Του Σπύρου Θεοχαράκου,
Στη Δομή Φιλοξενίας Προσφύγων Σερρών συναντάται μια θρησκευτική μειονότητα, μοναδική στον τόπο μας. Πρόκειται για τους Γιαζίντι, ένα λαό κατατρεγμένο για τις πεποιθήσεις του και τη «διαφορετικότητά» του. Η στοχοποίησή του από τον ISIS έγινε μοιραία έναυσμα ενός ταξιδιού προς το άγνωστο για τους ανθρώπους αυτούς που, παρ’όλο το μίσος και τη διάκριση που βιώνουν, αντιστέκονται και διατηρούν αναλλοίωτες τις αξίες και τις πεποιθήσεις τους.
Οι Γιαζίντι της Ελλάδας κατέληξαν στη Δομή των Σερρών μετά από αναφορές ότι «δέχονταν επανειλημμένα απειλές από άλλες ομάδες, όπως ότι θα τους κάψουν τις σκηνές, με αποτέλεσμα να μην αισθάνονται ασφαλείς». Σύμφωνα με τους ίδιους, «επιθυμούσαν να συνυπάρξουν με ανθρώπους της ίδιας ομάδας, καθώς οι θρησκευτικές τους πεποιθήσεις αποτελούν σημείο τριβής με τους υπόλοιπους προσφυγικούς πληθυσμούς». Η περίπτωση των Γιαζίντι μάς φανερώνει πόσα λίγα γνωρίζουμε για τους πληθυσμούς που κατοικούν στην ευρύτερη γειτονιά μας.
Οι περισσότεροι Γιαζίντι μιλούν κουρδικά και δηλώνουν πως, εθνοτικά, είναι Κούρδοι. Οι πληθυσμοί τους βρίσκονται διάσπαρτοι, κυρίως στο βορειοδυτικό Ιράκ, τη βορειοδυτική Συρία και τη νοτιοανατολική Τουρκία. Διαθέτουν μια καλά οργανωμένη κοινωνία, με έναν αρχηγό σεΐχη ως τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη και έναν εμίρη, ή πρίγκιπα, ως κοσμικό ηγέτη. Η εκτίμηση του πληθυσμού τους είναι δύσκολη, με αριθμούς που κυμαίνονται από 70.000 έως 500.000. Η ιστορία αυτού του λαού δεν είναι ξεκάθαρη. Η προέλευση των Γιαζίντι είναι αντικείμενο μελέτης ανάμεσα στους ιστορικούς, με μια κυρίαρχη θεωρία να τοποθετεί τις καταβολές τους τον 12ο αιώνα, στην περιοχή του Κουρδιστάν. Η κοινωνία τους είναι οργανωμένη με ένα θρησκευτικό σύστημα καστών, ενώ πολλοί πιστεύουν στη μετενσάρκωση.
Περισσότερα, όμως, είναι γνωστά για τη θρησκεία τους. Κατηγορούνται λανθασμένα ως «λάτρεις του διαβόλου» και ως αιρετικοί από τους υπόλοιπους μουσουλμάνους. Αυτό, όμως, είναι εν πολλοίς αποτέλεσμα του συνδυασμού διαφόρων θρησκευτικών πεποιθήσεων, γνωστό και ως συγκρητισμός. Το όνομα με το οποίο αυτοαποκαλούνται είναι Ντάασιν, το οποίο προέρχεται από το όνομα μιας παλιάς Νεστοριανής επισκοπής, γιατί πολλές από τις πεποιθήσεις τους προέρχονται από τον Χριστιανισμό. Σέβονται τόσο τη Βίβλο όσο και το Κοράνι, αλλά μεγάλο μέρος της παράδοσής τους είναι προφορική. Λόγω, εν μέρει, της μυστικότητάς τους, υπήρξαν παρερμηνείες ότι η περίπλοκη πίστη των Γιαζίντι συνδέεται με τον Ζωροαστρισμό και ακόμη και με τη λατρεία του ηλίου.
Το υπέρτατο ον τους είναι γνωστό ως Γιαζντάν, και θεωρείται τόσο «ανυψωμένο» που δεν μπορεί να λατρευτεί άμεσα. Επτά μεγάλα πνεύματα εκπορεύονται από αυτόν, εκ των οποίων το μεγαλύτερο είναι γνωστό ως Ταουισί Μελέκ. Αυτό θεωρείται αχώριστο από τον Θεό, και σε αυτόν τον βαθμό ο Γιαζιντισμός είναι μονοθεϊστικός. Οι Γιαζίντι προσεύχονται στο Ταουισί Μελέκ πέντε φορές την ημέρα. Το άλλο του όνομα είναι Σαϊτάν, που σημαίνει διάβολος στα αραβικά, και αυτό οδήγησε τους Γιαζίντι να χαρακτηρίζονται λανθασμένα ως «λάτρεις του διαβόλου». Σύμφωνα με την παράδοσή τους, δεν είναι δυνατό να προσηλυτιστείς στον Γιαζιντισμό, μόνο να γεννηθείς ως ένας από αυτούς.
Η ισλαμιστική εξτρεμιστική οργάνωση του ISIS κυνήγησε αδυσώπητα τους Γιαζίντι και προέβη σε φρικαλεότητες. Σύμφωνα με τη διοικήτρια της Δομής των Σερρών, Δήμητρα Παναγιωτάκη, «στις 3 Αυγούστου του 2014, το Ιρακινό κομμάτι του ISIS μπήκε στα χωριά τους στο βόρειο Ιράκ και σκότωσε πάνω από 7.000 άτομα εκείνο το βράδυ, με την πλειοψηφία να είναι γυναίκες, όπου στην ουσία δεν ήταν γενοκτονία, ήταν γυναικοκτονία, καθώς γυναίκες ήταν τα περισσότερα θύματα, είτε βιασμού είτε απαγωγής, γιατί πουλήθηκαν μετά στα παζάρια, και ήταν τα περισσότερα θύματα όσον αφορά την αφαίρεση ζωής». Έκτοτε, οι περισσότεροι Γιαζίντι έχουν φύγει από την περιοχή, γιατί υπήρξε απειλή της ζωής τους κι ένα μεγάλος μέρος τους έχει έρθει αιτούμενο άσυλο και, εν συνεχεία, ως πρόσφυγες στη Δομή των Σερρών.
Το μέλλον για αυτούς τους ανθρώπους είναι αβέβαιο. Παραδοσιακά, μέλη μιας κοινωνίας περιθωριοποιημένης υπό το φόβο προς ξένους επικριτές, οι Γιαζίντι καλούνται να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα για τις ζωές τους. Ο χρόνος θα δείξει αν οι ομοιότητές τους με την κυρίαρχη ευρωπαϊκή θρησκεία του Χριστιανισμού θα αποτελέσουν όχημα αποδοχής τους από τους Ευρωπαίους ή αν, τελικά, οι ίδιοι θα επιλέξουν την επιστροφή τους στα πάτρια εδάφη του Κουρδιστάν, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Yazīdī, Encyclopædia Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Who, What, Why: Who are the Yazidis?, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Σέρρες: Οι Γιεζίντι στη Δομή τίμησαν την ημέρα γενοκτονίας, ΕΡΤ News, διαθέσιμο εδώ
- Πρόσφυγες Γιαζίντι της Νέας Καβάλας εγκαταστάθηκαν στις Σέρρες, Μαχητής, διαθέσιμο εδώ
