Της Δήμητρας Κούβελα,
Η πόλη Kowloon στο Χονγκ Κονγκ υπήρξε η πιο πυκνοκατοικημένη πόλη του πλανήτη το 1987, με περίπου 1.255.000 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Τα νούμερα αυτά, για να μπορέσουν να γίνουν αντιληπτά, θα μπορούσαν να αντιπαραταχθούν με τα νούμερα του αντίστοιχου πληθυσμού του Τόκυο –της σημερινής πιο πυκνοκατοικημένης πόλης–, που έχει 6.373 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Οι κατασκευές της πόλης ήταν λίγες σε σχέση με τον πληθυσμό και έτσι υπολογίζεται ότι ανά μόλις 0,26 τετραγωνικά χιλιόμετρα ήταν συνωστισμένοι 50.000 άνθρωποι. Η Κινεζική Αυτοκρατορία δεν ενδιαφέρθηκε για την κατασκευή υποδομών, όπως το ίδιο έκαναν και οι βρετανικές και οι ιαπωνικές αρχές, όταν κατείχαν την περιοχή.
Η ιστορία της πόλης ξεκινά με την κατασκευή της στη δυναστεία των Σονγκ (960-1279 μ.Χ), εποχή που χαρακτηριζόταν κυρίως από το εμπόριο αλατιού. Στη Ρωμαϊκή εποχή το αλάτι ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή προϊόντα εμπορίου, γεγονός που εκμεταλλεύτηκαν οι ηγέτες της δυναστείας για τη συσσώρευση ισχύος στο όνομά τους. Οι επόμενες δυναστείες της εποχής έκαναν το ίδιο. Μετέπειτα, το 1898 η Βρετανική Αυτοκρατορία επέκτεινε τις αποικίες της συμπεριλαμβάνοντας σε αυτές την πόλη Kowloon και εγκατέστησε στρατό. Το μέρος ουσιαστικά εγκαταλείφθηκε στην τύχη του από πολεοδομική άποψη. Οι κάτοικοι τότε ήταν μόλις 700 και έναν χρόνο μετά, λόγω τοπικών ταραχών, μόνο 150.
Το 1912 η δυναστεία τον Τσινγκ είχε την εξουσία του Χονγκ Κονγκ, όμως η πόλη Kowloon ανήκε στην Βρετανία, χωρίς να έχει επίσημα αναγνωρίσει την πόλη και να υπάρχει κάποιος κανονισμός. Συνεπώς, η πόλη δεν είχε άλλη επιλογή από το να αναπτυχθεί καθέτως, δηλαδή προς τα πάνω. Το 1933 ένα μεγάλο μέρος των κτηρίων κατεδαφίστηκε, λόγω δυσλειτουργίας και μέχρι το 1940, 2.000 κάτοικοι κατέληξαν να ζουν σε ξύλινες παράγκες. Η εγκατάλειψη των κτηριακών εγκαταστάσεων των επιχειρήσεων κορυφώθηκε στον πόλεμο Κίνας και Ιαπωνίας (Δεύτερος Σινοϊαπωνικός πόλεμος) και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι δομές των αρχών της πόλης είχαν καταστραφεί ή οι αρχές είχαν αποχωρήσει, αφήνοντας τους κατοίκους στην τύχη τους. Κατά τη δεκαετία του ’40, η πόλη πλέον δεν είχε νόμους, μετατρέποντάς την σε έρμαιο κάθε είδους παρανομίας. Οι κάτοικοι, που μέσα σε λίγα χρόνια διπλασίασαν τον πληθυσμό τους, έχτισαν ένα συγκρότημα από παράγκες.
Κατά τη δεκαετία του ’50, μια μεγάλη φωτιά έκαψε περίπου 2.500 καλύβες και παράγκες. Περίπου 3.500 οικογένειες έμειναν άστεγες και οι κάτοικοι αποφάσισαν να κτίσουν νέα κτίσματα, με τη χρήση σκυροδεμάτων από μπετό και τούβλων, επεκτείνοντας τα κτήρια προς τα πάνω. Η διαμόρφωση της πόλης με αυτόν τον τρόπο σώζεται έως σήμερα και μπορεί να μελετηθεί και να αναλυθεί μέσω του φωτογραφικού υλικού του Ian Lambot στο βιβλίο του “City of Darkness”.
Όσον αφορά τη διοίκηση της Kowloon, τον έλεγχό της είχε η συμμορία “Triads” για δεκαετίες. Το 1983, οι αστυνομικές αρχές του Χονγκ Κονγκ δήλωσαν ότι τους ήταν αδύνατο να ελέγξουν την πόλη και να πραγματοποιήσουν το σχέδιο κατεδάφισής της. Η κατεδάφιση ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1993 και διήρκησε σχεδόν έναν χρόνο. Εκτός από τις εγκληματικές οργανώσεις της μαφίας, ναρκωτικών, και άλλων παραβιάσεων στην πόλη υπήρχαν οικογενειακές επιχειρήσεις και μαγαζιά.
Η κατασκευή κτηρίων κατά αυτόν τον τρόπο ήταν γνωστή από την αρχαιότητα. Η πόλη Ur της 5ης χιλιετίας π.Χ., ήταν και αυτή στενά δομημένη και σκοτεινή, βρώμικη και πυκνοκατοικημένη, χωρίς εγκαταστάσεις υγιεινής. Οι περισσότερες πόλεις της Μεσοποταμίας ήταν έτσι: στενές χωρίς δρόμους και ανοιχτά σημεία, γεμάτες γωνίες και σχισμές. Οι οικίες συνήθως δεν είχαν παράθυρα και διοχέτευαν φως μόνο από ένα άνοιγμα στην οροφή, στο οποίο οδηγούσε μια σκάλα. Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ της πόλης Kowloon και αυτών των πόλεων της αρχαιότητας, είναι ότι η ύπαρξή της σε αυτή την κατάσταση ήταν τόσο χρονικά εκτεταμένη, χωρίς την μετάβαση της πόλης σε ένα αστικό πολεοδομικό σχέδιο.
Το 1996, μια ιαπωνική παραγωγή δημοσίευσε το ντοκιμαντέρ “Grand Panorama of the Kowloon Walled City”, παρουσιάζοντας την πόλη μέσω ενός σχεδίου σταυρών, που απεικονίζουν τις κτηριακές δομές της. Ουσιαστικά, η πόλη αποτελείτο από ένα σύνολο μικρών λαβυρίνθων, διαδρόμων και σκαλιών που συνέδεαν χιλιάδες οικίες. Η κατεδάφιση της πόλης, λόγω του υψηλού κινδύνου απειλής της δημόσιας υγείας των κατοίκων και της υψηλής εγκληματικότητας, ήταν αναπόφευκτη.
ΕNΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Strange Saga of Kowloon Walled City, Atlas Obscura, διαθέσιμο εδώ
- Kowloon Walled City, Once the Most Crowded Place on Earth, Business Insider, διαθέσιμο εδώ
- The Architecture of Kowloon Walled City, Arch Daily, διαθέσιμο εδώ
- Kowloon: a brief history of the most densely populated place on earth, Tomorrow City, διαθέσιμο εδώ
- Welcome to Kowloon Walled City, one of the most misunderstood places in history, Feature Shoot, διαθέσιμο εδώ
