Του Χρήστου Αμανατίδη,
Ένας από τους πιο ικανούς και λαοφιλείς Γερμανούς στρατηγούς. Παράλληλα, ένας αδιάφθορος ανθρωπιστής, ένας αφοσιωμένος σύζυγος και πατέρας και μια από τις πιο αινιγματικές προσωπικότητες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Στρατάρχης Έρβιν Ρόμελ.
Ο Ρόμελ γεννήθηκε το 1891 και παρά τη φυσική του κλίση προς τα μαθηματικά και τη μηχανική (απόδειξη αυτών των ενδιαφερόντων του, η κατασκευή ενός ανεμόπτερου στα 14 του, η απομνημόνευση του λογαριθμικού πίνακα και η επιμόρφωση που είχε για τα μεγάλα πυροβόλα και τους κινητήρες εσωτερικής καύσης στη διάρκεια του Μεσοπολέμου), πείστηκε από τον πατέρα του να ακολουθήσει στρατιωτική καριέρα. Από τη στιγμή που το Πυροβολικό, αλλά και το Μηχανικό σώμα τον απέρριψαν, τοποθετήθηκε στο 124ο Σύνταγμα Πεζικού της Βυρτεμβέργης. Λίγο καιρό αργότερα, ξεκίνησε τη φοίτησή του στη Βασιλική Σχολή Δοκίμων Αξιωματικών στο Danzig, απ’ όπου αποφοίτησε το 1911 με την εξής αξιολόγηση: «ένας χρήσιμος στρατιώτης».
Ο Ρόμελ πολέμησε γενναία στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τα τραύματά του αποδείκνυαν την αυτοθυσία του, μια αυτοθυσία που έδινε πάντα το παράδειγμα στους άντρες του. Για τις εξαιρετικές του υπηρεσίες στην πρώτη διεθνή σύρραξη, ο Ρόμελ τιμήθηκε πολλές φορές: το 1914 με τον Σιδηρούν Σταυρό Δευτέρας Τάξεως, το 1915 με τον αντίστοιχο Πρώτης Τάξεως και το 1917, με το ανώτατο μετάλλιο της Πρωσίας: το Pour le Mertie, ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα που τον έκανε αντικείμενο ζήλειας ανάμεσα στους συναδέλφους του. Ακόμα, οι εμπειρίες του από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο τον οδήγησαν στο να γράψει το Πεζικό Εφορμά, ένα από τα καλύτερα στρατιωτικά εγχειρίδια και ένα σύγγραμμα που έκανε επανειλημμένες εκδόσεις και εξασφάλισε στον συγγραφέα του ένα σπουδαίο εισόδημα.
Μετά την ήττα της Γερμανίας και τη σχεδόν ολική διάλυση των Ενόπλων Δυνάμεών της, ο Ρόμελ ήταν από τους λίγους αξιωματικούς που επέλεξαν να παραμείνουν στις θέσεις τους. Γι’ αυτόν, ο στρατός ήταν το σπίτι του και όταν ανέλαβε καθήκοντα εκπαιδευτή, η αφοσίωσή του, η ιδεολογική του τοποθέτηση και οι διαρκείς προσπάθειές του να διαπλάσει τον χαρακτήρα των νέων, έκαναν τους συναδέλφους του να τον σέβονται και τους δοκίμους του να τον λατρεύουν. Δεν παρέλειπε να λέει: «Πρώτα θέλω να τους μάθω πώς να σώζουν ζωές» και «Ο ιδρώτας σώζει αίμα, το αίμα σώζει ζωές, αλλά το μυαλό σώζει και τα δύο», δεδομένου ότι επεδίωκε τη διαμόρφωση αξιωματικών που θα διοικούσαν ορθά τους στρατιώτες τους και δε θα έστελναν άσκοπα ικανούς οπλίτες να γίνουν τροφή για τα εχθρικά όπλα. Το 1934, έμελλε να γνωρίσει τον Αδόλφο Χίτλερ και παρόλο που αντιπαθούσε τους φαιοχίτωνες παλικαράδες των Ταγμάτων Εφόδου, χαιρέτησε με ανακούφιση την εκκαθάριση των ηγετών τους στη Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών. Εξέφρασε, επίσης, τη συμπάθειά του για τον Χίτλερ, τις στρατιωτικές του μεταρρυθμίσεις και τις αναίμακτες νίκες που εξασφάλιζε στη Γερμανία, τονώνοντας το κύρος και την αυτοπεποίθηση των κατοίκων της, χωρίς όμως να ασπάζεται και τη ναζιστική ιδεολογία. Απόδειξη αυτής της θέσης είναι η παρατήρηση που έκανε σε Νοτιοαφρικανούς αξιωματικούς όταν του ζήτησαν να διαχωρίσει τους λευκούς και τους μαύρους αιχμαλώτους μετά την κατάληψη του Τομπρούκ τον Ιούνιο του 1942, έπειτα από επανειλημμένες αποτυχίες: «Για εμένα, όλοι οι στρατιώτες είναι ίσοι. Αυτοί οι μαύροι άνθρωποι φόρεσαν την ίδια στολή με εσάς, πολέμησαν στο πλευρό σας και έτσι θα κλειστείτε στην ίδια φυλακή».
