Της Αλεξάνδρας Μαρκεζίνη,
Μπορεί να πλησιάζουμε στα μέσα του φθινοπώρου, όμως δεν χρειάζεται να περιμένουμε μέχρι τον Ιούνιο για να γίνει αναφορά στα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Ένα «μωσαϊκό» από απόψεις, νόμους, αντιδράσεις περιβάλλει τους μη cis ετεροφυλόφιλους ανθρώπους. Ευτυχώς, πρόκειται για ένα μωσαϊκό με δυναμική μορφή, καθώς τείνει να αναπλάθεται και να βελτιώνεται -ακόμα και με αργά βήματα- δημιουργώντας την ελπίδα πως η αποδοχή αυτής της φαινομενικής διαφορετικότητας μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι 66 χώρες στον κόσμο ποινικοποιούν τη συναινετική σχέση μεταξύ ανθρώπων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Σε ακραίες- αλλά δυστυχώς, υπαρκτές- περιπτώσεις, άνθρωποι της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας καταδικάζονται σε θανατική ποινή. Σε δήλωσή της το 2022, η ILGA Asia δήλωσε ότι 11 χώρες (το Αφγανιστάν, το Μπρουνέι, το Νταρουσαλάμ, το Ιράν, η Μαυριτανία, η Νιγηρία, το Πακιστάν, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία, η Σομαλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Υεμένη) έχουν εντάξει στη νομοθεσία τους τη θανατική ποινή για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. «Η διατήρηση και η επιβολή της θανατικής ποινής για συναινετική σεξουαλική συμπεριφορά ατόμων του ίδιου φύλου αποτελεί παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή και του δικαιώματος στην ελευθερία από μια σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία», δήλωσε ο Daron Tan, αναπληρωτής διεθνής νομικός σύμβουλος στο ICJ.
Πολλές οργανώσεις καλούν τις αρχές να διασφαλίσουν ότι υπάρχουν όλες οι απαραίτητες εγγυήσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε νομική εκπροσώπηση και δίκαιες δίκες για όσα άτομα αντιμετωπίζουν σήμερα τη θανατική ποινή σε σχέση με την πραγματική ή υποτιθέμενη εμπλοκή τους σε συναινετική σεξουαλική συμπεριφορά μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Μεταξύ άλλων, τον Δεκέμβριο του 2020, η γενική συνέλευση του Ο.Η.Ε. κάλεσε τα κράτη αυτά, ώστε αυτή η κατάφορη παραβίαση δικαιωμάτων να λάβει τέλος. Κι όμως στις αρχές του 2022, πραγματοποιήθηκαν 2 εκτελέσεις. Ακόμα και σε χώρες όπου η θανατική ποινή δεν χρησιμοποιείται κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, υπάρχουν αυθαίρετοι νόμοι περί σχετικής ανηθικότητας, με αποτέλεσμα πολλά να συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τη σύλληψη και την καταδίκη για συναινετικό σεξ.
Είναι ευρέως γνωστό ότι οι συνθήκες που επικρατούν στη Σαουδική Αραβία δεν είναι και οι πιο γόνιμες για την ανάπτυξη ενός κλίματος ευνοϊκού προς τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Το πρόβλημα στην Αραβική περιοχή δεν έγκειται μόνο στους νόμους. Το κοινωνικό στίγμα στο όνομα της θρησκείας και των εθίμων είναι επίσης μια τεράστια πρόκληση που αναγκάζει πολλούς να έχουν μυστικότητα και μεταμφίεση. Παρόλα αυτά, στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνει το «Όραμα 2030», με επικεφαλή τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν φαίνονται να γίνονται τα πρώτα βήματα αποδοχής. Μάλιστα, ο τουριστικός ιστότοπος του βασιλείου, visitsaudi.com, φιλοξενεί και τις επίσημες συμβουλές του προς ταξιδιώτες, μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και αναγράφει πως οπωσδήποτε μπορούν να ταξιδέψουν εκεί μέλη της κοινότητας, καθώς δεν τους ζητάνε να αποκαλύψουν προσωπικά τους στοιχεία. Βέβαια, αυτή η κίνηση αντιμετωπίζεται με αρκετό σκεπτικισμό, διότι φαίνεται να υποκινείται από οικονομικά συμφέρονται και όχι από καθαρό ενδιαφέρον προς την παροχή του αισθήματος ασφάλειας προς όλους τους τουρίστες.
