Της Μαρίνας Αντωναράκη,
Ο παλμός Corrigan είναι ένας παλμός που έχει όρια και ένταση. Αυτό που είναι εύκολο να παρατηρήσουμε είναι ότι αρχικά είναι ισχυρός, μετά αυξάνεται γρήγορα και, έπειτα, μειώνεται σταδιακά. Αν θα θέλαμε να ερμηνεύσουμε σε γενικό βαθμό τα όρια αυτά, θα λέγαμε ότι σχετίζονται με τον αυξημένο όγκο της αριστερής κοιλίας με μειωμένη περιφερική αντίσταση, γεγονός που οδηγεί σε διευρυμένη πίεση παλμού.
Καταστάσεις που απαιτούν έντονη κυκλοφορία αίματος, όπως η θυρεοτοξίκωση, η αναιμία, ο πυρετός, κάποιο ενδεχόμενο αρτηριοφλεβικό συρίγγιο, αλλά και ο ανοιχτός αρτηριακός πόρος ή αορτική ανεπάρκεια και λοιπά μπορούν να αποτελέσουν αιτία δημιουργίας του παλμού αυτού.
Η σφαγιτιδική φλεβική πίεση πρέπει να μετράται όταν ο ασθενής βρίσκεται σε κλίση 45°. Αν και δεν είναι εύκολο να εξεταστούν τα αγγεία του λαιμού κατά τη νεογνική περίοδο λόγω της βραχύτητας του αυχένα, η σφαγιτιδική φλεβική διάταση είναι ένα κλασικό φυσικό εύρημα της δεξιάς καρδιακής ανεπάρκειας.
Το Corrigan pulse χρησιμοποιείται ουσιαστικά για τη περιγραφή των υπερβολικών ορατών παλμών των αρτηριών σε άτομα με ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας. Οι παλμοί είναι ορατοί περισσότερο στην κεφαλή και στις αρτηρίες των άνω άκρων, ειδικά αν είναι σε όρθια θέση όπως στις υποκλείδιες, στις καρωτιδικές, στις κροταφικές, στις βραχιόνιες και τέλος στις παλαμιαίες αρτηρίες. Στη βιβλιογραφία μπορεί κανείς να παρατηρήσει την αναλογία του με «ήχο από σφυρί μέσα σε νερό» που προκαλεί και τον σφυγμό, αν και δεν είναι επιβεβαιωμένο σε σημαντικό βαθμό, καθώς προέκυψε από ένα βικτωριανό παιχνίδι.
Τα δεδομένα που μπορούν να αντληθούν από τον παλμό αυτό, αλλά και άλλους περιφερικούς παλμούς είναι ποικίλα και κυρίως πρέπει να θέσουν το κλινικό γιατρό σε έκτακτη διερεύνηση της καρδιακής λειτουργίας του ασθενούς, καθώς μπορεί να αποτελεί σημάδι αορτικής βαλβιδικής ανεπάρκειας.
Ο παλμός Corrigan είναι απότοκο της ταχείας διάτασης των μεγάλων αγγείων και συνοδεύεται από διαστολική κατάρρευση, εξαιτίας της απώλειας της διαστολικής διάτασης των μεγάλων αγγείων όπου το αίμα κινείται ταχύτατα από την αορτή στην αριστερή κοιλία. Όταν υπάρχει διαστολικό φύσημα, η διαστολική αρτηριακή πίεση ≤50 mmHg και η παλμική πίεση ≥80 mmHg σημαίνει ότι η πιθανότητα ύπαρξης αορτικής ανεπάρκειας είναι σημαντικά αυξημένη.
Η αορτική βαλβίδα είναι υπεύθυνη για τη διοχέτευση οξυγονωμένου αίματος σε όλο το σώμα καθώς συνδέει την καρδιά με την συστηματική κυκλοφορία και, συγκεκριμένα, την αριστερή κοιλία με την αορτή. Όταν ανοίγει η αορτική βαλβίδα κατά την συστολή της αριστερής κοιλίας, τότε και μόνο τότε δίνεται εντολή μεταφορικά μιλώντας στο αίμα να κινηθεί και κατά τη διαστολή της αριστερής κοιλίας κλείνει η βαλβίδα, επιτρέποντας, έτσι, την επιστροφή του αίματος στην κοιλία.
Για να αισθανθεί ο γιατρός το Corrigan’ s pulse αρκεί π.χ. να θέσει τον ασθενή σε ανάκληση και να σηκώσει το χέρι του κατακόρυφα προς τα πάνω πιάνοντας το μυϊκό τμήμα του αντιβραχίου του ασθενούς. Αυτός ο παλμός μεταφράζεται μεταφορικά από την ώθηση που μεταδίδεται μέσα από τους μύες, καθώς το αίμα (λόγω της βαρύτητας) κατά τη συστολή αδειάζει πιο γρήγορα.
Αυτός ο παλμός δηλώνει χαμηλή αντίσταση των αιμοφόρων αγγείων κατά τη πλήρωσή τους με αίμα από την αριστερή κοιλία. Εμφανίζεται τόσο σε φυσιολογικές συνθήκες όπως στην εγκυμοσύνη, κατά την άσκηση, κατά τη χρήση αλκοόλ, σε έντονη ζέστη, αλλά και σε καταστάσεις που απαιτούν υπερβολική κίνηση αίματος, όπως στην αναιμία, στη θυρεοτοξίκωση, στη νόσο του Paget, στη κίρρωση του ήπατος, στη νόσο beriberi κ.λπ. Οπωσδήποτε πρέπει να αναφερθεί ότι η παρατήρηση του παλμού αυτού γίνεται σε ανοξική πνευμονική και συστολική υπέρταση, αλλά και η περίπτωση της αρτηριακής διαρροής αίματος με χαρακτηριστικά παραδείγματα την αορτική ανεπάρκεια, τον ανοιχτό αρτηριακό πόρο, κάποια ρήξη του κόλπου Valsava, κάποια διαρροή έπειτα από προσθήκη βαλβίδας και μετά από καρδιακό αποκλεισμό.
