Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Αλλαγή οικονομικής πολιτικής παρουσιάζεται από την ηγεσία του κινεζικού κράτους, καθώς προσπαθεί να προσαρμοστεί στα νέα (παγκόσμια και εγχώρια) δεδομένα, ώστε η οικονομία να διατηρήσει την αναπτυξιακή της τροχιά σε έναν γεωοικονομικά κατακερματισμένο κόσμο.
Έναν συνδυασμό “back to the roots” –που λένε και οι Αμερικάνοι– σε σύγχρονα δεδομένα προσπαθεί να επιτύχει ο Κινέζος Πρόεδρος, Xi Jinping, έχοντας πλασάρει εδώ και περίπου ένα χρόνο την προσέγγιση ενός «νέου συστήματος για όλο το έθνος» (“new whole-nation system”). Σκοπός του είναι να επιταχύνει τις καινοτομίες σε στρατηγικούς τομείς, μέσω της ενδυνάμωσης του ρόλου του κόμματος (Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας) και του κράτους. Ωστόσο, ο βασικός πυλώνας της πολιτικής του Xi σε σχέση με αυτή του Mao, ο οποίος είχε υιοθετήσει ένα είδος σοβιετικού κεντρικού σχεδιασμού και διαχείρισης από πάνω προς τα κάτω, αλλά με «κινεζικά χαρακτηριστικά», είναι ο μηχανισμός των αγορών. Αυτό καθιστά το σύστημα που θέλει να διαμορφώσει πιο αποκεντρωμένο, το να «υπηρετήσουν» οι αγορές τις προτεραιότητες του κράτους είναι μια σημαντική απόκλιση από την προηγούμενη θέση του, όταν έγινε ηγέτης του κόμματος το 2012. Ενώ ο Mao έκλεισε τα χρηματιστήρια της Κίνας, ο Xi θέλει να χρησιμοποιήσει τις εγχώριες αγορές μετοχών, για να μειώσει την εξάρτηση από την ανάπτυξη των ακινήτων και των υποδομών και να επιτύχει οικονομική αυτονομία. Βασικό, όμως, κοινό χαρακτηριστικό των προσεγγίσεων του Xi με του Mao είναι η ισχυροποίηση του κράτους εις βάρος της ευημερίας των μαζών, αλλά με πρόσχημα το καλό του λάου.
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η Κυβέρνηση πρόκειται να εστιάσει περισσότερο σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας, όπως είναι αυτός τεχνολογίας και ιδίως των ημιαγωγών, ξεφεύγοντας από τον τομέα των κατασκευών και των ακινήτων, που, εν τέλει, πρόσφεραν ψευτοανάπτυξη και υπερχρέος. Συνεπώς, με τον Πρόεδρο της Κίνας να στοχεύει να ενισχύσει τις επενδύσεις σε τομείς που συνδέονται με τις προτεραιότητες που έχει θέσει στην πολιτική του, δηλαδή τον έλεγχο, την εθνική ασφάλεια και την τεχνολογική αυτάρκεια, οι εισαγωγές εταιρειών στο χρηματιστήριο έχουν αυξηθεί σημαντικά, καθώς μέσω της αγοράς θα κατευθύνει τα κεφάλαια για την οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας. Αυτή τη στιγμή, η κινεζική αγορά έχει περίπου 200 εταιρείες εισηγμένες, έχοντας συγκεντρώσει $ 40 δις σε κεφάλαια, ένα ποσό υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο του αμερικανικού χρηματιστηρίου και σχεδόν το μισό του παγκόσμιο συνόλου. Ωστόσο, ο δείκτης αναφοράς CSI 300 της χώρας έχει υποχωρήσει κατά περίπου 14% από τον Ιανουάριο και κατά 20% από την αντίστοιχη περίοδο του 2022. Έχει υποαποδώσει σημαντικά σε σχέση άλλες μεγάλες αγορές, όπως της Ιαπωνίας και των Η.Π.Α., καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας και την κρίση ρευστότητας στην τομέα των ακινήτων.
