Της Θεώνης-Μαρίας Σιμιτζή,
Η πανδημία του κορωνοϊού μας ανάγκασε να ανακαλύψουμε καινούρια ενδιαφέροντα και τρόπους δημιουργικής απασχόλησης, που πολλοί είχαν ξεχάσει. Ένας από αυτούς είναι η ανάγνωση βιβλίων, που σαφώς αποτελεί την πλέον κατάλληλη δραστηριότητα για το πνεύμα, το μυαλό και την ψυχή. Ειδικά στη δύσκολη πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε, φαίνεται ότι το διάβασμα έχει κερδίσει και πάλι το ενδιαφέρον. Το ερώτημα, λοιπόν, των ημερών είναι: τι να διαβάσω; Το δίλημμα; Η επιλογή μεταξύ των κλασικών και σύγχρονων βιβλίων.
Οι κλασικοί συγγραφείς είναι η πιο ασφαλής και διαχρονική επιλογή. Η ελληνική και η παγκόσμια κλασική λογοτεχνία είναι πλούσια σε έργα για όλες τις προτιμήσεις. Έτσι, απευθύνεται σε όλους ανεξαιρέτως. Οι επιλογές είναι απεριόριστες, όπως και οι θεματικές. Μεγάλο εύρος προφανώς έχει η φιλοσοφία, με τα κείμενα των μεγάλων φιλοσόφων, όπως ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Βολταίρος, ο Γκαίτε και πολλοί άλλοι. Εκτός από τα αυτούσια φιλοσοφικά δοκίμια, η φιλοσοφική δημιουργία εντοπίζεται και σε λογοτεχνικά έργα, τα οποία έχουν μεγαλύτερη αμεσότητα και είναι πιο εύπεπτα. Ενδεικτικά αναφέρονται οι συγγραφείς Shakespeare («Άμλετ», «Ρωμαίος και Ιουλιέτα»), Ντοστογιέφσκι («Ο Ηλίθιος», «Έγκλημα και τιμωρία»), Τολστόι («Πόλεμος και Ειρήνη», «Άννα Καρένινα»), Τσέχοφ («Ο Γλάρος», «Ο Βυσσινόκηπος») και Καζαντζάκης («Ο Τελευταίος πειρασμός», «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά»). Για τους πιο ρομαντικούς, μερικοί από τους συγγραφείς που θα τους συγκινήσουν είναι οι Βιρτζίνια Γουλφ («Η κυρία Ντάλογουει», «Ο Φάρος»), Jane Austen («Περηφάνια και Προκατάληψη», «Λογική και Ευαισθησία»), Charles Dickens («Όλιβερ Τουίστ», «Ντέιβιντ Κόπερφιλντ»), Παπαδιαμάντης («Η Φόνισσα», «Όνειρο στο κύμα»). Για όσους απολαμβάνουν την ποίηση, κορυφαίες επιλογές αποτελούν οι Σολωμός («Ύμνος εις την Ελευθερίαν»), Καβάφης («Ιθάκη», «Περιμένοντας τους Βαρβάρους»), Σικελιανός («Αλαφροΐσκιωτος»), Σεφέρης («Στροφή») και Ελύτης («Άξιον εστί»).
Στη σύγχρονη λογοτεχνία συναντάμε επίσης σπουδαίους λογοτέχνες. Δημοφιλείς και εμπορικοί συγγραφείς, όπως οι Dan Brown («Ο κώδικας Da Vinci»), Jo Nesbo («Κυνηγοί κεφαλών»), Agatha Christie («Έγκλημα στο Όριαν εξπρές», «Έγκλημα στον Νείλο»), Stephen King («Το Πράσινο Μίλι», «Η Λάμψη») και για τους εφήβους η J.K Rowling («Harry Potter») αποτελούν πολύ καλές επιλογές για εκείνους που επιθυμούν τη δράση και την περιπέτεια. Ακόμη, στο υψηλότερο πνευματικό επίπεδο κυμαίνονται βιβλία των Paulo Coelhο («Ο Αλχημιστής», «Το ημερολόγιο ενός μάγου»), Sigmund Freud («Ψυχολογία των μαζών και Ανάλυση του εγώ»), Jorge Bucay («Φύλλα πορείας Ι,ΙΙ,ΙΙΙ»), Albert Camus («Ο Ξένος»), Ηλίας Βενέζης («Αιολική γη», «Γαλήνη») και, για τους μικρότερους, αυτά των Πηνελόπη Δέλτα («Τρελαντώνης») και Ζωρζ Σαρρή («Νινέτ»). Βεβαίως, στην ποίηση υπάρχει και η επιλογή των Κική Δημουλά («Ενός λεπτού μαζί») και Γιάννης Ρίτσος («Ρωμιοσύνη»).
Πολλοί θεωρούν πως η εμπορικότητα και ίσως η νεότητα των σύγχρονων βιβλίων τα καθιστούν υποδεέστερα των κλασικών. Η λογική αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι η σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή δεν προϋποθέτει κάποιο υψηλό γνωστικό, πνευματικό και, βεβαίως, λεξιλογικό επίπεδο από τους αναγνώστες. Αυτό σημαίνει πως έχουν απήχηση σε ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, δηλαδή το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού, και όχι στη μερίδα ανθρώπων που έχουν απαραίτητα κάποια κατάρτιση και ιδιαίτερα την ακαδημαϊκή. Βεβαίως, αυτό δεν ισχύει, αφού η ποιότητα δεν υποβαθμίζεται, αλλά, όπως κάθε κλάδος, έτσι και η λογοτεχνία εξελίσσεται και ακολουθεί τα προστάγματα των καιρών. Τα έργα των δημιουργών οφείλουν να ανταποκρίνονται στις επιθυμίες των αναγνωστών τους και, καθώς φαίνεται, η «ανάγκη» των σημερινών ανθρώπων είναι μια ευρεία γκάμα λογοτεχνικών έργων τα οποία θα είναι όσο το δυνατόν πιο απλά και προσιτά προς εκείνους.
Η οπτική των περισσοτέρων θέλει τους ανθρώπους που κάνουν την αρχή στην ανάγνωση βιβλίων να ξεκινούν από κλασικούς συγγραφείς και κείμενα. Αυτή η άποψη είναι σαφώς λανθασμένη, αφού εν τέλει αυτό που καθορίζει το είδος και τον συγγραφέα που θα επιλέξει κάποιος δεν είναι άλλο παρά το προσωπικό γούστο του καθενός. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι επιλογές και τα είδη είναι άπειρα και πως αυτό που χρειάζεται είναι η απόλαυση της διαδικασίας του διαβάσματος βιβλίων, πολλώ δε μάλλον σε περίοδο καραντίνας που η ανάγνωση μπορεί να αποβεί ωφέλιμη για την ψυχική υγεία. Σε αυτήν την περίπτωση η τεχνολογία διευκολύνει τη διαδικασία, καθώς με την αγορά e-books δεν χρειάζεται η μετακίνηση για την αγορά βιβλίων.