Η οξεία αορτική ανεπάρκεια μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή, διότι η διάταση της αριστερής κοιλίας και οι υπόλοιποι αντισταθμιστικοί μηχανισμοί δεν μπορούν να κινητοποιηθούν γρήγορα, ώστε να αποφευχθεί η αιμοδυναμική επιδείνωση.
Στην αορτική ανεπάρκεια παρατηρούμε και υπερφόρτωση όγκου, αλλά και αύξηση του μεταφορτίου. Έχει διακριτές διάφορες με την ανεπάρκεια μιτροειδούς, όπου υπάρχει, επίσης, υπερφόρτωση όγκου δεν επηρεάζεται το τοίχωμα στον ίδιο βαθμό, αλλά σε μικρότερο υπό μικρότερη πίεση.
Επομένως, αντιλαμβανόμαστε εύλογα ότι η χειρουργική επέμβαση βαλβίδας στη μαγνητική τομογραφία συνήθως φαίνεται να οδηγεί σε αύξηση του μεταφορτίου και συνήθως σε επιδείνωση του κλάσματος εξώθησης, ενώ η χειρουργική διόρθωση της αορτικής ανεπάρκειας οδηγεί σε μείωση του μεταφορτίου και συχνά βελτιώνει το κλάσμα εξώθησης.
Στην αορτική ανεπάρκεια (ΑΑ), τα κριτήρια για να ανιχνεύσουμε εγκαίρως τη βλάβη του μυοκαρδίου σχετίζονται με το μέγεθος και τη λειτουργία της κοιλίας. Οι ασθενείς με ΑΑ έχουν κίνδυνο να αναπτύξουν και ενδοκαρδίτιδα, καθιστώντας επιτακτική ανάγκη τη λήψη αντιβιοτικών για προφύλαξη.
Η ανίχνευση της αορτικής ανεπάρκειας θα επέλθει τόσο με φυσική εξέταση, αλλά και με υπερηχοκαρδιογράφημα. Στη συνέχεια, πρέπει να ελεγχθεί η σοβαρότητά της μέσω της χρήσης του echo-Dopple. Σε περίπτωση αβεβαιότητας, θα χρειαστεί να γίνει μια καρδιακή μαγνητική τομογραφία (CMRI). Η αορτογραφία αποτελεί ακόμη μια εναλλακτική λύση. Είναι σημαντικό να γίνει διάκριση της χρόνιας από την οξεία αορτική ανεπάρκεια, καθώς η οξεία αποτελεί μια επείγουσα πολύ κατάσταση και δυνητικά απειλητική για τη ζωή, η οποία και αντιμετωπίζεται κυρίως χειρουργικά. Οι ασθενείς με ήπια ή μέτρια ΑΑ μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά, εκτός εάν παρουσιάζει κάποια στοιχεία όπως μια διευρυμένη αορτική ρίζα. Ακόμη και η σοβαρή ΑΑ μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικά, εφόσον ο ασθενής δεν εμφανίζει συμπτώματα και δεν υπάρχει δυσλειτουργία της αριστεράς κοιλίας ή έντονη διεύρυνσή της. Οι ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή ΑΑ λαμβάνουν συχνά αγγειοδιασταλτική θεραπεία, ειδικά αν η κοιλία είναι αρκετά διατεταμένη.
Η αντικατάσταση βαλβίδας (βιοπροσθετική ή μεταλλική), καθώς η ηλικία του ασθενούς και η συνοσηρότητα απαιτούν την χρόνια λήψη αντιπηκτικής αγωγής της ΑΑ. Η χρήση ακόμη ομομοσχευμάτων ή πνευμονικών αυτομοσχευμάτων περιορίζεται, γιατί δε γνωρίζουμε τον χρόνο δράσης.
Εν κατακλείδι, η επιβίωση των ασθενών με ασυμπτωματική σοβαρή ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας ανέρχεται περίπου στο 50% στα 10 έτη μετά τη διάγνωση. Τρεις στους τέσσερις ασθενείς δεν θα εμφανίσουν συμπτώματα μέχρι και εφτά έτη μετά τη διάγνωση. Ωστόσο, οι έρευνες αναφέρουν ότι η εμφάνιση συμπτωμάτων συνδέεται με μειωμένο προσδόκιμο επιβίωσης (περίπου 2 χρόνια, η επιβίωση στα 4 χρόνια υπολογίζεται σε 30%).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Usefulness of peripheral arterial signs in the evaluation of aortic regurgitation, Science Direct. Διαθέσιμο εδώ
- Water hammer and Corrigan’s pulses, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Corrigan’s pulse: a clinical diagnosis of aortic regurgitation, BMJ case reports. Διαθέσιμο εδώ
- Corrigan Pulse and Fullness of the Neck Vessels in a Neonate, The Journal of Pediatrics. Διαθέσιμο εδώ
- Feasibility of Valve Repair for Regurgitant Bicuspid Aortic Valves—An Echocardiographic Study, Science Direct. Διαθέσιμο εδώ
