Του Βασίλη Μυρλίδη,
Το κράτος, ειδικά στην Ελλάδα, θα πρέπει να πάψει να υψώνει εμπόδια στην επιχειρηματικότητα, είτε αυτά είναι γραφειοκρατικά είτε σχετίζονται με τη χρηματοδότηση, τη φορολογία και το νομικό σύστημα. Το ελληνικό κράτος πρέπει να μεταμορφωθεί σε ένα επιχειρηματικό κράτος (Entrepreneurial State), να αναλαμβάνει, δηλαδή, ένα μεγάλο μέρος του ρίσκου που προκύπτει από τη χρηματοδότηση της ιδιωτικής επιχειρηματικής καινοτομίας, αλλά και να στέκεται αρωγός σε όλα τα επίπεδα που επηρεάζουν την επιχείρηση (κυρίως μέσω ενός ευνοϊκού φορολογικού συστήματος, σταθερών νόμων και σταθερού πολιτικού συστήματος). Όλα αυτά, αν και απαραίτητα, δεν αρκούν για να λυθούν όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Ένα entrepreneurial state πρέπει να εστιάσει στους τομείς που μπορούν να προσφέρουν υψηλή προστιθέμενη αξία, πρέπει, δηλαδή, να ζυγίσει τα δεδομένα και να δημιουργήσει ένα επιχειρηματικό μοντέλο, που ταιριάζει καλύτερα στην πραγματικότητά του.
Αν και υπάρχουν πολλοί τομείς που μπορεί η Ελλάδα να αναπτύξει και να επενδύσει, σε αυτό το άρθρο θα δούμε συγκεκριμένα κάποια δεδομένα για τον γεωργικό τομέα. Ο κλάδος τροφίμων και αγροτικών προϊόντων είναι από τους σημαντικότερους εξαγωγικούς κλάδους της χώρας με ιδιαίτερα ισχυρή παρουσία στις ευρωπαϊκές αγορές τροφίμων και ολοένα αυξανόμενη παρουσία στην αμερικανική αγορά. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., για το 2020, η συνολική ακαθάριστη αξία της ελληνικής παραγωγής του γεωργικού κλάδου ανέρχεται σε περίπου €12 δις. Από την άλλη, οι εξαγωγές της Ελλάδος, προς όλες τις χώρες, για το 2020 ανέρχονται σε €1,8 δις.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ελλάδος, όπως το κλίμα και η μοναδική γεωμορφολογία που κατέχει, μας δίνουν τη δυνατότητα να παραγάγουμε μοναδικά προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας. Ταυτόχρονα, τα τελευταία χρόνια, οι τάσεις της αγοράς υποδεικνύουν μια μεταστροφή των καταναλωτών σε βιολογικά προϊόντα και η μεσογειακή διατροφή κερδίζει συνεχώς έδαφος στις δυτικές χώρες ως κορυφαίο παράδειγμα υγιεινής φυσικής διατροφής. Έτσι, η αγορά των τροφίμων και, γενικότερα, των αγροτικών προϊόντων θα μπορούσε να συνεισφέρει τα μέγιστα στην ανάπτυξη του Α.Ε.Π. και της ελληνικής οικονομίας.
Με βάση το υπάρχον περιβάλλον, οι ελληνικές εταιρείες παραγωγής τροφίμων πρέπει να εκμεταλλευτούν το ευέλικτο μέγεθός τους, την εύκολη πρόσβαση που έχουν σε υψηλής ποιότητας πρώτες ύλες και τη μεγάλη απήχηση της μεσογειακής διατροφής, έτσι ώστε να διαφοροποιηθούν από τους διεθνείς παραγωγούς τροφίμων και να ευημερήσουν με το σωστό μοντέλο, αυτό που ταιριάζει στην ελληνική πραγματικότητα. Αυτό θα επιτευχθεί συνδυάζοντας την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, το έργο ερευνητικών και ακαδημαϊκών ινστιτούτων, το ενδιαφέρον μεγάλων βιομηχανιών για την εφαρμογή νέων τεχνολογιών, τις προοπτικές ανάπτυξης συνεργατικών σχημάτων καινοτομίας, αλλά και τις εταιρείες προώθησης γεωργικών προϊόντων. Έτσι, ο ελληνικός γεωργικός τομέας θα μπορέσει να εφαρμόσει καινοτομίες, τόσο στην παραγωγή και τα προϊόντα όσο και στη συσκευασία. Συνδυάζοντας τη χρήση των υψηλής ποιότητας παραδοσιακών πρώτων υλών στην παραγωγή με καινοτόμες ενέργειες μάρκετινγκ και πρωτοποριακές συσκευασίες, η φήμη και το μερίδιο αγοράς των ελληνικών προϊόντων μπορούν να εκτοξευτούν, κάτι που θα οδηγήσει στην απόκτηση κυρίαρχης θέσης στην παγκόσμια αγορά και στην επίτευξη καλύτερων τιμών.
Η νέα κοινή αγροτική πολιτική της Ε.Ε. (2023-2027) θέτει ως πρωταρχικούς στόχους την εξασφάλιση δίκαιου εισοδήματος για τους γεωργούς, την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, τη βελτίωση της θέσης των γεωργών στην τροφική αλυσίδα, τη δράση για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής μέσω της προστασίας του περιβάλλοντος, την ενθάρρυνση της ανανέωσης των γενεών στο γεωργικό τομέα, την προστασία της υγείας και της ποιότητας των τροφίμων και την ενίσχυση των γνώσεων και της καινοτομίας. Συνεπώς, η ευρωπαϊκή πολιτική που χαράσσεται ευνοεί τέτοιες επιδιώξεις, ενώ υπάρχουν, επίσης, και πολλά χρηματοοικονομικά εργαλεία, όπως «πράσινα» ομόλογα, επενδυτικές τράπεζες, ίδιοι πόροι από τον προϋπολογισμό, επενδυτικά προγράμματα καινοτομίας κ.λπ., που μπορούν να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση αυτού του εγχειρήματος.
Η Ελλάδα, σε όλα τα επίπεδα, πρέπει να εκμεταλλευτεί τις τάσεις και να δράσει έξυπνα επιδιώκοντας την ποιότητα, ώστε να αυξήσει κατά πολύ την αξία που παράγει. Τα προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας και δη τα βιολογικά προϊόντα, άμα συνδυαστούν με κατάλληλες δράσεις προώθησης, θα αυξήσουν τόσο το εισόδημα των παραγωγών και των επιχειρήσεων όσο και τα έσοδα του κράτους. Θα αυξήσουν, επίσης, τη φήμη της Ελλάδος στο εξωτερικό και θα ενισχύσουν το γενικότερο ελληνικό brand-name (επωνυμία). Το κράτος, από την πλευρά του, πρέπει να αναλάβει ρίσκα στο κομμάτι της χρηματοδότησης και της φορολογίας, αλλά και να δημιουργήσει τις δομές που θα προσφέρουν λύσεις και θα διευκολύνουν τους παραγωγούς και τις επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις καινοτομίες και προοπτικές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Βασικοί στόχοι πολιτικής για την νέα ΚΓΠ, agriculture.ec.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Ελληνικά τρόφιμα & αγροτικά προϊόντα, enterprisegreece.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
- Διεθνές Εμπόριο Αγαθών κατά Επιχειρηματικά Χαρακτηριστικά, ΕΛ.ΣΤΑΤ.
- Γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, ΕΛ.ΣΤΑΤ.
- The Entrepreneurial State, Mariana Mazzucato, Penguin Books Ltd
