Του Ελευθέριου Χονδρού,
Ο Γάλλος Πρόεδρος Emmanuel Macron, γνωστός για τις σπάνιες παραδοχές των λαθών του, εξέπληξε πολλούς, εκφωνώντας μια ομιλία εμποτισμένη με λύπη σχετικά με την κρίση Ρωσίας-Ουκρανίας, η οποία τράβηξε μεγάλη προσοχή.
Προηγουμένως, ο Macron είχε αντιμετωπίσει επικρίσεις για την ακλόνητη πίστη του στη δυνατότητα διαπραγμάτευσης με τον Ρώσο Πρόεδρο Vladimir Putin, ακόμα και στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αυτή η ακλόνητη στάση είχε προκαλέσει διάχυτο σκεπτικισμό.
Τώρα, σε μια απροσδόκητη ανατροπή, ο Macron, περισσότερο από έναν χρόνο αργότερα, μίλησε σε ακροατήριο στη Σλοβακία, αναγνωρίζοντας ότι η δυτική Ευρώπη δεν έλαβε υπόψη τις ανησυχίες της ανατολικής Ευρώπης σχετικά με τη Ρωσία. Εξέφρασε, επίσης, τον νέο θαυμασμό για το Ν.Α.Τ.Ο., μια συμμαχία που κάποτε είχε απαξιώσει, αναφέροντας ότι βίωνε «εγκεφαλικό θάνατο». Αυτή η απροσδόκητη αλλαγή έγινε ακόμα πιο έντονη όταν η Γαλλία ανακοίνωσε τη σθεναρή υποστήριξή της στη φιλοδοξία της Ουκρανίας να ενταχθεί στη στρατιωτική συμμαχία. Αυτή η εξέλιξη πυροδότησε ερωτήματα: Είχε καταλύσει ο συνεχιζόμενος πόλεμος έναν μετασχηματισμό στην προοπτική του Macron;
Το ζήτημα της στάσης του και της Γαλλίας για την Ουκρανία συνεχίζει να είναι μεγάλο, ιδιαίτερα καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνέρχονται στην Ισπανία για να συζητήσουν στρατηγικές για την προσέγγιση της Ουκρανίας και άλλων χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα επόμενα χρόνια. Η Γαλλία, τώρα, επιδιώκει διακαώς να ηγηθεί του λόγου για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποστηρίζοντας ένθερμα την ένταξη της Ουκρανίας στο Ν.Α.Τ.Ο. και δεσμευόμενη για σταθερή υποστήριξη «μέχρι τη νίκη».
Αυτή η αλλαγή θέσεων, δεδομένης της ιστορικής αμφιθυμίας της Γαλλίας έναντι του Ν.Α.Τ.Ο. και της προηγούμενης αντίθεσης στην επέκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φαίνεται εκπληκτική. Ορισμένοι αναλυτές το έχουν παρομοιάσει με μια «στροφή» ή ακόμα και με μια γαλλική “zeitenwende”, που θυμίζει τη σημαντική αλλαγή της Γερμανίας στις αμυντικές δαπάνες μετά την εισβολή.
Ωστόσο, τα ερωτήματα πλανώνται μεταξύ των συμμάχων, οι οποίοι αναρωτιούνται γιατί ο Macron άργησε να υιοθετήσει αυτή τη νέα στάση και αν τα λόγια του θα μεταφραστούν σε χειροπιαστές ενέργειες, ιδιαίτερα καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται αμείωτος. Ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος, μιλώντας ανώνυμα για να αντιμετωπίσει την ευαίσθητη δυναμική, τόνισε ότι θα χρειαστούν περισσότερα από λόγια για να πειστούν για τη δέσμευση της Γαλλίας.
Ο Rym Momtaz, ένας σύμβουλος ερευνητής με έδρα το Παρίσι στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Σπουδών, τόνισε την ασάφεια γύρω από το εάν αυτή η αλλαγή είναι στρατηγική ή τακτική. Ενώ οι τακτικές μπορούν να προσφέρουν ευελιξία, η πραγματική λυδία λίθος είναι πώς ο Macron σκοπεύει να χρησιμοποιήσει αυτή τη νέα στάση. Ο Γάλλος Πρόεδρος είχε από καιρό φιλοδοξίες να ηγηθεί της Ευρώπης, αλλά, αρχικά, παραχώρησε τον ρόλο της ενίσχυσης της δυτικής συμμαχίας στην Πολωνία και στα έθνη της Βαλτικής κατά τη διάρκεια της κρίσης στην Ουκρανία. Ο συνεχιζόμενος διάλογός του με τον Putin, κατά το πρελούδιο και τα πρώτα στάδια του πολέμου, είχε εκνευρίσει τους συμμάχους του, οδηγώντας τον να δώσει ηγετικό ρόλο στην παροχή στρατιωτικής υποστήριξης και πόρων στην Ουκρανία σε αξιωματούχους των Η.Π.Α., ακόμα και στον Βρετανό πρώην Πρωθυπουργό Boris Johnson.
Τους τελευταίους μήνες, ο Macron έχει τοποθετήσει ενεργά τη Γαλλία ως ηγέτη στη διεύρυνση της Ε.Ε. Γάλλοι και Γερμανοί αξιωματούχοι παρουσίασαν από κοινού μια έκθεση που συντάχθηκε από ειδικούς, διερευνώντας πώς η Ευρώπη θα μπορούσε να προσαρμοστεί για να φιλοξενήσει νέα κράτη-μέλη. Τώρα, ο Macron επιδιώκει η Γαλλία να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων για τη διεύρυνση, σημειώνοντας μια αξιοσημείωτη στροφή. Σύμφωνα με τον Mujtaba Rahman, διευθύνοντα σύμβουλο για την Ευρώπη στον Όμιλο Eurasia, η αναγνώριση από τον Macron του περιορισμένου ρόλου της Γαλλίας στην Ευρώπη, λόγω των αντιλήψεων ότι είναι αναξιόπιστος σύμμαχος, προκάλεσε αυτήν τη στροφή. Συνειδητοποιεί ότι σημαντικές γεωστρατηγικές αλλαγές βρίσκονται σε εξέλιξη και η Γαλλία πρόκειται να επωφεληθεί από την ανάλογη ευθυγράμμιση.
Ενώ αυτή η φαινομενική στροφή έχει καταπνίξει κάποια κριτική από τους συμμάχους, εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το βάθος της δέσμευσης της Γαλλίας, ιδιαίτερα εάν η σύγκρουση εξελιχθεί σε παρατεταμένο πόλεμο φθοράς. Ο Pawel Zerka, ειδικός για τη Γαλλία και την Πολωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, αναγνωρίζει ότι η ομιλία του Macron έλαβε θετική κάλυψη στον πολωνικό Τύπο. Ωστόσο, αξιωματούχοι και ειδικοί παραμένουν επιφυλακτικοί. Αναρωτιούνται αν ο Macron τοποθετεί τον εαυτό του ως τον πιο σταθερό σύμμαχο της Ουκρανίας, ενώ επιτρέπει σε άλλους να φέρουν το βάρος των λιγότερο ευνοϊκών ρόλων. Υπάρχει σκεπτικισμός ότι η γνώμη της Γαλλίας θα μπορούσε να αντιστραφεί γρήγορα, δεδομένης της ταχείας αλλαγής.
Τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, οι σύμμαχοι θα παρακολουθούν στενά τις ενέργειες του Macron για να μετρήσουν την αυθεντικότητα αυτού του μετασχηματισμού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Has the war in Ukraine changed Macron? Allies would love to know., Washington Post, διαθέσιμο εδώ
