Της Παναγιώτας Ψαρρά,
19 Σεπτεμβρίου 2000, Πειραιάς
Ο Αναστάσιος Σορόκας αναγγέλλει την παραίτησή του οργισμένος. Ο προειδοποιητικός τόνος της φωνής του ακουγόταν οξύς μέχρι το κατάστρωμα των επιβατών. Πώς είναι δυνατόν, αναρωτιόταν, το πλοίο αυτό, με τόσα τεχνικά προβλήματα να εκθέσει κανονικά τις ελάχιστες εναπομείνασες δυνάμεις του στο έλεος του καιρού και των απρόβλεπτων νερών της Μεσογείου. Δεν ήταν δυνατόν, αλλά η φωνή του Σορόκα ανήμπορη να σταματήσει το κακό, έμεινε για πάντα εγκλωβισμένη εκεί, στο εσωτερικό του «Εξπρές Σαμίνα» συνθέτοντας τον πρόλογο της ανείπωτης τραγωδίας που θα ακολουθούσε…
Το εξπρές Σαμίνα ήταν επιβατηγό-οχηματαγωγό πλοίο που εκτελούσε την ακτοπλοϊκή γραμμή Πειραιάς-Πάρος-Νάξος-Ικαρία-Σάμος-Πάτμος. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2000, το ναυπήγημα αναχώρησε απόγευμα από το λιμάνι του Πειραιά με κατεύθυνση προς Πάρο και προγραμματισμένη ώρα άφιξης στο λιμάνι της Παροικιάς στις δέκα και μισή το βράδυ. Ο Αναστάσιος Σορόκας υπήρξε μέλος του πληρώματος και πρόσωπο-κλειδί για τις εξηγήσεις που έπρεπε να δοθούν την επαύριο της μοιραίας νύχτας. Ο Σορόκας, υπό την ιδιότητα του μηχανικού, προέβη σε καταγγελίες που αφορούσαν την πληθώρα τεχνικών και μηχανικών προβλημάτων που καθιστούσαν το εξπρές Σαμίνα ανίκανο να διενεργήσει το ταξίδι που διεκπεραίωνε με ασφάλεια τα προηγούμενα 34 χρόνια λειτουργίας του.
Με αφορμή, λοιπόν, τις καταγγελίες αυτές διεξήχθησαν δύο έλεγχοι. Ο ένας στις 21 Σεπτεμβρίου κι ο άλλος λίγες ώρες πριν τον απόπλου του πλοίου στις 26 του μηνός. Βλάβες δε διαπιστώθηκαν από τους αρμοδίους και οι ισχυρισμοί του Σορόκα παρέμειναν ατεκμηρίωτοι. Σημειωτέον, όμως, ότι ο τέως Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού είχε αναφέρει ότι η διάρκεια ισχύος του πιστοποιητικού ασφαλείας του Σαμίνα είχε παρέλθει και το πλοίο ταξίδευε με προσωρινό πιστοποιητικό του Διεθνούς Κώδικα Ασφαλούς Διαχείρισης, η ισχύς του οποίου ήταν επίσης ληγμένη, αλλά παρανόμως είχε παραταθεί.
26 Σεπτεμβρίου, Μεσόγειος
Η ώρα 10:15, ένα ακόμα τέταρτο για την άφιξη στον πρώτο προορισμό. Ανυπομονησία, κούραση, γέλια και πανηγυρισμοί. Οι τελευταίοι διαχέονταν ορμητικά από το σαλονάκι, όπου είχε μαζευτεί πλήθος κόσμου για να παρακολουθήσει έναν σημαντικό αγώνα μεταξύ Παναθηναϊκού και Αμβούργου. Το κατάστρωμα ήταν άδειο, ο άσχημος καιρός δεν επέτρεπε το υπαίθριο ταξίδι, γεγονός που είχε δημιουργήσει κάποιον εκνευρισμό σε όσους επιβάτες δεν ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε περιττές κοινωνικότητες που λάμβαναν χώρα στο εσωτερικό του πλοίου. Ξαφνικά, ένας ήχος απόκοσμα ισχυρός οδήγησε σε σιγή αμηχανίας και λίγα λεπτά αργότερα σε κραυγές απόγνωσης…
Το εξπρές Σαμίνα πορευόμενο με ταχύτητα 18 κόμβων προσκρούει από βαρύτατη αμέλεια στις νησίδες, τις αποκαλούμενες ως «Πόρτες Πάρου», δύο μίλια ανοικτά του νησιού και υφίσταται ρήγμα σοβαρό στη βάση του δεξιού πτερυγίου ευστάθειας. Αποτέλεσμα αυτού ήταν το νερό να κατακλύσει το μηχανοστάσιο με ιλιγγιώδη ταχύτητα και η βύθιση να ολοκληρωθεί σε διάστημα 25 λεπτών κατόπιν της πρόσκρουσης. Τη μοιραία εκείνη φθινοπωρινή νύχτα ο άνεμος έπνεε με 8 μποφόρ και η καταιγίδα καθιστούσε αδήριτη ανάγκη την απόλυτη προσοχή του πληρώματος.
