Η 4η Απριλίου στην Ιστορία

Του Νικόλαου-Νεκτάριου Δημητρά, 

1794: Διεξάγεται η μάχη του Racławice, στο ομώνυμο χωριό της Πολωνίας. Αυτή η μάχη υπάγεται στην επανάσταση της Πολωνίας και της Λιθουανίας εναντίον της Ρωσίας και, μάλιστα, είναι μία από τις πρώτες συγκρούσεις της. Η εξέγερση υποκινήθηκε από τον Tadeusz Kościuszko και αντιτάχθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία και στο Βασίλειο της Πρωσίας. Συνολικά, οι δράσεις αυτές αποτέλεσαν μια αποτυχημένη προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης, εντούτοις, η συγκεκριμένη μάχη είχε θετικό αποτέλεσμα για τους επαναστάτες. Από τη μία πλευρά, τάχθηκε ο ηγέτης των εξεγερθέντων, Tadeusz Kościuszko, με δύναμη περίπου 5.000 ανδρών και 11 κανονιών, ενώ, από την άλλη πλευρά, ο Ρώσος στρατηγός Fiodor Denisov διοικούσε δύναμη 3.000 ανδρών και 12 κανονιών. Η πρώτη πλευρά γνώρισε λιγοστές απώλειες (περίπου 200 άνδρες), όταν, παράλληλα, η πλευρά των ηττημένων Ρώσων έχασε πολλούς περισσότερους και, τελικά, υποχώρησε. Σημαντική στρατηγική κίνηση για τη νίκη του Kościuszko ήταν η κατάληψη των κανονιών των αντιπάλων. Κατά την 1^η Μαΐου 2004, αποφασίστηκε πως το πεδίο της μάχης θα αποτελεί ένα από τα εθνικά Ιστορικά μνημεία και συντηρείται μέχρι σήμερα από το Ινστιτούτο Πολιτισμικής Κληρονομιάς της Πολωνίας.

1920: Ξεκινούν οι ταραχές ″Nebi Musa″, που αλλιώς ονομάζονται και «οι Ταραχές της Ιερουσαλήμ του 1920». Ονομάστηκαν “Nebi Musa”, διότι συνέπεσαν χρονικά με την ομώνυμη γιορτή, η οποία πραγματοποιούνταν κάθε Κυριακή του Πάσχα. Στη συγκεκριμένη γιορτή, Άραβες θρησκευτικοί ηγέτες εκφώνησαν ομιλίες και αναφέρθηκαν στις αντιπαραθέσεις που είχαν οι Μουσουλμάνοι με τους Εβραίους και τάσσονταν εναντίον της σιωνιστικής μετανάστευσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ομιλία του Amil al-Husayni, η οποία ήταν σφόδρα αντισιωνιστική. Οι σχέσεις Μουσουλμάνων και Εβραίων ήταν ήδη τεταμένες μετά τη Διακήρυξη του Μπαλφούρ (1917) –που προέβλεπε τη δημιουργία Εβραϊκού κράτους– όπως και της Διάσκεψης Ειρήνης του Παρισιού. Οι ομιλίες των θρησκευτικών ηγετών στη γιορτή αναπτέρωσαν την έχθρα και προκάλεσαν (εν μέρει) τις συγκεκριμένες ταραχές, οι οποίες έλαβαν χώρα στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, στο τμήμα Διοίκησης του Κατεχόμενου Εδάφους του «Εχθρού», που ήταν κατεχόμενο από τους Βρετανούς. Αν και οι εξεγέρσεις ήταν ολιγοήμερες (διήρκησαν μέχρι τις 7 Απριλίου), ήταν αρκετά έντονες. Τραυματίστηκαν εκατοντάδες άνθρωποι και σκοτώθηκαν συνολικά πέντε Εβραίοι και τέσσερεις Άραβες. Είναι ενδιαφέρον να παρατεθούν τα λεγόμενα ενός Άραβα αυτόπτη μάρτυρα, του Χαλίλ αλ-Σακακίνι, για να γίνει καλύτερα κατανοητό το κλίμα εκείνων των ημερών: «Ξέσπασε ταραχή, ο κόσμος άρχισε να τρέχει και πετάχτηκαν πέτρες στους Εβραίους. Είδα έναν Σιωνιστή στρατιώτη καλυμμένο με σκόνη και αίμα. Στη συνέχεια, είδα έναν Εβρωνίτη που πλησίασε ένα –Εβραϊκό– αγόρι που γυαλίζει παπούτσια, το οποίο κρύφτηκε πίσω από έναν σάκο σε έναν από τους τοίχους δίπλα στην πύλη Jaffa, και πήρε το κουτί του και τον χτύπησε πάνω από το κεφάλι. Ούρλιαξε και άρχισε να τρέχει, το κεφάλι του αιμορραγούσε και ο Εβρωνίτης τον άφησε και επέστρεψε στην πομπή… Η ταραχή έφτασε στο ζενίθ της. Όλοι φώναζαν πως η θρησκεία του Μωάμεθ είχε γεννηθεί με το σπαθί».

