Της Μαρίας Μπότη,
Η οικογένεια είναι ίσως ένας από τους πιο γλυκούς και τρυφερούς δεσμούς που αναπτύσσονται στη συνείδηση του ανθρώπου από μικρή ηλικία. Κάθε παιδί ανακαλύπτει ποικίλα συναισθήματα και βρίσκει ένα στήριγμα στο πρόσωπο των γονέων του, γεγονός που συμβάλλει στην ομαλή ανατροφή του και στην εύρυθμη συγκρότηση της προσωπικότητάς του. Ωστόσο, αυτή η «κατάσταση» δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, καθώς χιλιάδες παιδιά μεγαλώνουν χωρίς οικογένεια εξαιτίας διαφόρων παραγόντων σε ιδρύματα και οργανισμούς. Τη διέξοδο και τη νότα αισιοδοξίας σε αυτό το θέμα προσφέρει η δυνατότητα της υιοθεσίας, η οποία θεωρείται μία κίνηση αστείρευτης αγάπης, ωριμότητας και δύναμης, καθώς εκπληρώνει τις ευχές αμέτρητων παιδιών να βρουν μία στέγη και να εισπράξουν αγάπη και στοργή, που τόσο πολύ το έχουν ανάγκη.
Μέσω της υιοθεσίας, ένα παιδί αποκτά ως προς τη θετή του οικογένεια την ίδια νομική θέση που θα είχε ένα παιδί με τη βιολογική του οικογένεια, το επώνυμο των θετών γονέων, κληρονομικά δικαιώματα και χρήζει γονικής μέριμνας. Οι νόμιμες υιοθεσίες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες και αφορούν τη διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο ή μία οικογένεια υιοθετεί το παιδί από κάποιο άλλο πρόσωπο, συγγενικό ή άγνωστο (ιδιωτική υιοθεσία), από ίδρυμα (κρατική υιοθεσία) ή από το εξωτερικό (διακρατική υιοθεσία). Σχετικά με τα δεδομένα του 2019, περίπου 2.500 παιδιά διέμεναν σε ιδρύματα όλης της χώρας, ενώ ετησίως πραγματοποιούνται περισσότερες από 300 αιτήσεις για υιοθεσία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Αττικής, οι κρατικές υιοθεσίες δεν ξεπερνούν τις 75 τον χρόνο, ενώ παράλληλα οι αναδοχές πλησιάζουν μόλις τις 35. Αν και ζούμε σε μία αναπτυγμένη κοινωνία, το ζήτημα της υιοθεσίας θεωρείται από πολλούς ταμπού. Γεγονός ιδιαίτερα στενάχωρο, αν αναλογιστεί κανείς το μεγαλείο ψυχής και τη σφοδρή επιθυμία απόκτησης ενός παιδιού που χρειάζεται να διαθέτει το ζευγάρι ή το άτομο που θα προβεί στη συγκεκριμένη πράξη. Αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τα δεδομένα, το 40% των αιτήσεων αφορά μόνες γυναίκες, οι οποίες πιστεύουν στον εαυτό τους και έχουν το σθένος να μεγαλώσουν ένα παιδί χωρίς σύντροφο.
Δυστυχώς, το θεσμικό πλαίσιο και η δαιδαλώδης διαδικασία με πολλή γραφειοκρατία, εμποδίζουν ανθρώπους να πλησιάσουν το όνειρό τους και να αλλάξουν εντελώς την ζωή τους. Αμέτρητα αθώα παιδιά παραμένουν χωρίς πραγματική οικογένεια σε ένα ίδρυμα, τη στιγμή που κάποιοι αδημονούν και παράλληλα δυσκολεύονται να αποκτήσουν ένα παιδάκι και να του προσφέρουν ό,τι χρειάζεται. Τη μακρά και επώδυνη αναμονή επιχειρεί να εξαλείψει το κράτος με ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο προβλέπει ολοκλήρωση των διαδικασιών εντός 8 με 12 μηνών. Παρ’ όλα αυτά, τα νούμερα δείχνουν πως οι υιοθεσίες στη χώρα μας δεν αρκούν για να αγκαλιάσουν όλες εκείνες τις γλυκές ψυχές και συνεπώς πολλά παιδιά παραμένουν σε ορφανοτροφεία και ιδρύματα, χωρίς οικογένεια. Γιατί αυξάνεται όμως, συνεχώς ο αριθμός των παιδιών;