Οι εκκλήσεις, λοιπόν, του Xi για μεγαλύτερο συντονισμό της αγοράς από την Κυβέρνηση έγιναν μετά από μια σειρά ζημιογόνων επενδύσεων επιχειρηματικού κεφαλαίου (V.C.) σε περιφερειακούς κατασκευαστές ημιαγωγών από τοπικές Κυβερνήσεις και καταγγελίες για διαφθορά στο National Integrated Circuit Industry Investment Fund.
Οι παρεμβάσεις, αρχικά, της κινεζικής Κυβέρνησης και η διαμόρφωση του νέου πλαισίου για τις αγορές αποτελούσαν την άρση διάφορων περιορισμών, που οδηγούν σε αύξηση της διαφάνειας και μείωση των ελέγχων, με αποτέλεσμα την αύξηση των εισαγωγών. Ωστόσο, παρασκηνιακά, οι νέες εισαγωγές γίνονται σχεδόν επιλεκτικά από την κεντρική Κυβέρνηση, μέθοδος που αναφέρεται από τον Τύπο ως «σύστημα φαναριών». Ουσιαστικά, οι ρυθμιστικές αρχές καθοδηγούν ανεπίσημα τις κινεζικές επενδυτικές τράπεζες σχετικά με τα είδη των εταιρειών που πρέπει να τους επιστέψουν να εισέλθουν στο Χρηματιστήριο. Εταιρείες όπως παραγωγής ποτών, καφέ και εστιατορίων παίρνουν «κόκκινο φως», ενώ εκείνες σε στρατηγικά σημαντικές βιομηχανίες παίρνουν «πράσινο φως». Οι καταχωρίσεις σε αυτούς τους τομείς προχωρούν γρήγορα, ενώ εκείνες οι εταιρείες των οποίων οι δραστηριότητες δεν ευθυγραμμίζονται με τις προτεραιότητες των υπευθύνων χάραξης πολιτικής βρίσκονται χωρίς την υποστήριξη μιας επενδυτικής τράπεζας που απαιτείται για να εισαχθούν στο χρηματιστήριο.
Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να αντιμετωπίσει δυσκολία, εάν οι μετοχές αυτών των εταιρειών που εισέρχονται στο χρηματιστήριο πωληθούν αμέσως από επενδυτές που ελπίζουν να κατοχυρώσουν κέρδος, όταν οι τιμές αυξηθούν αισθητά τις πρώτες ημέρες της διαπραγμάτευσης. Οι ρυθμιστικές αρχές έχουν πάρει τα μέτρα τους από αυτόν τον κίνδυνο, παρατείνοντας τις περιόδους ”lock-up”, κατά τις οποίες οι κινεζικές επενδυτικές τράπεζες και άλλοι θεσμικοί επενδυτές που συμμετέχουν σε IPO δεν επιτρέπεται να πουλήσουν μετοχές, με αποτέλεσμα να μειωθεί η διακύμανση στην τιμή μιας μετοχής. Θα ωθήσει τις εισηγμένες εταιρείες να επικεντρωθούν στη βελτίωση της κερδοφορίας και θα κάνει τους επενδυτές να αναλάβουν επενδυτικούς κινδύνους και θα τους επιτρέψει να λάβουν αποδόσεις μερισμάτων. Οι ρυθμιστικές αρχές έχουν, επίσης, περιορίσει τη δυνατότητα των παλαιότερων επενδυτών να πωλούν τις μετοχές τους, ειδικά εάν οι μετοχές μιας εταιρείας πέφτουν κάτω από την τιμή έκδοσής τους ή αν δεν καταβάλλει μερίσματα στους μετόχους της.
Αυτές οι νέες παρεμβάσεις έχουν προκαλέσει μεγάλες στρεβλώσεις στην αγορά, επειδή οι μεμονωμένοι επενδυτές συχνά πωλούν μετοχές σε εταιρείες που είναι ήδη εισηγμένες για να συγκεντρώσουν τα χρήματα που χρειάζονται για να υποβάλουν προσφορές για μετοχές που πρωτοεισέρχονται.
