Του Δημήτρη Πέτικα,
Η Ελλάδα ανέκαθεν αποτελούσε έναν άκρως δελεαστικό προορισμό για πολλούς ανθρώπους ανά τον κόσμο ανεξαρτήτως εποχής, πολιτικής και ευρύτερης κατάστασης. Τα μαγευτικά μεσογειακά τοπία, λοιπόν, δεν άφησαν ασυγκίνητη ούτε τη Βασίλισσα Ελισάβετ της Αυστρίας, η οποία μαγεύτηκε από το νησί των Φαιάκων, έπειτα από ένα ταξίδι της στην Κέρκυρα, κατά το οποίο αποφάσισε την εγκατάστασή της εκεί. Αυτή η εγκατάσταση αποτέλεσε την απαρχή για μερικές αλλαγές στο Ιόνιο νησί, οι οποίες έχουν ακόμα και σήμερα αντίκτυπο και θα αναλυθούν παρακάτω.
Προτού περιηγηθούμε στο ιστορικό νησί της Κέρκυρας την περίοδο της Ελισάβετ, ας γίνει μια αφήγηση για το ποιόν της ίδιας και τη ζωή της. Η Ελισάβετ ή αλλιώς Elisabeth von Österreich-Ungarn έζησε από τις 24 Δεκεμβρίου 1837 ως τις 10 Σεπτεμβρίου 1898, ήταν αυτοκράτειρα της Αυστρίας και βασίλισσα της Ουγγαρίας, παντρεμένη με τον Φραγκίσκο Ιωσήφ Α’ της Αυστρίας. Λίγο μετά τον γάμο της έφερε στη ζωή την πρώτη της κόρη, τη Σοφία, στο ανάκτορο Χόφμπουργκ. Ενώ αυτό ως νέο ακούγεται άκρως ευχάριστο, η αδυναμία της Ελισάβετ να φέρει στον κόσμο έναν άρρενα διάδοχο του αυστριακού θρόνου είχε προκαλέσει πολλά ζητήματα στην ίδια ως προς την αντιμετώπισή της από τη Βασιλική Αυλή, η οποία την έκρινε ανεπιθύμητη και επικίνδυνη για τη γενικότερη ροή των πραγμάτων του βασιλείου.
Αυτή η στάση του παλατιού συνεχίστηκε μέχρι και τις 21 Αυγούστου 1858, οπότε και η Ελισάβετ κατάφερε να γεννήσει τον Ροδόλφο, τον γιο της και διάδοχο του θρόνου. Αυτή η εξέλιξη είχε ως αποτέλεσμα την άμεση αλλαγή της αντιμετώπισης που είχε η «Σίσσυ», όπως ήταν το υποκοριστικό του ονόματος της βασίλισσας. Εν τω μεταξύ, η Ελισάβετ πλέον θεωρείτο πολιτικά ώριμη και εξέφραζε απόψεις ακόμα και για χώρες της Αυστριακής Αυτοκρατορίας, όπως η Ουγγαρία. Οι καλές εξελίξεις στη ζωή της ήταν παροδικές, όμως, καθώς τα προβλήματα δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν. Η απαγόρευση της ενασχόλησης της ίδιας με τον γιο της, με απώτερο σκοπό τη διαπαιδαγώγησή του, την έκανε να στραφεί σε αντιδραστικές ενέργειες.
Ερχόμενη σε σύγκρουση με τον σύζυγό της και την πεθερά της, Σοφία, επεδίωξε την ανάπτυξη σχέσεων με τον κόμη της Ουγγαρίας Γκιούλα Αντράσσυ, με στόχο τη δημιουργία ειρηνικών σχέσεων με το ουγγρικό κράτος, προτρέποντάς συνάμα τον σύζυγό της να τον ορίσει ύπατο αρμοστή της χώρας. Δεν έλειπαν, όμως, τα πηγαδάκια που διέδιδαν τη φήμη για ερωτική σχέση μεταξύ τους, καθώς και για ανάμειξη του ίδιου στη πατρότητα της μικρότερης κόρης της, η οποία γεννήθηκε στην Ουγγαρία.
Συμπληρωματικά, δεν έλειψε και η ανάμειξη της οικογένειας σε υποθέσεις της εποχής, που την στιγμάτισαν και προκάλεσαν τον έντονο προβληματισμό των κατοίκων της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Ειδικότερα, μια πολύ βασική υπόθεση-μυστήριο έλαβε χώρα στο χωριό Μάιερλινγκ της Κάτω Αυστρίας, όπου το 1866 ο Ροδόλφος απέκτησε τα δικαιώματα της εκεί έπαυλης και την μετέτρεψε σε κυνηγετικό περίπτερο. Στο εσωτερικό της έπαυλης συνέβη ένα απίστευτο γεγονός, ο πρίγκιπας Ροδόλφος βρέθηκε εκεί νεκρός στις 30 Ιανουαρίου 1889 μαζί με την ερωμένη του βαρόνη, Μαρία Βετσέρα, με όλα τα στοιχεία να δείχνουν ότι το ζεύγος αυτοκτόνησε.
