Της Χριστίνας Πουλάκου,
Τις τελευταίες ημέρες ο λαός της Ισπανίας διαδηλώνει καθημερινά στις μεγαλύτερες πόλεις και ζητά λύσεις για την κρίση στέγης που πλήττει τη χώρα. Υπολογίζεται ότι το Σάββατο 5 Απριλίου στη Μαδρίτη, η προσέλευση σε διαδηλώσεις άγγιξε τις 150.000, ενώ σε άλλες 40 πόλεις καταγράφηκαν διαμαρτυρίες αντίστοιχης δυναμικής, συνθέτοντας την πιο μαζική κινητοποίηση στην ιστορία της χώρας σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα. Ο κόσμος κατηγορεί κυρίως τους ιδιοκτήτες των σπιτιών αλλά και την κυβέρνηση, που δεν λαμβάνει μέτρα για να αναχαιτίσει την αισχροκέρδειά τους. Ταυτόχρονα, συνδέουν το πρόβλημα με τον υπερτουρισμό, ένα φαινόμενο του οποίου οι συνέπειες γίνονται όλο και πιο σοβαρές και δυσχεραίνουν τη ζωή των Ισπανών.
Τα τελευταία χρόνια, οι τιμές των ενοικίων στην Ισπανία αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς και έχουν φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα. Μόνο την τελευταία δεκαετία καταγράφηκε αύξηση ύψους 80% στις τιμές των ενοικίων, ενώ, σύμφωνα με έρευνες, οι μισοί περίπου Ισπανοί δαπανούν το 40% του μισθού τους στο ενοίκιο και σε λογαριασμούς, δηλαδή 13% πάνω από τον μέσο Ευρωπαίο πολίτη. Η αύξηση αυτή, όμως, δεν συνοδεύεται με αύξηση των μισθών, με αποτέλεσμα να προκαλείται εξόφθαλμη δυσαναλογία και οι κάτοικοι να αδυνατούν να καλύψουν το κόστος του ενοικίου τους. Για παράδειγμα, σε ορισμένες περιοχές της χώρας, όπως στην Ίμπιζα, η μέση τιμή του ενοικίου ξεπερνά το 100% του μέσου μισθού.
Ο υπερτουρισμός έχει σίγουρα διαδραματίσει τον πιο καθοριστικό ρόλο σε όλη αυτή τη κρίση. Το 2024, η Ισπανία ήταν δεύτερη στη λίστα με τον περισσότερο τουρισμό έχοντας δεχτεί 94 εκατομμύρια επισκέπτες. Οι κάτοικοί της δηλώνουν ότι οι γειτονιές τους χάνουν την αυθεντικότητά τους και προσαρμόζονται στις ανάγκες των τουριστών. Υπάρχουν περιπτώσεις που τους γίνεται μέχρι και έξωση από το σπίτι τους, όταν ο ιδιοκτήτης του αποφασίσει να το διαθέσει σε τουρίστες και όχι σε μόνιμους κατοίκους. Η εύρεση νέας στέγης όμως είναι σχεδόν αδύνατη, αφού όλοι οι ιδιοκτήτες προτιμούν τη βραχυχρόνια μίσθωση αφού είναι αρκετά πιο κερδοφόρα γι’ αυτούς από τη μακροχρόνια. Η κατάσταση, όσο περνάνε τα χρόνια, όχι μόνο δεν βελτιώνεται, αλλά γίνεται όλο και χειρότερη. Ενώ παλιότερα το πρόβλημα του υπερτουρισμού και της αισχροκέρδειας εντοπιζόταν μόνο στις πολύ τουριστικές περιοχές της χώρας, όπως στις Βαλεαρίδες νήσους, στα Κανάρια νησιά και τη Βαρκελώνη, έχει εξαπλωθεί πλέον σε ολόκληρη τη χώρα. Ως αποτέλεσμα, ευνοούνται πολύ όσοι κατέχουν ακίνητη περιουσία, ενώ το κόστος ζωής για τους υπόλοιπους πολίτες γίνεται δυσβάσταχτο. Οι περισσότεροι νέοι αδυνατούν να ανεξαρτητοποιηθούν οικονομικά και παραμένουν μέχρι μεγάλη ηλικία στην οικογενειακή τους στέγη.
