Της Μαρίας-Στεφανίας Νικηταρά,
Ο Quim Torra αποτελεί μια σημαντική πολιτική προσωπικότητα για την Καταλονία, καθώς, από το 2018, είχε αναλάβει την προεδρία της περιφερειακής κυβέρνησης. Η διαμορφωθείσα κατάσταση δεν επέτρεψε στον πρόεδρο να συνεχίζει να ασκεί τα καθήκοντά του, καθώς, στις 28 Σεπτεμβρίου, το Ανώτατο Δικαστήριο τον κατηγόρησε για «ανυπακοή». Η αιτία της συγκεκριμένης κατηγορίας συνιστάται στην καθυστέρηση και, εν τέλει, άρνησή του να καθαιρέσει από δημόσια κτήρια σύμβολα υπέρ της καταλανικής ανεξαρτητοποίησης. Οι βασικοί λόγοι της «ανυπακοής» του σχετίζονται με την αμφισβήτηση της ιεραρχίας ως προς την ανωτερότητα -ή όχι- του κεντρικού εκλογικού συμβουλίου και με τη μη συμμετοχή, όπως ο ίδιος δήλωσε, της τοπικής κυβέρνησης σε αυτή την πράξη «ανυπακοής». Ο δικηγόρος του Quim Torra, Gonzalo Boye, επικαλέστηκε το δικαίωμα στην «ελευθερία της έκφρασης» για τη δράση του εναγομένου, ενώ ο πρώην πρόεδρος έχει ήδη ανακοινώσει ότι πρόκειται να προσφύγει, μέσω του ανώτατου ισπανικού δικαστηρίου, στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ζητώντας έφεση. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας αποφάσισε τη δεκαοχτάμηνη απαγόρευση άσκησης καθηκόντων του Quim Torra και το πρόστιμο των 30.000 ευρώ. Η περίπτωση απαγόρευσης άσκησης του προεδρικού καθήκοντος είχε, επίσης, προκαλέσει αντιδράσεις στην Καταλονία, όταν, το 2018, ο Carles Puigdemont καθαιρέθηκε από την ισπανική κυβέρνηση για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας και τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας.
Ένα κρίσιμο ερώτημα, που προκύπτει, σχετίζεται με την επιλογή του συγκεκριμένου πολιτικού ως προέδρου της περιφερειακής καταλανικής κυβέρνησης και τη σπουδαιότητά του ως πολιτική προσωπικότητα για την Καταλονία. Ο Quim Torra είναι δικηγόρος, αρθρογράφος και πολιτικός. Το 2017, εξελέγη ως ανεξάρτητος βουλευτής στο κοινοβούλιο της Καταλονίας, ενώ, το 2018, εξελέγη πρόεδρος της κυβέρνησης. Αποτελούσε το «Plan D» για τα ισπανικά δικαστήρια, που είχαν απορρίψει ήδη άλλους τρεις υποψηφίους, τον Carles Puigdemont, τον Jordi Sànchez και τον Jordi Turull. Μάλιστα, δεν πέτυχε την απαραίτητη πλειοψηφία, κατά την πρώτη προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης, εξασφαλίζοντας, τη δεύτερη φορά, μία κυβέρνηση με μόλις 66 ψήφους υπέρ, ακροβατώντας ανάμεσα στα κόμματα υπέρ της απόσχισης και στην κεντρο-δεξιά και κεντρο-αριστερή πτέρυγα. Ο συνασπισμός, που του έφερε την πολυπόθητη πλειοψηφία, αποτελούνταν από τα JuntsxCat (Μαζί για την Καταλονία) και ERC (Ρεπουμπλικανική Αριστερά Καταλονίας). Ωστόσο, οι τοποθετήσεις του έχουν χαρακτηριστεί ως «ρατσιστικές και αποσχιστικές» σε σχέση με τις «διαφορές» Ισπανών και Καταλανών, ενώ, ταυτόχρονα, μετά την καθαίρεσή του, αυξάνονται οι κίνδυνοι για διάλυση του φιλο-αποσχιστικού συνασπισμού. Ένα βαθιά διαιρεμένο κοινοβούλιο είναι το χείριστο των προβλημάτων που έχει να αντιμετωπίσει η Καταλονία, προκειμένου να προωθήσει τις ιδέες για απόσχιση. Ο νέος προσωρινός πρόεδρος, που αντικατέστησε τον Quim Torra, Pere Aragones, κατά πάσα πιθανότητα, θα έχει βραχυχρόνια προεδρία, μέχρις ότου διεξαχθούν οι νέες εκλογές.
Όπως εύλογα συμπεραίνει κάποιος, το ζήτημα της Καταλονίας εξακολουθεί να έχει καίρια σημασία για τη χώρα, καθώς η κεντρική ισπανική και η περιφερειακή καταλανική κυβέρνηση έχουν ήδη χρόνια αντιπαράθεση, κυρίως δε μετά το δημοψήφισμα του 2017, με το συντριπτικό υπέρ της ανεξαρτητοποίησης της Καταλονίας. Προς επίρρωση του νέου «φαύλου κύκλου», που δημιουργείται στις πολιτικές εξελίξεις της Ισπανίας, κατά πάσα πιθανότητα, θα διεξαχθούν περιφερειακές εκλογές, ενώ, ταυτόχρονα, τίθεται εν αμφιβόλω, εάν θα διατηρηθεί η κοινοβουλευτική πλειοψηφία των κομμάτων υπέρ της ανεξαρτητοποίησης. Άμεση επίπτωση της καθαίρεσης του Quim Torra είναι η αδυναμία από την πλευρά του Ισπανού πρωθυπουργού να ξεκινήσει συνομιλίες με την καταλανική κυβέρνηση. Επίσης, οι πολιτικές εξελίξεις στην Καταλονία εγείρουν ερωτήματα για τη στάση της ισπανικής κυβέρνησης σχετικά με την επίλυση του ζητήματος. Το αρνητικό κλίμα οξύνθηκε περαιτέρω, κατά το 2019, όταν εννέα Καταλανοί ακτιβιστές και πολιτικοί φυλακίστηκαν.
Με τη συνεχή εναλλαγή προέδρων δεν μπορούν να δημιουργηθούν οι συνθήκες για έναν γόνιμο διάλογο μεταξύ των δύο μερών, με αποτέλεσμα η «κρίση» να συνεχίζει. Επιπλέον, με τις κατηγορίες εναντίον του πρώην προέδρου της Καταλονίας, ανακύπτουν σημαντικά ζητήματα ως προς την ερμηνεία του δικαίου και, συγκεκριμένα, το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης. Η πόλωση, στην εν λόγω περίπτωση, αποτελεί έναν παράγοντα που οι πολιτικές και δικαστικές αρχές πρέπει να λάβουν υπόψη, προκειμένου να τερματίσει η «καταλανική κρίση». Επομένως, η καθαίρεση και ιδιαίτερα οι συνθήκες, που οδήγησαν σε αυτή, πρόκειται να δημιουργήσουν γόνιμο έδαφος για περαιτέρω εξελίξεις τόσο ως προς την πολιτική κατάσταση της χώρας, όσο και ως προς την ερμηνεία που, ενδεχομένως, να δοθεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
