Της Ευφροσύνης Γεωργιάδου,
Το κίνημα Chidfree (στα ελληνικά το κίνημα «χωρίς παιδιά»), εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Καλιφόρνια τη δεκαετία του 1970, ενώ σήμερα έχει εξαπλωθεί σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο και φυσικά και στην Ελλάδα. Υποστηρικτές του κινήματος αυτού είναι άνθρωποι διαφόρων ηλικιών, φύλου και εθνικότητας, οι οποίοι επιλέγουν συνειδητά να μην τεκνοποιήσουν για πληθώρα λόγων, πλην βιολογικών, δηλαδή όχι επειδή αντιμετωπίζουν κάποιο βιολογικό πρόβλημα. Όπως είναι αναμενόμενο, η διάδοση του κινήματος αυτού έχει προκαλέσει κοινωνικές αντιδράσεις, μιας και έρχεται σε αντίθεση με την κρατούσα αντίληψη ότι προορισμός του ανθρώπου είναι η διαιώνιση του είδους του, ενώ και οι ίδιοι οι πρεσβευτές έχουν κατακριθεί ουκ ολίγες φορές, ως εγωιστές και ευθυνόφοβοι. Ωστόσο, έχει αναρωτηθεί κανείς από αυτούς που βιάζονται να καταφύγουν στην εύκολη λύση της κριτικής και του κακού χαρακτηρισμού, ποιοι λόγοι μπορεί να κρύβονται πίσω από μία απόφαση αποχής από την τεκνοποίηση;
Πρώτα απ’ όλα, ένας αυτονόητος αλλά παράλληλα μεμπτός -για κάποιους- λόγος, είναι ότι απλά το πρόσωπο δεν επιθυμεί να αποκτήσει παιδιά, είτε επειδή έχει θέσει άλλες προτεραιότητες στη ζωή του, όπως για παράδειγμα την επαγγελματική του ανέλιξη, είτε επειδή δε νιώθει έτοιμος για να γίνει γονιός. Πράγματι, η ευθύνη ενός γονέα είναι τεράστια, και τα βάρη που πρέπει να επωμιστεί -ψυχολογικά, οικονομικά, κοινωνικά- δεν είναι αμελητέα. Η ανατροφή και η διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού απαιτεί συνεχή ενασχόληση του γονιού με το τέκνο. Ψυχικά αποθέματα υπομονής, επιμονής και ένα πλήθος ακόμη αρετών, με τις οποίες πρέπει ο γονέας να είναι εφοδιασμένος, αν θέλει να αποτελεί ένα σωστό πρότυπο για το παιδί του. Όλοι εκείνοι, λοιπόν, οι οποίοι έχοντας διαγνώσει την έλλειψη πολλών από αυτών των στοιχείων στον εαυτό τους, επιλέγουν συνειδητά να απέχουν από την τεκνοποίηση, αδίκως χαρακτηρίζονται εγωιστές κι αυτό γιατί προσωπικά, θεωρώ εγωιστικό το ακριβώς αντίστροφο. Πιο συγκεκριμένα, θεωρώ εγωιστικό το να αποφασίζεις να κάνεις ένα παιδί, απλά και μόνο για να ανταποκριθείς στη νόρμα της κοινωνίας που σε θέλει με το ζόρι γονιό, ενώ στην πραγματικότητα η απόφαση αυτή σε καθιστά δυστυχισμένο και φυσικά, έχει αντίκτυπο και στο παιδί, το οποίο μεγαλώνει χωρίς να εισπράττει την προσοχή, φροντίδα και αγάπη που του αξίζει.
