Του Δημήτρη Κυριαζή,
Πώς μπορεί να σταθεί η ρητορική μίας κυβέρνησης στον δημόσιο χώρο χωρίς να πέφτει σε αντιφάσεις; Το θέμα είναι ότι στέκεται, πιάνει τόπο και αγγίζει. Κάθε φορά που θα γίνει λόγος για επιδόματα, ξένες επενδύσεις ή μία μοναδική κοινωνική ρύθμιση που οφείλεται στην τωρινή θητεία, το αίσθημα διατήρησης του παρόντος γιγαντώνεται και αναπαράγεται το υπάρχον. Με δύο λόγια, το παράδοξο, όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, δεν συσκοτίζει, αλλά ανοίγει μάτια.
Αρχικά, η έμμονη τάση του φιλελεύθερου χώρου να εστιάζει στα οφέλη της μεσαίας τάξης, πέρα από αλήθεια, καταλήγει έμπρακτα σε ψέμα. Ολόκληρη η φιλολογία περί φοροελαφρύνσεων, περαιτέρω επενδύσεων και διακίνησης κεφαλαίων, ενίσχυση των μεσοστρωμάτων με διάφορους κρατικούς παρεμβατικούς μηχανισμούς κ.λπ. οδηγούν στη διατήρηση της εκλογικής δεξαμενής. Το ζήτημα είναι πως ευνοούνται από όλα αυτά τα εν δυνάμει μεσοστρώματα, τα οποία διαθέτουν το πολιτισμικό και γνωστικό κεφάλαιο, όντας κατά συντριπτική πλειοψηφία απόφοιτοι ΑΕΙ. Όσο τετριμμένο κι αν ακούγεται το παραλήρημα με τους νέους που φεύγουν και ρίχνουν «μαύρη πέτρα» πίσω τους, τόσο ρεαλιστικό είναι από την άλλη.
Ποιος μένει πίσω; Τα μεσοστρώματα προηγούμενης γενιάς, οι τελευταίοι, σχετικά ευκατάστατοι, αγρότες της υπαίθρου, οι τεχνίτες και μηχανουργοί, οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι επιχειρηματίες της εστίασης, των υπηρεσιών και των ακινήτων. Όσοι από την άλλη, της ηλικίας 25 με 35, επιλέγουν συνειδητά να μείνουν στη χώρα, διότι τους προσφέρονται επαγγελματικές ευκαιρίες, είναι γιατί κληρονομούν περιουσιακά στοιχεία, τρέχουν επιχειρήσεις γονιών, κάνουν τα διαμερίσματά τους Airbnb.
Για τους καταρτισμένους με ακαδημαϊκή παιδεία, η μετανάστευση είναι ίσως και μονόδρομος. Δεν απορροφώνται ιδιαίτερα από την έρευνα. Το δημόσιο πανεπιστήμιο υποχρηματοδοτείται με τη σειρά του και ανταγωνίζεται πλέον με την αγορά των ιδιωτικών. Επομένως, πολλά τμήματα πιθανόν στο άμεσο μέλλον να κλείσουν κιόλας και σε γενικές γραμμές, παρατηρείται μία ακύρωση και ένας έμμεσος κοινωνικός παραγκωνισμός της εν δυνάμει νέας μεσαίας τάξης. Άρα σε ποιους εστιάζεται η προσοχή και για ποιο λόγο; Η συσπείρωση των «αναποφάσιστων» δεν οδηγεί παρά στην εξασφάλιση του εκλογικού ακροατηρίου· οι «μπετοναρισμένοι» ψηφοφόροι να παραμείνουν «μπετοναρισμένοι».
Όσο για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές —που αφορούν κατά κόρον τους επισφαλείς— η απάντηση του Πέτσα μέμφεται τη δυσκίνητη γραφειοκρατία. Στο φλέγον αυτό ζήτημα της επικαιρότητας, οι αργόσχολοι υπάλληλοι πιθανόν ή ακόμη και οι απαρχαιωμένες δομές και προπολεμικός εξοπλισμός, ευθύνονται για την ασυνέπεια των οικονομικών υποχρεώσεων του κράτους. Το θέμα είναι ότι με τόσους καταρτισμένους τεχνοκράτες που εξάγουν τα ιδιωτικά «πανεπιστήμια» θα μπορούσε να στελεχωθεί επαρκώς —ίσως— η δημόσια διοίκηση και να λειτουργήσει αποτελεσματικότερα. Ίσως, πάλι, το gov.gr και ο ψηφιακός υπερχώρος δεν αρκούν και πρέπει να εμβαθύνουμε την ψηφιοποίηση και να απανθρωποποιήσουμε πλήρως τις υπηρεσίες- όπως γίνεται με τις τράπεζες και πολλά μαγαζιά λιανικής τύπου zara. Ο «τεμπέλης» μάλλον, δεν έχει θέση στη δημόσια διοίκηση· ανήκει στο γραφείο της πολυεθνικής, δουλεύοντας 60ωρα με φυσική παρουσία, όπως εισηγούνται πολλοί CEO στις ΗΠΑ.
Καταλήγοντας κάπου, η παραδοξολογία στην οποία εκπίπτει, όχι μόνο η δική μας, αλλά κάθε φιλελεύθερη πολιτική δεν είναι συνώνυμο της υποκρισίας, της πλάνης ή της δημαγωγίας. Τα δεδομένα μάς τα δίνει η ίδια η mainstream ρητορική και οι προθέσεις της. Η πλάνη με τη σειρά της φαίνεται στους ίδιους τους ρήτορες και τους πομπούς αυτών των λόγων και των πολιτικών κανονισμών. Όποιος πιστεύει ότι έρχεται η ανάπτυξη, αρκεί να κοιτάξει τον πληθυσμό που συνεχώς μειώνεται εξαιτίας του brain drain. Το πιο σύγχρονο μετρό του κόσμου είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, μεταξύ πολλών άλλων, που η Ελλάδα του εκσυγχρονισμού εξακολουθεί να αδυνατεί να κρατήσει στα εγχώρια το παραγωγικό της κεφάλαιο, παρά τα «υπερσύγχρονα» έργα υποδομής.
Κοντολογίς, η παραδοξολογία και οι οξείες αντιφάσεις της πολιτικής ρητορείας και των υποσχέσεων δεν αποκρύπτουν, αλλά αποτυπώνουν την πραγματικότητα. Εκεί βρίσκουμε την ανεπάρκεια της φιλελεύθερης ηγεμονίας να δώσει απαντήσεις σε σημαντικά ζητήματα. Εκεί φαίνεται, επίσης, και η ανεπάρκεια της αριστεράς να προτείνει μία εναλλακτική λύση και να στεριώσει στην ευρεία συνείδηση. Οι αντιθέσεις κάθε είδους κανονικοποιούνται και θεωρούνται ως και φυσικές. Ο νέος πρέπει να φύγει από τη χώρα του γιατί η τελευταία «δεν θα αλλάξει ποτέ». Μετά από αυτή «την ακύρωση του μέλλοντος», όπως θα έλεγε ο Mark Fisher, το να μεταναστεύσεις από την τοξική σου πατρίδα, ισοδυναμεί με το να αποχωρήσεις από ένα τοξικό «chat group».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πυρά κομμάτων στην κυβέρνηση για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους προς τους πολίτες, in.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κωδικός «μεσαία τάξη» για την κυβέρνηση: Οι επόμενες κινήσεις Μητσοτάκη, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