Κάτι τέτοιο δε φαίνεται πως συνέβη καθώς ο πλοίαρχος εμπιστεύτηκε την πορεία του σκάφους στον αυτόματο πιλότο και σύμφωνα με μαρτυρίες των επιβατών ο υποπλοίαρχος, τις δύσκολες εκείνες στιγμές, παρακολουθούσε τον ποδοσφαιρικό αγώνα εγκαταλείποντας το πόστο του. Υπεύθυνη και προσχεδιασμένη καθοδήγηση δεν υπήρξε. Οι αξιωματικοί του μηχανοστασίου δεν πληροφόρησαν έγκαιρα τον πλοίαρχο για το μέγεθος της βλάβης που προκλήθηκε εξαιτίας του ρήγματος, και ο τελευταίος καθυστέρησε να εκπέμψει σήμα κινδύνου στις αρμόδιες αρχές. Οι υδατοστεγείς πόρτες κατά παράβαση των κανονισμών ήταν όλες ανοιχτές, γεγονός που συντέλεσε καθοριστικά στην ταχεία βύθιση του πλοίου. Ο αριθμός των σωσιβίων ήταν ελλιπής και η ηλεκτρογεννήτρια έκτακτης ανάγκης σταμάτησε να λειτουργεί, ενισχύοντας περισσότερο το σκηνικό της φρίκης.
Το βράδυ εκείνο τα επιβαίνοντα πρόσωπα στο πλοίο ήταν σύνολο 533, εκ των οποίων 472 επιβάτες και τα υπόλοιπα 61 πλήρωμα. Η συσκότιση σε συνδυασμό με την πλήρη άγνοια χειρισμού μιας τέτοιας έκτακτης κατάστασης ανάγκης από πλευράς των αρμοδίων προέτρεψαν πολλούς από τους επιβάτες να ωθηθούν στην άνιση μάχη με τα θεόρατα κύματα από τα πρώτα λεπτά της πρόσκρουσης. Όση ώρα τα τραγικά πρόσωπα επιστράτευαν κάθε δύναμη του ενστίκτου επιβίωσης προκειμένου να αναμετρηθούν με τα αγριεμένα στοιχεία της φύσης, ο λιμενάρχης της Πάρου Δημήτρης Μάλαμας άφηνε την τελευταία του πνοή στο ιατρικό κέντρο της Πάρου εξαιτίας καρδιακής προσβολής που υπέστη στην προσπάθειά του να συντονίσει την επιχείρηση διάσωσης.
29 Νοεμβρίου, Πειραιάς
Το ποτό τον είχε ζαλίσει, μα πιο πολύ οι τύψεις του. Πώς επέτρεψε να συμβεί αυτό; Γιατί εξελίχθηκαν όλα τόσο λάθος υπό τη δική του ευθύνη; Οι μέρες περνούσαν άσχημα, αλλά οι νύχτες ήταν ανυπόφορες και ο 55χρονος εφοπλιστής δε θα μπορούσε να σηκώσει το βάρος άλλης μίας δύσης του ηλίου. Τα βήματα ήταν αργά και ασταθή, μα η πτώση γρήγορη και το αποτέλεσμα μακάβριο…
Πρώτοι στο σημείο της συντριβής έφτασαν οι ψαράδες της Πάρου και στη συνέχεια ακολούθησαν τα σκάφη του λιμενικού. Οι περισσότεροι από τους διασωθέντες μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Υγείας του νησιού, ενώ οι πρώτοι νεκροί υποβάλλονταν σε διαδικασία ταυτοποίησης και έπειτα διακομίζονταν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου εξαιτίας της μικρής χωρητικότητας του κέντρου υγείας. Από ώρα σε ώρα τα θύματα που περνούσαν το κατώφλι της εκκλησίας, όλο και αυξάνονταν. Ο τελικός αριθμός έφτασε τους 81 νεκρούς, κι ένα από τα μεγαλύτερα ναυάγια που γνώρισε η Ελλάδα ήταν πλέον γεγονός.
Ο 55χρονος εφοπλιστής, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Minoan Flying Dolphins, ιδιοκτησία της οποίας ήταν το εξπρές Σαμίνα, βρέθηκε νεκρός στην Ακτή Κονδύλη του Πειραιά. Σύμφωνα με το πόρισμα του ιατροδικαστή, ο αυτόχειρ έδωσε τέλος στη ζωή του πηδώντας από τον έκτο όροφο του κτηρίου υπό την επήρεια μέθης και αντικαταθλιπτικού φαρμάκου. Το γεγονός αυτό προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στην κοινή γνώμη, και φήμες με θέμα την πιθανή γνώση του εφοπλιστή για την αρχική ανικανότητα πλεύσης του Σαμίνα άρχισαν να διασπείρονται.
Στις 31 Μαΐου του 2001 ο πραγματογνώμονας Νικόλαος Λαμπράκος σε μία από τις καταδύσεις και έρευνες που πραγματοποίησε τον Οκτώβριο του περασμένου έτους σημείωσε ότι πραγματοποιήθηκε απόπειρα αλλοίωσης στοιχείων του ναυαγίου και στην τελική του έκθεση απέδωσε το τραγικό δυστύχημα σε ανθρώπινο λάθος. Πέντε χρόνια αργότερα το τριμελές εφετείο κακουργημάτων Πειραιώς κατέληξε σε ετυμηγορία καταδικαστική για τον πλοίαρχο, τον υποπλοίαρχο, τον ύπαρχο, τον Α’ Μηχανικό και τον ασυρματιστή. Οι ποινές που επιβλήθηκαν στα πέντε πρόσωπα μειώθηκαν με νέα απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου το 2010 και έκτοτε η υπόθεση αυτή συνέχισε να απασχολεί τον ελληνικό λαό μονάχα ως μία από τις τραγικότερες αναμνήσεις στην ιστορία των ναυτικών δυστυχημάτων.
