Του Γιάννη Τσορτανίδη,
Σε ένα επεισόδιο της Κοσμογονίας του Ησιόδου, δυο Τιτάνες-απόγονοι του Ουρανού και της Γης, ο Υπερίων και η Θεία, παντρεύονται μεταξύ τους και γεννούν τρεις υπερφυσικές μορφές-στοιχεία της φύσης, τη Σελήνη, την Αυγή και τον Ήλιο.
Ο εκτυφλωτικός στο ανθρώπινο μάτι αστέρας, άρρηκτα δεμένος με τον πλανήτη μας σε μια καρμική συμπαντική σχέση, εκτός από πηγή ζωής ήταν φυσικό να αποτελέσει και πηγή έμπνευσης για τις πανάρχαιες μυθολογίες του νοήμονος όντος, που πάσχιζε να ερμηνεύσει το μυστήριο της ύπαρξης των πάντων.
Αφού είχαν ήδη ακουστεί τραγούδια για αυτόν στα αρχετυπικά ομηρικά έπη, όχι ως ένας από τους θεούς, αλλά όμοιος με αυτούς, ο επιβλητικός και αειφεγγής αρματηλάτης του ουρανού με τα φτερωτά άλογα, δε θα μπορούσε να απουσιάζει από τις θεϊκές ερωτικές ιστορίες που έπλασε η απέραντη ανθρώπινη φαντασία. Δύο από τα πιο δημοφιλή ειδύλλια του φεγγοβόλου θεού, που έχουν αφήσει τα ίχνη τους στη φύση μέχρι σήμερα, διασταυρώνονται στην παράλληλη σχέση του με τη Λευκοθέη και την Κλυτία, που τελικά κατέληξε σε διπλή ερωτική τραγωδία.
Όλα ξεκίνησαν με το ξέσπασμα ενός ερωτικού σκανδάλου ανάμεσα στους Ολύμπιους θεούς, όταν η Αφροδίτη άρχισε να απατά τον άνδρα της Ήφαιστο με τον Άρη, τον θεό του πολέμου. Η απιστία της θεάς του έρωτα δε θα μπορούσε να μείνει κρυφή από τον παντεπόπτη Ήλιο, που έκρινε σκόπιμο να αποκαλύψει τα καμώματά της στον απατημένο σύζυγο κι εκείνος, ως απαράμιλλος τεχνίτης, μετέτρεψε τη συζυγική του κλίνη σε ερωτική παγίδα, με αποτέλεσμα οι παράνομοι εραστές να δεθούν ολόγυμνοι εκεί και να γίνουν περίγελος μπροστά στα επικριτικά και σαρκαστικά βλέμματα των υπόλοιπων θεών. Για να εκδικηθεί τον Ήλιο που πρόδωσε το μυστικό της και συνέβαλε στη γελοιοποίησή της, η Αφροδίτη του εμφύσησε τον έρωτα για τη θυγατέρα του βασιλικού ζεύγους της Περσίας Όρχαμου και Ευρυνόμης, την πανέμορφη Λευκοθέη.
Ο Ήλιος άρχισε τότε να παραμελεί την Ωκεανίδα Κλυτία, με την οποία σχετιζόταν εκείνο τον καιρό και για χάρη της Λευκοθέης συνήθιζε να επιβραδύνει ακόμα και την πορεία του στον ουρανό, προκειμένου να την παρατηρεί και να θαυμάζει την ομορφιά της. Αρχικά για να την προσεγγίσει ερωτικά πήρε τη μορφή της μητέρας της και άρχισε να την θωπεύει, μέχρι που της φανερώθηκε σε όλη του την αίγλη και έσμιξε μαζί της.
Η Κλυτία ανακάλυψε ότι ο λόγος που είχε απομακρυνθεί ο αγαπημένος της ήταν ο έρωτάς του για τη Λευκοθέη και ένιωσε παραγκωνισμένη, οπότε και αποφάσισε να εκδικηθεί το αντίπαλον δέος φανερώνοντας την αλήθεια για την κρυφή σχέση της πριγκίπισσας στον βασιλιά Όρχαμο. Εκείνος εξοργίστηκε με την ατίμωση της κόρης του και αποφάσισε να την τιμωρήσει θάβοντάς την ζωντανή, όσο κι αν αυτή μάταια τον παρακαλούσε να μην το κάνει, ισχυριζόμενη ότι ο Ήλιος την είχε χαρεί παρά τη θέλησή της. Όταν ο Ήλιος αντιλήφθηκε τι είχε συμβεί έσπευσε να σώσει την αγαπητικιά του, αλλά ήταν ήδη αργά. Αφού δεν κατάφερε να την επαναφέρει στη ζωή, ράντισε το σώμα της με νέκταρ κι εκείνο έβγαλε ρίζες βαθιά μέσα στη γη, για να αναδυθεί αργότερα στην επιφάνεια του εδάφους ως ο ευωδιαστός αειθαλής θάμνος που καλλιεργούμε μέχρι σήμερα: το δενδρολίβανο. Λέγεται μάλιστα ότι τα αποξηραμένα μικρά γραμμοειδή φύλλα του χρησίμευαν στην αρχαιότητα ως λιβάνι στις θρησκευτικές τελετές που ήταν αφιερωμένες στον ζωοδότη Ήλιο.
Η Κλυτία στεκόταν για πολλά μερόνυχτα όρθια, νηστική και ατημέλητη, με το βλέμμα της προσηλωμένο στην ουράνια διαδρομή του φωτοβόλου εραστή της, προσμένοντας να επανασυνδεθεί μαζί του. Εκείνος όμως δεν την ξαναντάμωσε ποτέ, καθώς δε μπορούσε να συγχωρήσει την εμπλοκή της πρώην αγαπημένης του στην τραγική κατάληξη της Λευκοθέης. Στο τέλος, από τον καημό της, η πληγωμένη νύμφη ρίζωσε στο έδαφος. Στα χέρια της φύτρωσαν φύλλα και στο πρόσωπό της ανθοπέταλα και μεταμορφώθηκε σταδιακά στο γνωστό μας ηλιοτρόπιο, που στρέφει τα λουλούδια του διαρκώς προς την κατεύθυνση του ήλιου, μαρτυρώντας τη μοιραία απόληξη ενός φλογερού έρωτα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ι. Θ. Κακριδής (1986), ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, τόμος 2: ΟΙ ΘΕΟΙ, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών
- Ησίοδος (1980), Ησιόδου έργα και ημέραι, Έμμετρη μετάφραση: Πανταζής, Κοντομίχης, Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη
- Οβίδιος (2005), Μεταμορφώσεις, Έμμετρη απόδοση στην Ελληνική: Θεόδωρος Τσοχαλής, Αθήνα: Ιδιωτική έκδοση
