Της Πηνελόπης Ανυφαντή,
Η δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί από αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος, η άμεση απάντηση του Ιράν καθώς και οι διαβεβαιώσεις της Σιιτικής πολιτικής οργάνωσης και στρατιωτικού τρομοκρατικού δικτύου της Χεζμπολάχ ότι θα προβεί σε δίκαιη τιμωρία των δολοφόνων, αναζωπυρώνουν τους φόβους νέων τρομοκρατικών χτυπημάτων κατά της Δύσης. Το οπλοστάσιο του δυτικού κόσμου και κυρίως των ΗΠΑ, βρίσκεται και πάλι σε κατάσταση συναγερμού λόγω των αναμενόμενων αντιποίνων και της απειλής τρομοκρατικών χτυπημάτων. Η αμερικανική προσέγγιση στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας διαφέρει από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή στο επίπεδο της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Χαρακτηριστική είναι άλλωστε και η επιλογή των λέξεων στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής. Η ΕΕ ουδέποτε χρησιμοποίησε τη λέξη «πόλεμος» κατά της τρομοκρατίας, παρά τις λέξεις «αντιμετώπιση» ή «αντιτρομοκρατική δράση», σε αντίθεση με την αμερικανική πλευρά που τάσσεται υπέρ ριζικών λύσεων πολεμικού χαρακτήρα, επιβαρύνοντας ίσως το υφιστάμενο πρόβλημα και τις αντιδράσεις του μουσουλμανικού κόσμου.
Η ΕΕ, εμφορούμενη από το υψηλό ιδανικό και τη νομική απαίτηση της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών των πολιτών, αποτυπωμένο στις ιδρυτικές συνταγματικές της Συνθήκες (ΣΕΕ και ΣΛΕΕ), διαμορφώνει ένα πλαίσιο δράσης που διέπεται από αρχές και αξίες που καθοδηγούν την πολιτική της σε κάθε τομέα δράσης της. Οι ίδιες αυτές αρχές είναι άλλωστε που βρίσκονται στη βάση της δημιουργίας και διεύρυνσής της. Βεβαίως, η προσανατολισμένη στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων πολιτική της Ένωσης, ειδικά στον τομέα της τρομοκρατίας, διήλθε μίας εξελικτικής διαδικασίας με το ρόλο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) να είναι νευραλγικής σημασίας. Το τελευταίο διαπίστωσε εναργώς και επανέλαβε την πάγια πλέον θέση του σε πλείστες αποφάσεις στον τομέα της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ) για την αντιμετώπιση των τρομοκρατικών απειλών, ότι η Ένωση είναι ανεπίδεκτη εκπτώσεων στην προστασία των ατομικών δικαιωμάτων ακόμα και για την πραγματοποίηση ενός στόχου που διεθνώς αναγνωρίζεται ως υψίστης σημασίας, όπως η αντιτρομοκρατική δράση.
Μία πλούσια ιστορία έχει γραφτεί στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη όσον αφορά το εν λόγω ζήτημα, ενώ αποφάσεις–σταθμοί έχουν χρωματίσει αλλά και αναβαθμίσει τις υιοθετημένες μέσω κανόνων δικαίου πολιτικές της Ένωσης. Η απόφαση Kadi αποτελεί ένα «διαμάντι» της σχετικής ευρωπαϊκής νομολογίας, η οποία βελτίωσε την ευρωπαϊκή προσέγγιση του ζητήματος αυτού και στην οποία εδράζονται οι μετέπειτα σχετικές αποφάσεις. Αφορά στη διαγραφή των ονομάτων κάποιων φυσικών και νομικών προσώπων που περιλαμβάνονταν σε λίστες Κανονισμών της ΕΕ με πρόσωπα εμπλεκόμενα στο τρομοκρατικό δίκτυο της Αλ Κάιντα και ανέδειξε την προστασία των δικαιωμάτων των ιδιωτών ως θεμελιώδη στόχο της ΕΕ. Τα δικαιώματα αποτελούν τον κορμό του Συντάγματος της Ένωσης και τη δικλείδα ασφαλείας που χρησιμοποιεί ο Ευρωπαίος δικαστής στις διαφορές που άγονται ενώπιόν του.
Τέλος, ο στόχος της Ένωσης είναι κυρίως η πρόληψη και όχι τόσο η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως δε λαμβάνονται μέτρα και στο πλαίσιο της καταπολέμησης. Υπό τη νέα τρομοκρατική απειλή και στο πλαίσιο του φαινομένου της τρομοκρατίας που γιγαντώνεται, η Ένωση θα πρέπει να διατηρήσει την υψηλή σε αξίες πολιτική της και να προβεί σε ορθή στάθμιση των συγκρουόμενων δικαιωμάτων. Δικαίωμα ασφάλειας και προστασίας των Ευρωπαίων πολιτών από τη μία και δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας των πληττομένων από τις πολιτικές της ΕΕ προσώπων και εμπλεκόμενων με την τρομοκρατία από την άλλη. Η διεθνής και ευρωπαϊκή αντιτρομοκρατική πολιτική ίσως και να πρέπει να αναβαθμιστεί. Δεν πρέπει όμως να χάσει τον ανθρωποκεντρικό της χαρακτήρα.
Είναι φοιτήτρια στη Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει λάβει μέρος σε σεμινάρια, ημερίδες καθώς και προσομοιώσεις λειτουργίας θεσμικών οργάνων της ΕΕ τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά και έχει ολοκληρώσει ένα εξάμηνο φοίτησης στο Λουξεμβούργο στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus. Ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το δημόσιο και ευρωπαϊκό δίκαιο, αγαπάει τα βιβλία και την ποίηση και της αρέσει πολύ να ταξιδεύει.
