Της Δέσποινας Βλάχου,
Οι μαζικές διαμαρτυρίες επιστρέφουν στην Αλγερία εν μέσω πανδημίας. Την περασμένη εβδομάδα, χιλιάδες πολίτες της Αλγερίας από όλα τα κοινωνικά στρώματα ξεχύθηκαν μαζικά στους δρόμους της πόλης Kherrata, μίας πόλης 200 χιλιόμετρα μακριά από το Αλγέρι.
Η διαδήλωση της περασμένης εβδομάδας πραγματοποιήθηκε για να σηματοδοτήσει τη δεύτερη επέτειο της έναρξης των διαδηλώσεων του 2019, που ξεκίνησαν στην Κherrata, ανατολικά της πρωτεύουσας Αλγέρι, πριν εξαπλωθούν σε ολόκληρη τη χώρα. Οι διαδηλωτές κρατούσαν σημαίες της Αλγερίας και φώναζαν συνθήματα κατά της κυβέρνησης και του Προέδρου. Σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις, συγκεντρώθηκαν περισσότεροι από 5.000 διαδηλωτές, που φώναζαν: «Ένα πολιτικό κράτος, όχι ένα στρατιωτικό κράτος» και «η συμμορία πρέπει να φύγει», καθώς κυμάτιζαν τις σημαίες της Αλγερίας. Οι διαδηλωτές δηλώνουν ότι πρόκειται για «μια επαναστατική διαδικασία με πολύ συγκεκριμένο στόχο, την απομάκρυνση δηλαδή του καθεστώτος».
Τι είναι, όμως, το κίνημα Hirak;
Πρόκειται για ένα κίνημα διαδηλώσεων χωρίς ηγέτες που ξεκίνησε το 2019. Οι διαδηλωτές πραγματοποίησαν την πρώτη πορεία σε εθνική κλίμακα στις 22 Φεβρουαρίου 2019. Οι πορείες συνεχίζονταν κάθε εβδομάδα, έως ότου η πανδημία οδήγησε τη χώρα σε lockdown. Το κίνημα επιδιώκει να αναθεωρήσει το πολιτικό σύστημα της χώρας που έχει τεθεί σε ισχύ από τότε που απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία, το μακρινό 1962. Το μη κομματικό “Hirak” (στα Αραβικά σημαίνει «κίνημα») κινητοποιήθηκε αρχικά για να αντιταχθεί στην προσπάθεια του τότε Προέδρου να θέσει την υποψηφιότητά του για το αξίωμα αυτό για πέμπτη συνεχή θητεία. Επιπλέον, οι διαδηλωτές ζητούσαν την αναθεώρηση ολόκληρου του πολιτικού συστήματος, στο οποίο ο στρατός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Ο πρώην Πρόεδρος, Abdelaziz Bouteflika, που βρίσκεται στην εξουσία τα τελευταία 20 χρόνια και είχε υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο το 2013, δεν είχε εμφανιστεί στο κοινό από το 2017 και κατηγορήθηκε ότι είχε ειδικές σχέσεις με το «le pouvoir», μια ομάδα επιχειρηματιών, πολιτικών και στρατιωτικών αξιωματούχων, με σκοπό να διατηρήσει την εξουσία τους. Αφού αναγκάστηκε να παραιτηθεί τον Απρίλιο του 2019, το κίνημα Hirak απαίτησε την αποχώρηση της άρχουσας ελίτ και τη μετάβαση προς μία πιο δημοκρατική διακυβέρνηση.
Αρχικά, οι αρχές της Αλγερίας δεν εμπόδισαν τους διαδηλωτές. Ωστόσο, αντιστάθηκαν σθεναρά στα αιτήματα των πολιτών για αλλαγή στη διακυβέρνηση και στα μέσα του 2019 ξεκίνησαν οι συλλήψεις και φυλακίσεις ατόμων που πρωταγωνίστησαν στις διαδηλώσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι, βάσει του νόμου που ψηφίστηκε πέρυσι και απαγορεύει τις ψευδείς ειδήσεις, έγιναν και διώξεις για δεκάδες διαδικτυακές δημοσιεύσεις υπέρ του κινήματος. Ως αποτέλεσμα, δεκάδες συνελήφθησαν, επειδή έκαναν αναρτήσεις στο Facebook για τον Πρόεδρο και τον στρατό. Η φαινομενική καταστολή της ελευθερίας του λόγου και η σύλληψη γνωστών προσωπικοτήτων, όπως ο δημοσιογράφος Khaled Drareni, ο επιχειρηματίας Rachid Nekkaz και ο πρώην στρατιωτικός στρατηγός και υποψήφιος για την προεδρία, Ali Ghediri, αύξησαν τον κοινό θυμό και την ανησυχία. Σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή Υποστήριξης των Κρατουμένων (National Committee for the Liberation of Detainees-CNLD), κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του 2019, περίπου 70 άτομα φυλακίστηκαν για τη σύνδεσή τους με το κίνημα.
