Της Χριστίνας Μπουέτι,
«Για τη Βρετανία θα ήταν μια ευκαιρία να καλλιεργήσει τη φιλία στην Ελλάδα και, κατ’ επέκταση, να αρχίσει να αποκαθιστά το ρήγμα με την Ευρώπη»
Το συγκεκριμένο θέμα επιλέχθηκε να αναλυθεί στο παρόν άρθρο, καθώς το ζήτημα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αθήνα είναι πάντα ανοικτό για την Ελλάδα και εξακολουθεί να απασχολεί τους Έλληνες. Η Ελλάδα έθεσε το θέμα του επαναπατρισμού των Μαρμάρων του Παρθενώνα, όταν η Μελίνα Μερκούρη, απευθυνόμενη στο Συνέδριο Υπουργών Πολιτισμού της UNESCO στο Μεξικό, έκανε γνωστή την ελληνική έκκληση και τόνισε στη διεθνή κοινή γνώμη ότι τα Ελγίνεια μάρμαρα δεν υπάρχουν, υπάρχουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Η Μελίνα Μερκούρη, γνωστή Ελληνίδα ηθοποιός και πολιτικός, ήταν μία από τις μεγαλύτερες υποστηρίκτριες της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Κατά την περίοδο που διετέλεσε Υπουργός Πολιτισμού της χώρας (1981-1989 και 1993-1994), η έλαβε αρκετές πρωτοβουλίες για την επιστροφή των γλυπτών.
Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα αποτελούν συλλογή γλυπτών που προέρχονται από την Ακρόπολη των Αθηνών, που χτίστηκε από τον Ικτίνο, το Ερέχθειο, τα Προπύλαια, τη μνημειακή είσοδο προς την Ακρόπολη, σχεδιασμένα από τον Μνησικλή και τον μικρό ναό της Αθήνας Νίκης. Ο Παρθενώνας, ο υπέροχος ναός αφιερωμένος στην Αθηνά, την προστάτιδα θεά της πόλης των Αθηνών, χτίστηκε μεταξύ 447 και 432 π.Χ. στην Αθηναϊκή Ακρόπολη.
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΑΡΠΑΓΗΣ
Η ιστορία των Μαρμάρων του Παρθενώνα πήρε μια σημαντική τροπή στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν απομακρύνθηκαν από τον Παρθενώνα. Ο Τόμας Μπρους, ο 7ος κόμης του Έλγιν, που διατηρούσε τον τίτλο του πρέσβη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από το 1799 μέχρι το 1803, μετέφερε τα γλυπτά στη Βρετανία το 1806.
Η επίδραση της αγγλικής πολιτικής στην οθωμανική κυβέρνηση εκείνη την περίοδο ήταν αξιοσημείωτη, λόγω της στρατιωτικής βοήθειας που παρείχαν οι Άγγλοι στους Τούρκους στον αγώνα τους κατά των Γάλλων στην Αίγυπτο. Αν και ο Ναπολέων σκέφτηκε μια εισβολή στην Αγγλία, τελικά επέλεξε την Αίγυπτο, η οποία βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Τούρκων. Ως αποτέλεσμα, οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Γαλλίας και Τουρκίας διακόπτονται απότομα και η Αγγλία αρπάζει την ευκαιρία να συμμαχήσει με τους Τούρκους. Ο Τόμας Μπρους διορίστηκε τότε πρέσβης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εξαιτίας οικονομικής αδυναμίας, ο Έλγιν μετέφερε τα Μάρμαρα τέσσερις φορές από βίλα σε βίλα στο Λονδίνο, όταν τελικά λόγω δυσπραγίας, συναίνεσε στην πρόταση της Βρετανικής κυβέρνησης, η οποία τα αγόρασε αντί του ποσού των ₤35.000.
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ
Το 1983, η Ελλάδα ξεκίνησε μια προσπάθεια επαναπατρισμού των Μαρμάρων. Η τότε Υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη ανέλαβε την πρωτοβουλία να ξεκινήσει τη διεκδίκησή τους και πρότεινε την επιστροφή των Μαρμάρων Γενική Διάσκεψη της UNESCO, αποκτώντας, στη συνέχεια, την πλήρη υποστήριξή της. Από το έτος 1987, η UNESCO συμπεριέλαβε το ζήτημα επιστροφής των Μαρμάρων στην επίσημη ατζέντα της. Η Μερκούρη προσπάθησε με κάθε μέσο για την επιστροφή των Μαρμάρων, προβάλλοντας τον επαναπατρισμό τους ως παγκόσμιο ηθικό ζήτημα. Το πάθος της εκφράζεται με τη γνωστή και διαχρονική φράση της:
«…Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ…»
«…Καθώς άφηνα την Ελλάδα, κοιτάζοντας απ’ το παράθυρο του αεροπλάνου, κάτω απ’ τον Αττικό ήλιο τα ερείπια του Παρθενώνα, μια παλιά ιδέα ξαναήρθε στο μυαλό μου…».
Μπορεί η Μερκούρη να απεβίωσε, ωστόσο ο αγώνας που εκκίνησε συνεχίζεται έως τις μέρες μας.
Ο επαναπατρισμός των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα δεν είναι και δεν πρέπει να είναι ασήμαντη υπόθεση για εμάς. Είναι μια αναπόφευκτη πραγματικότητα. Ως μέρος της αρχής της διασφάλισης της ακεραιότητας των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς, τα γλυπτά πρέπει να επιστραφούν. Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα αντιπροσωπεύουν το παρελθόν και το μέλλον της Ελλάδας. Η απαίτηση για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελληνική Δημοκρατία είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει σημαντικές διεθνείς συζητήσεις για την ιδιοκτησία και τη διαχείριση της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Η ιστορία πίσω από τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, frapress.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Η αλήθεια για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα: Το πριόνι του Έλγιν, το φιρμάνι και οι επιστολές. protothema.gr, Διαθέσιμο εδώ
- «Υοu sawed them off, you broke them off with a chisel»: The General Director of the Acropolis Museum answers to the British Museum’s lies about the Parthenon marbles, lifo.gr, Διαθέσιμο εδώ