Στη συνέχεια, ένας άλλος λόγος είναι ότι το πρόσωπο αυτό, μπορεί να διακατέχεται από φοβίες διαφόρων ειδών που να λειτουργούν αποτρεπτικά από το μεγάλο βήμα της τεκνοποίησης. Ειδικότερα, κάποιες από τις φοβίες που έχουν αναφερθεί από ερωτηθέντα άτομα είναι: φοβία ότι δε θα βρούνε ποτέ τον/την κατάλληλο/η σύντροφο ή αντίστροφα, ότι παρά το ότι έχουν βρει τον κατάλληλο σύντροφο, η εγκυμοσύνη θα επηρεάσει αρνητικά τη σχέση τους καθώς οι ευθύνες και των δύο θα πολλαπλασιαστούν. Ακόμη, έχει αναφερθεί από πολλές γυναίκες, η ανησυχία ότι η εγκυμοσύνη θα επηρεάσει αρνητικά το σώμα τους και την αυτοπεποίθησή τους λόγω της αύξησης βάρους, της μεταβολής της όψης των μαστών, των γλουτών και ούτω καθεξής, ενώ δεν είναι λίγες εκείνες που φοβούνται το ενδεχόμενο πιθανών επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, έχοντας αντίκτυπο στην υγεία του μωρού τους.
Επιπλέον, ορισμένοι υποστηρικτές είναι απλά της άποψης ότι, από τη στιγμή που υπάρχουν τόσα παιδιά προς υιοθεσία που έχουν ανάγκη από μία οικογένεια που θα τα αγκαλιάσει και θα τους προσφέρει στοργή και ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, είναι προτιμότερο να υποχωρήσει η εγωιστική και ναρκισσιστική αντίληψη για διαιώνιση των δικών τους γονιδίων, ενώ αξίζει να αναφέρουμε και το επιχείρημα των «απαισιόδοξων» πρεσβευτών. Πιο συγκεκριμένα, οι τελευταίοι υποστηρίζουν ότι διανύουμε μία περίοδο ηθικής κατάπτωσης και απαξίας πρωταρχικών εννοιών όπως αυτή του περιβάλλοντος, της τέχνης, της δημοκρατίας και ως εκ τούτου, πρέπει να απέχουμε από την τέκνο ποίηση, ώστε να μη φέρουμε στον κόσμο ένα παιδί που θα υποχρεωθεί να μεγαλώσει κάτω από μη ιδανικές συνθήκες.
Έπειτα, το τελευταίο διάστημα, πολλοί είναι εκείνοι που υιοθετούν μια στάση chidfree και για περιβαλλοντικούς λόγους. Λαμβάνοντας υπόψη την ανησυχία για το πρόβλημα του υπερπληθυσμού (σημειωτέον ότι αυτή τη στιγμή, ο παγκόσμιος πληθυσμός ανέρχεται σε 7.5 δις, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί κατά 30% μέχρι το 2050), της ανεπάρκειας πόρων και υλών, της μόλυνσης και της άμεσα συνυφασμένης με αυτά κλιματικής αλλαγής, ολοένα και περισσότερα άτομα αποκλείουν το ενδεχόμενο της τεκνοποίησης σε μία προσπάθεια διάσωσης του πλανήτη.
Μετά από την παράθεση όλων αυτών των λόγων, και αφού έχουμε σχηματίσει μια εικόνα για το τι μπορεί να ωθήσει έναν άνθρωπο στην απόφαση να μην αποκτήσει το ρόλο του γονέα, είναι πλέον στη διακριτική ευχέρεια του καθενός να αξιολογήσει τη βασιμότητα των επιμέρους επιχειρημάτων, έχοντας, όμως, πάντα το εξής κατά νου: Σε κάθε περίπτωση, και ανεξάρτητα από τον προβαλλόμενο λόγο που δικαιολογεί τη στάση chidfree, είναι ΔΙΚΑΙΩΜΑ του καθενός να τεκνοποιήσει ή όχι και μάλιστα συνταγματικά κατοχυρωμένο από το άρθρο 5 του ελληνικού Συντάγματος, ως έκφραση, δηλαδή, του γενικότερου δικαιώματος ανάπτυξης της προσωπικότητας.
Γεννήθηκε το 1998 στη Θεσσαλονίκη, αλλά μεγάλωσε σε μία κωμόπολη του νομού Θεσσαλονίκης. Φοιτά στο τμήμα Νομικής του ΑΠΘ και μεταξύ των ενδιαφερόντων της συγκαταλέγεται η ενασχόληση με κοινωνικά και πολιτισμικά ζητήματα.