Μέσα σε ένα γενικότερο κλίμα αναταραχής και αβεβαιότητας που ζούμε, πολλοί είναι εκείνοι που αποφάσισαν πως δεν είναι ικανοί ή δεν δύνανται να μεγαλώσουν ένα παιδί, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο αριθμός των παιδιών στα ιδρύματα. Η ένδεια και οι οικονομικές δυσχέρειες μπορεί να κατακλύζουν πολλούς ανθρώπους, όμως είναι κρίμα να διαπερνούν την αντίληψη των γονέων για τον πραγματικό ρόλο τους. Εκτός όμως από οικονομικούς, υπάρχουν και κοινωνικοί παράγοντες. Πολλά βρέφη βρίσκονται εγκαταλελειμμένα από τους γονείς τους και φιλοξενούνται σε νοσοκομεία, άλλα έχουν γεννηθεί από γυναίκες οι οποίες έκαναν χρήση ναρκωτικών ουσιών ή από γυναίκες με χαμηλή νοημοσύνη και διανοητικά προβλήματα, οι οποίες δυσκολεύονται να αντιληφθούν και να ασκήσουν τον γονικό τους ρόλο. Βέβαια, πολλοί επιστήμονες αρνούνται να δεχτούν τον όρο «εγκαταλελειμμένα» και προτιμούν να αναφέρονται σε εκείνα ως «φιλοξενούμενα παιδιά για κοινωνικούς λόγους», καθώς ένα παιδί δεν πρέπει να θεωρείται ποτέ μόνο του, εφόσον οι αρμόδιοι λειτουργοί φροντίζουν το περιβάλλον ανάπτυξης και ανατροφής του να μην διαφέρει –όσο αυτό καθίσταται εφικτό– από τα υπόλοιπα παιδιά.
Πολλές φορές έχει παρατηρηθεί πως το μεγάλο «στοίχημα» αφορά τα μεγαλύτερα σε ηλικία παιδιά ή τα παιδιά με κάποια –σωματική ή νοητική– αναπηρία/πρόβλημα/δυσλειτουργία, καθώς δυστυχώς είναι τα λιγότερο προτιμητέα. Οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι γονείς συχνά βλέπουν την υιοθεσία σαν μία ευκαιρία να «διαλέξουν» τα χαρακτηριστικά, τα οποία θα ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους. Όμως, θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως η υιοθεσία δεν είναι μία διαδικασία εκπλήρωσης επιθυμιών, αλλά ένας θεσμός παιδικής προστασίας, σύμφωνα με τον οποίο αναζητούν γονείς κατάλληλους για τα παιδιά και όχι το αντίστροφο! Όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από κάποιο χαρακτηριστικό τους, που πιθανώς τα διαφοροποιεί, θεωρούνται ίσα μεταξύ τους και έχουν όλα δικαίωμα στην απόκτηση οικογένειας. Σε κανένα παιδί δεν αξίζει η εγκατάλειψη, η μοναξιά και η απόρριψη. Αξίζει να συλλογιστούμε τις αμέτρητες σκέψεις των παιδιών που θα ξεδιπλώνονται αναλογιζόμενα πως εξαιτίας μιας σειράς άτυχων και θλιβερών γεγονότων, βρέθηκαν σε ένα ιδιαίτερο «σπίτι», όπου παρ’ όλη την αφοσίωση και την ενασχόληση των ειδικών, πάντα βρίσκονται αντιμέτωπα με ένα κενό.
Τα παιδιά περιμένουν μόνο αγάπη και φροντίδα από ανθρώπους, οι οποίοι νοιάζονται πραγματικά για εκείνα. «Γονιός δεν είναι μόνο εκείνος που φέρνει στον κόσμο ένα παιδί, αλλά και εκείνος που το μεγαλώνει», μία κλασική (και χιλιοειπωμένη) φράση, η οποία όμως κρύβει τη μεγαλύτερη αλήθεια. Άνθρωποι που προσφέρουν απλόχερα και ανιδιοτελώς την αφοσίωση και όλο τους το ενδιαφέρον σε ένα παιδί, χωρίς να έχουν κάποια βιολογική σχέση, θεωρούνται άξιοι θαυμασμού. Όχι μόνο κατάφεραν να εκπληρώσουν το όνειρό τους και έγιναν γονείς, αλλά το βασικότερο είναι πως βοήθησαν ένα παιδί να ζήσει σε ένα περιβάλλον με περίσσεια αγάπη, ασφάλεια και στοργή, γνωρίζοντας πρωτόγνωρα συναισθήματα και αναπτύσσοντας την προσωπικότητά του. Η υιοθεσία μπορεί να είναι μια μεγάλη πρόκληση, όμως καρποφορεί τις πιο γλυκιές και ουσιαστικές στιγμές. Μία είναι λοιπόν η ευχή μου: στο μέλλον κάθε εμπόδιο να ξεπεραστεί και κάθε επιθυμία για υιοθεσία να εκπληρωθεί!