Στις 22 Ιουνίου του 1942, του δόθηκε η υψηλότερη γερμανική στρατιωτική διάκριση. Προήχθη σε Στρατάρχη σε ηλικία μόλις 51 ετών. Αυτή, όμως, ήταν μια από τις τελευταίες διακρίσεις που έλαβε. Η καταδίωξη στην οποία επέβαλε τις βρετανικές δυνάμεις σταμάτησε στο Ελ Αλαμέιν, το τελευταίο εμπόδιο μεταξύ του Ρόμελ και της Αλεξάνδρειας. Το Σεπτέμβριο του 1942, εγκατέλειψε τη διοίκηση του Άφρικα Κορπς, λόγω προβλημάτων υγείας. Επέστρεψε, όμως, εσπευσμένα για να γευτεί την ήττα και να διατάξει την υποχώρηση, παρά τις εντολές του Χίτλερ για αντίσταση μέχρις εσχάτων. Βλέποντας ότι ο Χίτλερ δεν τον εμπιστευόταν πλέον και προσπαθούσε να τον περιορίσει, ο Ρόμελ άρχισε να χάνει την εμπιστοσύνη του σε αυτόν και να παρακούει, ως ένα βαθμό, τις εντολές του (μια μεγάλη πτυχή της προσωπικότητας του Ρόμελ είναι πως όταν έβρισκε μια ευκαιρία προχωρούσε μόνος του, συχνά αγνοώντας τις εντολές των ανωτέρων του). Μετά τη συμμαχική απόβαση στην Ιταλία το 1943, τοποθετήθηκε ως επικεφαλής των αμυντικών επιχειρήσεων στο Δυτικό Μέτωπο, μια θέση την οποία ανέλαβε με ζήλο, αλλά οι παραπλανητικές κινήσεις των Συμμάχων και η υπονόμευση των πληροφοριών που έφταναν από τους αντιχιτλερικούς (ο ίδιος ο υπασπιστής του, ο Χάνς Σπάιντελ, ήταν μέλος αυτής της ομάδας και είχε επιχειρήσει να τον μυήσει στη συνωμοσία που σκόπευε, λόγω του γοήτρου και των ικανοτήτων του, να τον τοποθετήσει στην προεδρία της Γερμανίας μετά τη δολοφονία του Χίτλερ). Δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ότι ο Ρόμελ τελικώς μυήθηκε στη σκευωρία, αλλά υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι γνώριζε για αυτήν. Το πιο ακραίο σημάδι ανυπακοής που έδειξε απέναντι στον Χίτλερ, είναι ότι προσπάθησε στις συναντήσεις τους να τον πείσει να δει τη συνολική εικόνα της Γερμανίας και να διαπραγματευτεί ενδεχομένως μια ανακωχή με μία από τις δύο δυνάμεις, ώστε να μπορέσει να πολεμήσει τη δεύτερη. Ο Ρόμελ θεωρούσε ότι έπρεπε να υπάρξει συμφωνία με τη Δύση για να σταματήσουν από κοινού την εξάπλωση του Κομμουνισμού από τη Ρωσία.
Όταν η απόπειρα εναντίον του Χίτλερ έγινε και απέτυχε, το όνομα του Ρόμελ αναφέρθηκε. Έτσι, του δόθηκε από το καθεστώς η εξής επιλογή: είτε θα αυτοκτονούσε, είτε θα καταδικαζόταν ως προδότης και η οικογένειά του θα αφανιζόταν μαζί του. Καθώς δεν ήθελε τα αγαπημένα του πρόσωπα να κινδυνεύσουν, ο Ρόμελ κατάπιε την κάψουλα υδροκυανίου. Τάφηκε με τιμές ήρωα και επίσημη αιτία θανάτου ήταν τα τραύματα που υπέστη όταν ένα καταδιωκτικό αεροπλάνο κατέστρεψε το αυτοκίνητό του.
Ο Ρόμελ ήταν ένας πολύ αποτελεσματικός άνθρωπος, με μια υψηλή ηθική πυξίδα. Πάντα αξιολογούσε προσωπικά τις επιχειρήσεις και βάδιζε επικεφαλής των στρατιωτών του. Ήξερε πολύ καλά τη δύναμη της δημοσιότητας και για αυτό φρόντιζε να καλλιεργεί το θαυμασμό του Χίτλερ και τη φιλία του Γκαίμπελς. Η ευστροφία και η τάση του προς τον αυτοσχεδιασμό ήταν οι βασικοί πυλώνες της στρατιωτικής τεχνικής του. Φυσικά, όπως κάθε άνθρωπος, είχε τα ελαττώματά του: ήταν ιδιαίτερα ισχυρογνώμων, το έντονο ενδιαφέρον για τους άντρες του και την τακτική δεν του επέτρεπε να βλέπει τη μεγάλη εικόνα, διψούσε διαρκώς για νέα κατορθώματα και διακρίσεις και σπάνια αναγνώριζε τη συμβολή άλλων στις μάχες που κέρδιζε. Όμως, ακόμα και οι Σύμμαχοι δεν μπορούσαν να μην αναγνωρίσουν την αφοσίωσή του στη Γερμανία, την ιπποτική του συμπεριφορά, μιας και τα στρατεύματά του δεν κατηγορήθηκαν ποτέ για εγκλήματα πολέμου και για τις ρεαλιστικές του τάσεις.
Βιβλιογραφία
- David Irving: Ρόμελ. Η αλεπού της ερήμου
Γεννημένος το 1999 και μόνιμος κάτοικος Θεσσαλονίκης, είναι απόφοιτος Γενικού Λυκείου και φοιτητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από τον Οκτώβριο του 2017. Ασχολείται με τον εθελοντισμό, συμμετέχει σε επιμορφωτικά σεμινάρια, ενώ σε μικρότερη ηλικία είχε κάνει και μαθήματα σε θεατρική ομάδα. Ενδιαφέρεται σε μεγάλο βαθμό για την σύγχρονη ιστορία και τη ζωολογία.