1939: Ο Faisal II γίνεται βασιλιάς του Ιράκ. Ήταν ο μοναχογιός του βασιλιά Ghazi bin Faisal του Ιράκ και της γυναίκας του, της βασίλισσας Aliya. Ανήλθε στον θρόνο πολύ νωρίς, στην ηλικία των τριών ετών, όταν ο πατέρας του σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Επειδή ήταν αδύνατο να διοικήσει σε αυτήν την ηλικία, ορίστηκε ως αντιβασιλέας ο θείος του, ο πρίγκιπας ‘Abd al-llah. Όμως, το 1941 έγινε πραξικόπημα από εθνικιστές που ανήκαν στις δυνάμεις του Άξονα, το οποίο αποκαθήλωσε τον αντιβασιλέα, καθώς χαρακτηρίστηκε ως Αγγλόφιλος. Ωστόσο, οι βρετανικές δυνάμεις εισέβαλαν στο Ιράκ και τον επανάφεραν στην εξουσία. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Faisal έφυγε με τη μητέρα του στη Μεγάλη Βρετανία, για να παραμείνει ασφαλής. Φοίτησε σε αγγλικό σχολείο, στο Harrow School. Η αντιβασιλεία του Faisal τερματίστηκε τον Μάιο του 1953, όταν, δηλαδή, ήταν πλέον σε κατάλληλη ηλικία για να κυβερνήσει. Βασίλεψε μέχρι τις 14 Ιουλίου του 1958, τον μήνα, δηλαδή, που δολοφονήθηκε. Ο Faisal II ήταν ο τελευταίος βασιλιάς του Ιράκ. Ο θάνατός του σηματοδότησε το τέλος της μοναρχίας του Οίκου των Hashim. Μετά τη δολοφονία του, εδραιώθηκε η επονομαζόμενη ως «Δημοκρατία του Ιράκ».

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Battle Of Reclawice, Military History – Fandom.com, διαθέσιμο εδώ
• Smaczniak, Anthony; Piotrowski, Wallace, ”The Military Genius of Tadeusz Kosciuszko”, 2000, διαθέσιμο εδώ
• Cohen, Michael J. The Origins and Evolution of the Arab-Zionist Conflict. University of California Press, Berkeley, 1989.
• Eugene L., Rogan; The war for Palestine: rewriting the history of 1948, Cambridge University Press, Cambridge, 2001.
• Mazza, Roberto. Jerusalem: From the Ottomans to the British. Bloomsbury Academic, London, 2013.
• Faisal II, King of Iraq, Britannica, διαθέσιμο εδώ
• Khadduri, Majid. Independent Iraq, 1932-1958, 2nd ed. Oxford University Press, 1960.
• Longrigg, Stephen H. Iraq, 1900 to 1950, Oxford University Press, 1953.