Οι συλλήψεις συνεχίστηκαν, καθώς οι αρχές προετοιμάστηκαν για τις προεδρικές εκλογές του Δεκεμβρίου 2019 ενόψει του αιτήματος του Hirak. Σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Εθνική Εκλογική Αρχή, το 39% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων αποδείχθηκε ότι ψήφισε στις προεδρικές εκλογές του 2019 μετά από μία δύσκολη προεκλογική εκστρατεία που επικρίθηκε ως μη επαρκώς δημοκρατική. Ο Abdelmadjid Tebboune, ο οποίος εξελέγη στις εκλογές τον Δεκέμβριο του 2019, επαίνεσε το κίνημα Hirak και επεδίωξε να περάσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων των τροποποιήσεων στο Σύνταγμα, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Ο Tebboune, ο οποίος εξελέγη με το 58% των ψήφων, απορρίφθηκε αμέσως από το Hirak, διότι τον θεώρησε επέκταση του παλαιού πολιτικού συστήματος. Ο Tebboune ζήτησε «σοβαρό διάλογο» με το κίνημα και απελευθέρωσε περισσότερους από 70 κρατουμένους. Η προσπάθειά του να εισαγάγει νέες μεταρρυθμίσεις απέτυχε, ωστόσο κατάφερε να πετύχει την έγκριση ενός νέου Συντάγματος, τον Νοέμβριο του 2020. Πολλοί από τους διαδηλωτές του κινήματος Hirak αντιτάχθηκαν στο νέο Σύνταγμα, με το επιχείρημα ότι μεταρρυθμίζει σε πολύ μικρό βαθμό ένα ήδη κατασταλτικό σύστημα.
Μετά τη διαμαρτυρία της περασμένης εβδομάδας, οι περιορισμοί του κορωνοϊού και η απαγόρευση κυκλοφορίας χαλαρώνουν και τουλάχιστον έξι πολιτικά κόμματα προσκλήθηκαν στο προεδρικό παλάτι για να συζητήσουν το τρέχον πολιτικό κλίμα. Μετά τη συνάντηση με τον Πρόεδρο Tebboune, το «παραδοσιακό» κόμμα της αντιπολίτευσης, «Μέτωπο Σοσιαλιστικών Δυνάμεων», δήλωσε ότι ζητήθηκε από τον Πρόεδρο «να λάβει ισχυρά πολιτικά μέτρα που θα αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών και θα επιφέρουν την επιθυμητή αλλαγή». Την προηγούμενη Πέμπτη, ο Πρόεδρος Tebboune ανακοίνωσε ευρέως αναμενόμενες πρόωρες νομοθετικές εκλογές και ανασχηματισμό του Υπουργικού Συμβουλίου. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι πως υπέγραψε μία προεδρική χάρη για περίπου 30 κρατούμενους διαδηλωτές που ανήκουν στο κίνημα αυτό και είχαν καταδικαστεί και για περισσότερα από 20 άτομα που περίμεναν να δικαστούν.
Εν κατακλείδι, είναι φανερό ότι, παρόλο που το κίνημα Hirak αναγκάστηκε να σταματήσει τη δράση του στους δρόμους λόγω της πανδημίας, δεν εξαφανίστηκε ποτέ και η διαδήλωση στην Kherrata σηματοδότησε την πρώτη μεγάλη διαμαρτυρία από τον περασμένο Μάρτιο. Οι αρχές αναμένουν ότι οι διαδηλώσεις που συγκλόνισαν την Αλγερία από τον Φεβρουάριο του 2019 θα επιστρέψουν στο Αλγέρι και για τον λόγο αυτό προετοιμάζονται για παν ενδεχόμενο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Algeria: Thousands take to the streets to relaunch protest movement, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
-
Algeria’s Hirak Protest Movement Marks Second Anniversary, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
-
Algeria’s protests are back and the president is worried, BBC, διαθέσιμο εδώ
-
One year on, Algeria’s protest movement is soul-searching, BBC, διαθέσιμο εδώ
-
Abdelaziz Bouteflika: Algerian leader resigns amid protests, BBC, διαθέσιμο εδώ