Η πτωτική πίεση στην ευρύτερη χρηματιστηριακή αγορά από το πλεόνασμα του φετινού χρηματιστηρίου ήταν τόσο μεγάλη, που η ρυθμιστική αρχή κινητών αξιών της Κίνας ανακοίνωσε πρόσφατα σχέδια για να επιβραδύνει τον ρυθμό των νέων εισαγωγών, προκειμένου να τονώσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην κεφαλαιαγορά. Αλλά αυτή η προσπάθεια μέχρι στιγμής είχε μικρό ορατό αντίκτυπο. Ακόμα και μια αιφνιδιαστική κίνηση για την τόνωση του τζίρου με τη μείωση των προμηθειών συναλλαγών κατάφερε να ωθήσει την αγορά κατά περίπου 2% υψηλότερα την ημέρα που ανακοινώθηκε.
Οι διαχειριστές κεφαλαίων λένε ότι η χώρα βρίσκεται στη μέση μιας διαρθρωτικής υποβάθμισης, όπου τα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια μειώνουν μόνιμα το ποσοστό του κεφαλαίου που κρίνουν συνετό να διαθέσουν στο χρηματιστήριο της Κίνας. Αυτό υπονομεύει τις μακροχρόνιες προσπάθειες, συμπεριλαμβανομένων των πρωτοβουλιών που ξεκίνησαν στις αρχές της θητείας του Xi, για να πειστούν ξένοι διαχειριστές κεφαλαίων να αναλάβουν μεγαλύτερες θέσεις σε κινεζικές εταιρείες. Ωστόσο, για τις οντότητες που σχετίζονται με την Κυβέρνηση, η συμμετοχή τους στην αγορά μετοχών έχει αυξηθεί αρκετά τους τελευταίους μήνες.
Επίσης, οικονομολόγοι λένε ότι αυτή η προσέγγιση δεν είναι βιώσιμη και προειδοποιούν ότι η διοχέτευση χρημάτων σε στρατηγικές μετοχές μόνο για να υποστηρίξει τις αποτιμήσεις είναι σπατάλη κεφαλαίου που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πιο αποτελεσματικά αλλού. Οι τεχνολογικοί τομείς που ευνοούνται για εισαγωγές από το Πεκίνο –ημιαγωγοί, ηλεκτρικά οχήματα, μπαταρίες και άλλες βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας– απλά δεν είναι ικανοί να προσφέρουν την κλίμακα ευκαιριών απασχόλησης ή να οδηγήσουν τα επίπεδα καταναλωτικών δαπανών που αναμένονται από την κινεζική ηγεσία. Η άνοδος των τιμών των μετοχών θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα ισχυρό αποτέλεσμα πλούτου για τις μεσαίες τάξεις της Κίνας, με τον ίδιο τρόπο που έκανε κάποτε η αύξηση των τιμών των κατοικιών. Αλλά η αδυναμία της Κυβέρνησης να δημιουργήσει ένα «ράλι» στο χρηματιστήριο φέτος έχει υπονομεύσει περαιτέρω την εμπιστοσύνη των μικροεπενδυτών.
Εάν οι κινεζικές μετοχές συνεχίσουν να υστερούν σε άλλες αγορές μακροπρόθεσμα, αυτό θα μπορούσε να αρχίσει να επιβαρύνει τις δαπάνες των νοικοκυριών και να επιδεινώσει τις στρεβλώσεις στην κινεζική αγορά. Η νέα πολιτική προσέγγιση της κινεζικής ηγεσίας φαίνεται πως θα εξελίξει το σύστημα του «παρεοκρατικού καπιταλισμού» που κυριαρχεί στη χώρα, σε «παρεοκρατική οικονομία της αγοράς».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- How Xi Jinping is taking control of China’s stock market, ft.com, διαθέσιμο εδώ