Φυσικά, δεν είναι η πρώτη φορά που οι Ισπανοί κινητοποιούνται και απαιτούν τη λήψη μέτρων. Τα υπέρογκα ποσά που πληρώνει μηνιαία ο μέσος Ισπανός έχουν οδηγήσει τον λαό επανειλημμένα σε έκφραση της αγανάκτησής του. Στις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας υπάρχουν οργανωμένα κινήματα κατά του υπερτουρισμού, μέσω των οποίων οι κάτοικοι ζητάνε να γίνει ο τόπος τους ξανά φιλόξενος και για τους ανθρώπους του, και όχι αποκλειστικά για τους επισκέπτες. Στη Βαρκελώνη, το περασμένο καλοκαίρι οι αντιδράσεις των ντόπιων είχαν πρωτόγνωρη οξύτητα και οι τουρίστες δέχτηκαν μέχρι και επιθέσεις με νεροπίστολα. Από τις μαρτυρίες των κατοίκων καταδεικνύεται η απελπισία τους, η οργή τους και ο φόβος τους για την εξέλιξη της κατάστασης. Δεν είναι λίγοι αυτοί που καταγγέλλουν ότι αναγκάζονται να υπομένουν καθημερινά άθλιες συνθήκες διαβίωσης, επειδή δεν μπορούν να εξασφαλίσουν καλύτερη επιλογή για στέγαση.
Η ισπανική κυβέρνηση δείχνει να συμπορεύεται εν μέρει με τους προβληματισμούς των πολιτών και να αναγνωρίζει την ύπαρξη και την ταχεία ανάπτυξη του προβλήματος, χωρίς όμως να λαμβάνει κάποιο δραστικό μέτρο για την επίλυσή του. Αποδίδει το υψηλό κόστος των ενοικίων στο ότι αυξάνεται η ζήτηση για στέγη, χωρίς να αυξάνεται παράλληλα και ο αριθμός των κατοικιών στις πόλεις. Σύμφωνα με έρευνες, υπολογίζεται ότι για να καλυφθούν πλήρως οι ανάγκες στέγασης χρειάζεται να χτιστούν 600.000 με 1.000.000 νέες κατοικίες στη χώρα. Η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει ορισμένα κατασκευαστικά έργα, όχι όμως όσα είναι απαραίτητα για να δώσουν λύση στο τωρινό αδιέξοδο.
Είναι ξεκάθαρο πως η κατάσταση με τη στέγαση στην Ισπανία δεν μπορεί να συνεχίσει ως έχει καθώς δεν είναι βιώσιμη. Η κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεζ οφείλει να βάλει φρένο τόσο στις αισχροκερδείς πρακτικές των ιδιοκτητών που εκμεταλλεύονται την ανάγκη των ενοικιαστών, όσο και στον υπερτουρισμό που έχει κατακλύσει τη χώρα. Οι κάτοικοι της χώρας έχουν ανάγκη από μια λύση στο πρόβλημα και η αντίδρασή τους κλιμακώνεται όσο περνάει ο καιρός και δεν γίνεται καμία αλλαγή. Τώρα είναι η ώρα για την κυβέρνηση της Ισπανίας να σεβαστεί ένα από τα πιο θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ισπανία: Ιστορικές διαδηλώσεις για τη στεγαστική κρίση – «Ας βάλουμε τέλος στις επιχειρήσεις στέγασης», Lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Thousands in Spain join nationwide march to protest against housing crisis, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- ‘A vicious circle’: how the roof blew off Spain’s housing crisis, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