Μετά το γεγονός αυτό, η Ελισάβετ ξεκίνησε να χτίζει, με αποκλειστικά δική της δαπάνη, το Αχίλλειο, το οποίο κατά πολλούς είναι το σημαντικότερο μνημείο του νησιού, καθώς και μία από τις κυριότερες επαύλεις στην Ευρώπη. Η βασιλική αυτή έπαυλη εντοπίζεται 10 χιλιόμετρα περίπου έξω από την πόλη της Κέρκυρας στον οικισμό Γαστούρι και είχε ως πρωτομάστορες τους Ιταλούς αρχιτέκτονες Raffaele Caritto και Antonio Landi, έχοντας αρχικά ως υπεύθυνο για την εποπτεία των εργασιών τον Αυστριακό πρόξενο της Κέρκυρας, Alexander von Warsberg, και αφότου ο ίδιος απεβίωσε τον βαρόνο von Bucowitz.
Η έπαυλη είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένη στον Αχιλλέα, απ’ όπου και προήλθε η ονομασία της (σ.σ. Αχίλλειο), χτισμένη το 1890 σε πομπηιανό ρυθμό, με διάφορα αγάλματα προερχόμενα από την ελληνική μυθολογία να δεσπόζουν στον περίβολο της, γεγονός που αποτελεί εμφανές στοιχείο για τη μεγάλη αγάπη που έτρεφε η βασίλισσα για την Ελλάδα και την ιστορία της. Αναλυτικότερα, μερικά από τα έργα που δεσπόζουν είναι ο Αχιλλέας Θνήσκων του Χέρτερ και οι Εννέα Μούσες, ορισμένες αγορασμένες από τη Βίλλα Μποργκέζε και άλλες έργο του Ιταλού γλύπτη Domenico Morani.
Η αθανασία δεν ήταν ποτέ προνόμιο κανενός και η Ελισάβετ δεν αποτέλεσε την εξαίρεση. Δολοφονήθηκε από τον Ιταλό αναρχικό Λουίτζι Λουκένι στις 10 Σεπτεμβρίου 1898 στη Γενεύη. Ο θύτης είχε επιλέξει ως μέσο επίθεσης μαχαίρι «για να οδηγήσει το θύμα του στον θάνατο και να λερώσει τα χέρια του με αίμα». Η Σίσσυ με βοήθεια κατόρθωσε να επιβιβαστεί στο πλοίο παρά τα τραύματά της, οι εικόνες εν πλω αποτέλεσαν τις τελευταίες που θα είχε η ίδια να θυμάται.
Όσον αφορά την τύχη του Αχιλλείου, ο αυτοκράτορας της Γερμανίας, Γουλιέλμος Β’ ή ευρύτερα γνωστός ως Κάιζερ, αγόρασε το Αχίλλειο το 1904 ή το 1907 κατ’ άλλους, στο οποίο έμενε όποτε επισκεπτόταν την Ελλάδα. Μάλιστα, από το γεγονός αυτό συνάγεται ότι ο ίδιος ως λάτρης των γραμμάτων ήταν παθιασμένος με την ελληνική ιστορία και μυθολογία. Μην επιδιώκοντας να αλλοιώσει τη διακόσμηση της βασιλικής έπαυλης, διατήρησε ως είχαν τα αγάλματα και μάλιστα, προσέθεσε σε εκείνη την συλλογή από στοιχεία της ελληνικής μυθολογίας και ένα γιγαντιαίο άγαλμα του Αχιλλέα με τη συγκεκριμένη επιγραφή: «Στον μέγιστο των Ελλήνων από τον μέγιστο των Γερμανών».
Μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Αχίλλειο δεν έμεινε στα χέρια των υψηλόβαθμων στελεχών του εξωτερικού, αλλά την κυριότητα απέκτησε το ελληνικό δημόσιο, μια όχι και τόσο καλή εξέλιξη, αν αναλογιστεί κανείς την ερήμωση του κτιρίου μέχρι και το 1962, οπότε και αποφασίσθηκε η παραχώρηση της ακίνητης αυτής περιουσίας σε μια εταιρία της Δυτικής Γερμανίας για να λειτουργήσει ως καζίνο, με προτροπή του ίδιου του Βασιλιά Παύλου, κατά το πρότυπο του Μονακό. Αν και η κίνηση αυτή αρχικά είχε γεννήσει τις φιλοδοξίες σε όλους για την παγκοσμιοποίηση της Κέρκυρας σε πρότυπα ελίτ, έστω στον τομέα της ψυχαγωγίας, εν τέλει κέρδισε ο τυπικός ρεαλισμός της Ελλάδας, προσγειώνοντας τα σχέδια αυτά στην πραγματικότητα. Το καζίνο λειτούργησε με μικρές παύσεις ως το 1981 οπότε και έκλεισε, ενώ από το 1984 λειτουργεί υπό τη διοίκηση του ΕΟΤ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Upton, G. (1909), Elizabeth, Empress of Austria And Queen Of Hungary, Life Stories For Young People, A. C. McClurg & CO.
- Ανώνυμου, ΑΧΙΛΛΕΙΟ (1997) Αθήνα: εκδ. Κέδρος
- Twilight of empire: the tragedy at Mayerling and the end of the Habsburgs, Publisher: St. Martin’s Press
- Elizabeth, empress consort of Austria. Άρθρο από την ιστοσελίδα britannica.com. Διαθέσιμο εδώ.
- Meares, H., The Tragic Austrian Empress Who Was Murdered by Anarchists. Άρθρο από την ιστοσελίδα history.com, 04/01/2018. Διαθέσιμο εδώ.
