Της Ανθής Ντόλα,
Το μεταναστευτικό ζήτημα ταλαιπωρεί τις χώρες της Μεσογείου αρκετά χρόνια τώρα. Η μετεγκατάσταση των προσφύγων και των μεταναστών στις χώρες στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής χερσονήσου γίνεται όλο και πιο δύσκολη, με αποτέλεσμα τα μεσογειακά κράτη, τα οποία αποτελούν τους υποδοχείς των μεταναστευτικών ροών, να πιέζονται περισσότερο.
Επιθυμώντας, λοιπόν, την αποσυμπίεση της επικράτειάς τους, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα, η Κύπρος και η Ισπανία (οι λεγόμενες MED5) προέβησαν σε κοινή δήλωση για την κατάσταση του μεταναστευτικού και ζητούν τη στήριξη των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και της ίδιας της Ένωσης. Στην κοινή τους δήλωση στοχεύουν στην ανάπτυξη μιας νέας ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και το άσυλο, η οποία θα βασίζεται στις αρχές της αλληλεγγύης και της ευθύνης. Η δήλωση, μεταξύ άλλων, αναφέρει πως «η Ιταλία, η Ελλάδα, η Μάλτα, η Κύπρος και η Ισπανία, ως χώρες πρώτης υποδοχής στην Ευρώπη, στην κεντρική και ανατολική δίοδο της Μεσογείου επωμίζονται το μέγιστο βάρος όσον αφορά την διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στη Μεσόγειο, ενώ συμμορφώνονται πλήρως με όλες τις διεθνείς υποχρεώσεις και τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Ακόμη, υπογραμμίζουν ότι, παρά το γεγονός ότι στις 10 Ιουνίου 2022 εγκρίθηκε μια Πολιτική Διακήρυξη για την εγκαθίδρυση ενός μηχανισμού προσωρινής και εθελοντικής μετεγκατάστασης, ο αριθμός των προσφορών για μετεγκατάσταση που έγιναν από τα συμμετέχοντα κράτη ήταν ένα πολύ μικρό κλάσμα του αριθμού των παράνομων αφίξεων στις μεσογειακές χώρες. Επιπλέον, αυτός ο μικρός αριθμός των μετεγκαταστάσεων αποδεικνύει πως ο υπάρχων μηχανισμός έχει αποτύχει να ελαφρύνει τα κράτη που βρίσκονται την πρώτη γραμμή, γεγονός που οδήγησε σε αυτή την κοινή δήλωση. Καταλήγοντας, τονίζουν ότι «Ζητάμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Προεδρία να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για την έναρξη αυτής της συζήτησης».
Η ιταλική κυβέρνηση, πριν τη σύναψη της κοινής δήλωσης, υιοθέτησε μια αυστηρή πολιτική που αφορά τα πλοία των μη κυβερνητικών οργανώσεων, για τα οποία ισχύει η γραμμή των «επιλεκτικών αποβάσεων». Σύμφωνα με τον Υπουργό Εσωτερικών της χώρας, Matteo Piantedosi, στο εξής θα μπορούν να κατεβαίνουν στην ξηρά μόνον ανήλικα, γυναίκες και ασθενείς. Παράδειγμα αυτής της πολιτικής αποτελεί η περίπτωση του πλοίου Humanity 1, στο λιμάνι της Κατάνια. Δόθηκε άδεια αποβίβασης σε 144 μετανάστες και πρόσφυγες, αλλά 35 άνδρες παραμένουν ακόμη στο σκάφος. Ο κυβερνήτης αρνείται να απομακρυνθεί από το λιμάνι και ζητά να αποβιβαστούν, αλλά οι ιταλικές αρχές δεν δίνουν την αναγκαία συναίνεση.
Η νέα μεταναστευτική πολιτική της ιταλικής κυβέρνησης οδήγησε τον Γάλλο Υπουργό Εσωτερικών, Gérald Darmanin, να καλέσει όλες τις χώρες της Ένωσης να μπλοκάρουν τις μετεγκαταστάσεις προσφύγων από την Ιταλία. Αυτή η έκκληση έγινε μετά την απόφαση του Παρισιού να δεχθεί τους 234 μετανάστες του πλοίου Ocean Viking, στους οποίους η Ιταλία δεν πρόσφερε ασφαλές λιμάνι. Ο Gérald Darmanin δήλωσε πως η συμπεριφορά των Ιταλών θα έχει «ισχυρές επιπτώσεις» τις σχέσεις των δύο κρατών, ενώ η Catherine Colonna, Γαλλίδα Υπουργός Εξωτερικών, χαρακτήρισε τις ιταλικές μεθόδους «απαράδεκτες». Οι παραπάνω δηλώσεις χαρακτηρίστηκαν από την ιταλική κυβέρνηση ως «ακατανόητες» και «δυσανάλογες», ενώ, από την πλευρά του, ο Ιταλός Υπουργός Εσωτερικών απάντησε αναφέροντας πως «Δεν δεχόμαστε να μας κάνουν μαθήματα σε ό,τι αφορά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Η αλήθεια δυστυχώς για όλους βρίσκεται κάπου στη μέση. Η ιταλική κυβέρνηση αν και φλερτάρει με την ακρότητα, φαίνεται να οδηγείται σε τέτοιου είδους κινήσεις, καθώς στην ουσία τόσο η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και η πλειονότητα των χωρών της Ε.Ε. δεν προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια στις μεσογειακές χώρες. Αρνούνται να βοηθήσουν και να επωμιστούν το βάρος του μεταναστευτικού ζητήματος, γεγονός που έχει ωθήσει τις νότιες ευρωπαϊκές χώρες να αναζητούν ακραίες πολιτικές. Είναι άδικο για τις μεσογειακές χώρες να κατηγορούνται για τον τρόπο υποδοχής των μεταναστών, ενώ οι χώρες τις κεντρικής Ευρώπης αρνούνται να δεχτούν μερίδα προσφύγων και κλείνουν τα σύνορα τους (π.χ. Ουγγαρία). Δεν πρέπει να γίνεται συζήτηση για μία ενωμένη Ευρώπη, η οποία λειτουργεί με δύο ταχύτητες. Αυτές οι διαφορές βγαίνουν στην επιφάνεια, με αποτέλεσμα να κλονίζεται η ενότητα της Ε.Ε. Ο όρος «Ένωση» πρέπει να υποστηρίζεται από όλα τα κράτη μέλη ουσιαστικά και όχι μέσα σε ένα θεωρητικό πλαίσιο. Αυτή η περίοδος αποτελεί δοκιμασία για την Ένωση, καθώς οι παγκόσμιες κρίσεις διαδέχονται η μία την άλλη και τώρα καλούνται τα κράτη να αποδείξουν την πραγματική αξία της Ε.Ε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κοινή δήλωση Ελλάδας, Ιταλίας, Μάλτας και Κύπρου για το Μεταναστευτικό, Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Μεταναστευτικό: «Επιλεκτικές αποβιβάσεις» στην Ιταλία, DW, διαθέσιμο εδώ
- Προστριβές Ιταλίας και Γαλλίας για τους πρόσφυγες, DW, διαθέσιμο εδώ
- Ιταλία: σκληρή γραμμή στο μεταναστευτικό, DW, διαθέσιμο εδώ
- Μεταναστευτικό – Ιταλία: «Ζητάμε κώδικα συμπεριφοράς για τις ΜΚΟ», CNN, διαθέσιμο εδώ