Όταν το 2022 κυκλοφόρησε η ταινία «Doctor Strange in the Multiverse of Madness», η Σαουδική Αραβία ζήτησε από την Disney να αφαιρέσει οποιοδήποτε περιεχόμενο σχετικό με ΛΟΑΤΚΙ+, κάτι το οποίο απορρίφθηκε. Το 2023 τουλάχιστον 417 αντί-ΛΟΑΤΚΙ+ νομοσχέδια τέθηκαν σε ισχύ σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ και αφορούν τη πρόσβαση στο υγειονομικό σύστημα και την εκπαίδευση. Η τόσο έντονη στοχοποίηση των ανθρώπων αυτών, πράγματι εγείρει σημαντική ανησυχία. Συντηρητικοί πολιτικοί προσπαθούν εδώ και μήνες να περάσουν νόμους που θα απαγορεύουν σε τρανσ νέους και νέες να λαμβάνουν ιατρική περίθαλψη, η οποία θα αντιστοιχεί στο φύλο που έχουν επιλέξει. Στη Φλόριντα γίνονται συζητήσεις ώστε να απαγορευθεί νομικά η συζήτηση σχετικά με το φύλο και τη σεξουαλικότητα στις σχολικές αίθουσες.
Στην Ευρώπη, αρκετές χώρες έχουν ψηφίσει νομοθεσίες που συντελούν στην αποκατάσταση των δικαιωμάτων των μη cis ετεροφυλόφιλων ανθρώπων. Από το 1981, η Γαλλία είχε αφαιρέσει την ομοφυλοφιλία από τον κατάλογο των ψυχικών ασθενειών, κάτι που ο ΠΟΥ έκανε το 1993. Σημαντικό βήμα έκανε πρόσφατα η Ελβετία. Από την 1η Ιουλίου του 2022, τα ομόφυλα ζευγάρια έχουν δικαίωμα να παντρευτούν, ύστερα από δημοψήφισμα που διεξήχθη. Η Σουηδία φημίζεται ότι είναι μια από τις πιο ανοιχτόμυαλες, προοδευτικές χώρες στον κόσμο, φιλοξενώντας τα περισσότερα φεστιβάλ παγκοσμίως. Η Ολλανδία νομιμοποίησε την ομοφυλοφιλία ήδη από το 1811 και ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που νομιμοποίησε τους γάμους ομόφυλων ζευγαριών το 2001. Στη Γερμανία, το Σύμφωνο Συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια είχε θεσμοθετηθεί από το 2001, ενώ το 2017 απέκτησαν και το δικαίωμα σε πολιτικό γάμο. Η ομοφυλοφιλία στη Γερμανία αποποινικοποιήθηκε μόλις στις 11 Ιουνίου του 1994, ενώ στην Ελλάδα η ομοφυλοφιλία έπαψε να αποτελεί ποινικό αδίκημα το 1951.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ακόμα ευρωπαϊκές κυβερνήσεις με αναχρονιστικές επί του θέματος αντιλήψεις. Η κυβέρνηση της Ουγγαρίας το 2021, προχώρησε σε αναπροσδιορισμό της έννοιας της οικογένειας, εμποδίζοντας τα ομόφυλα ζευγάρια να υιοθετήσουν παιδιά. Έτσι, ο νέος νόμος ορίζει ότι ο θεσμός της οικογένειας περιλαμβάνει τον γάμο μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας και την απόκτηση παιδιών μεταξύ τους, όπου η γυναίκα είναι η μητέρα και ο άνδρας ο πατέρας. Η ομοφοβία, η αμφιφοβία και η τρανσφοβία είναι δυστυχώς, διεθνή φαινόμενα και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης, γιατί παραβιάζουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Ακόμα και στις χώρες με ευνοϊκά νομοθετικά πλαίσια, δεν θεωρείται δεδομένη η αποδοχή τους. Τόσο δύσκολο είναι πια να εμπεδώσουμε ότι ο σεβασμός και η αγάπη δεν γνωρίζουν από φύλο και προτιμήσεις;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΛΟΑΤΚΙ+: Οι 11 χώρες όπου τα queer άτομα κινδυνεύουν με θανατική ποινή, in.gr. Διαθέσιμο εδώ
- ΛΟΑΤΚΙ: Σε αυτά τα μέρη είναι ανεπιθύμητοι, ot.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Ο πληθυσμός των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στις ΗΠΑ ενδέχεται να είναι διπλάσιος από προηγούμενες εκτιμήσεις, lifo.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Ουγγαρία: αλλαγές στο Σύνταγμα με νέα επίθεση στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+, xekinima.org. Διαθέσιμο εδώ
- Πότε αποποινικοποίησαν την ομοφυλοφιλία οι χώρες της Ευρώπης; , gr.euronews.com. Διαθέσιμο εδώ
