνησμός και η δυσφορία είναι συχνά μια προσωρινή κατάσταση που σχετίζεται με εποχιακές αλλεργίες. Οι οφθαλμικές αλλεργίες μπορεί επίσης να προκαλέσουν δακρύρροια ή και αίσθημα καύσου ή και πρήξιμο στα βλέφαρα. Το τρίχωμα των κατοικίδιων, η σκόνη, η γύρη και ο καπνός, τα αρώματα και ακόμη και τα τρόφιμα μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση στο μάτι. Αν η ενόχληση συνοδεύεται από ερυθρότητα και κολλώδη ή κοκκώδη έκκριση, μπορεί να είναι σημάδι ιογενούς ή βακτηριακής επιπεφυκίτιδας.
Ύπνος με τα μάτια ανοιχτά
Όταν τα παιδιά κοιμούνται βαθιά, είναι αρκετά συνηθισμένο τα μάτια τους να ανοίγουν λίγο ή ακόμη και να κινούνται. Αυτό είναι γενικά ασφαλές και δεν προκαλεί ανησυχία. Εάν, όμως, τα παιδιά κοιμούνται συχνά με τα μάτια ανοιχτά σε ένα κλιματιζόμενο δωμάτιο ή με έναν ανεμιστήρα να φυσάει, τα μάτια μπορεί να γίνουν ξηρά κόκκινα ή ερεθισμένα όταν ξυπνήσουν. Σε αυτή την περίπτωση, ο οφθαλμίατρος μπορεί να προτείνει μια οφθαλμική αλοιφή ή σταγόνες, που θα βοηθήσουν να διατηρηθούν τα μάτια αρκετά υγρά και να αποφευχθεί η βλάβη στον κερατοειδή.
“Κρούστα” στα μάτια
Οι εκκρίσεις από τα μάτια μπορεί να στεγνώσουν στα βλέφαρα και τις βλεφαρίδες. “Κρούστα” μπορεί να προκληθεί από βλεφαρίτιδα ή φλεγμονή στους αδένες του βλεφάρου. Ένας φραγμένος δακρυϊκός πόρος μπορεί, επίσης, να είναι το αίτιο. Αυτό συμβαίνει όταν το σύστημα παροχέτευσης δακρύων εμποδίζεται και τα δάκρυα δε μπορούν να κυλήσουν κανονικά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υγρό, μολυσμένο ή και χρόνια ερεθισμένο μάτι.
Μη ευθυγραμμισμένα μάτια
Εάν ένα μάτι στρίβει προς τα μέσα, προς τα έξω, προς τα κάτω ή προς τα πάνω, αυτό είναι σημάδι στραβισμού, ένα οπτικό πρόβλημα που εμφανίζεται στο 2% έως 5% των Αμερικανών παιδιών. Ο στραβισμός μπορεί να βλάψει την ανάπτυξη της όρασης, αφού και τα δύο μάτια πρέπει να στοχεύουν στο ίδιο σημείο μαζί για να βλέπουν σωστά. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, ο στραβισμός μπορεί να οδηγήσει σε αμβλυωπία, μια κατάσταση που το κακώς ευθυγραμμισμένο μάτι έχει ασθενέστερη όραση.
Παρ’ ότι τα προβλήματα που εμφανίζονται στο μάτι είναι συχνά, και, συνήθως, αφορούν περισσότερα από ένα συστήματα, τα περισσότερα από αυτά αντιμετωπίζονται σε καθημερινή βάση. Σημαντική είναι σε κάθε περίπτωση η επίσκεψη σε έναν επαγγελματία υγείας, προκειμένου να δοθεί η σωστή διάγνωση και καταλληλότερη θεραπεία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Symptoms of Possible Eye Problems in Children, NATIONWIDECHILDREN’S. Διαθέσιμο εδώ
- Child Eye Problems Parents Should Never Ignore, AMERICAN ACADEMY OF OPHTHALMOLOGY. Διαθέσιμο εδώ
-
Vision, Cleveland Clinic. Διαθέσιμο εδώ
