Της Μαρίας Μπαλαούρα,
Θεσπρωτία. Ένας τόπος που συνδυάζει βουνό και θάλασσα, εξερεύνηση και ιστορία με κοσμοπολίτικη ζωή. Η Θεσπρωτία είναι ένας από τους τέσσερις νόμους της Ηπείρου, με πρωτεύουσα την Ηγουμενίτσα, μια παραθαλάσσια πόλη απέναντι από την Κέρκυρα, η οποία χάρις το λιμάνι της έχει χαρακτηριστεί η «Πύλη της Ελλάδας προς την Ευρώπη». Το λιμάνι αναφέρεται από τον Θουκυδίδη ως «Λιμή Έρημος» και αποτελεί κόμβο επικοινωνίας των λιμανιών τόσο της Ελλάδας όσο και της Αδριατικής. Η Ηγουμενίτσα, το όνομα της οποίας πρέπει να προέρχεται από ηγούμενο του μοναστηριού που βρισκόταν στην περιοχή, συνδέεται ακτοπλοϊκά με τους Παξούς, την Κέρκυρα, την Πάτρα, αλλά και με λιμάνια της γειτονικής Ιταλίας, τη Μπόρι, το Πρίντεζι, τη Βενετία και την Ανκόνα.
Η Ηγουμενίτσα διαθέτει Δημοτική Βιβλιοθήκη και Πινακοθήκη, ενώ ένα ακόμα άξιο επισκέψεως μνημείο είναι ο πύργος του Ραγίου, στο Δρέπανο Ηγουμενίτσας, ο οποίος είναι χτισμένος σε λόφο 85 μέτρων και μόλις 3 χιλιόμετρα μακριά από την παραλία Δρεπάνου και προστάτευε τον οικισμό της χερσονήσου Λυγιάς. Σήμερα σώζονται τμήματα του τείχους, το ύψους των οποίων αγγίζει τα 5 μέτρα. Οι πιο γνωστές παραλίες είναι η παραλία Δρεπάνου και Μακρύγιαλου, 7 χιλιομέτρων.
Η Θεσπρωτία διαθέτει πολλά, ξεχωριστά για την ομορφιά και την ιστορία τους μέρη, άλλα με μεγαλειώδη μνημεία, άλλα με πλούσια πανίδα και χλωρίδα, άλλα με καταγάλανες παραλίες και άλλα που κρατούν ακόμα τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα ζωντανό. Ένα τέτοιο χωριό, για παράδειγμα, είναι οι Φιλιάτες, ένα χωριό με ξεχωριστή ομορφιά, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα που διατηρεί μέχρι και σήμερα τον γραφικό, παραδοσιακό του χαρακτήρα, γεγονός που το κάνει να εξασφαλίζει μια ξεχωριστή θέση στη μνήμη και την καρδιά κάθε επισκέπτη. Ένα ακόμα όμορφο χωριό είναι η Πέρδικα, γνωστό για την ελαιοπαραγωγή του, του οποίου οι ακτές με τα πεντακάθαρα νερά του Ιουνίου μαγεύουν, ενώ ενδείκνυνται για τους λάτρεις της ιστιοπλοΐας και των καταδύσεων.
Όσον αφορά την πλούσια ιστορία της περιοχής, επισκεπτόμενοι το Μαργαρίτι, ένα χωριό χτισμένο σε λόφο στα 240 μέτρα, ανάμεσα στην Πάργα, την Παραμυθιά και τον Αχέροντα, παρατηρείται μια πλούσια συλλογή λίθινων εργαλείων της Μέσης Παλαιολιθικής Εποχής και έτσι αποκαλύπτεται η ζωή προϊστορικών ανθρώπων στην περιοχή. Η υλική κληρονομιά, όμως, μαρτυρά και τη σύγχρονη ιστορία του τόπου. Εγκαταλελειμμένα σπίτια Τσάμηδων, μιναρέδες, το φρούριο του Μαργαριτίου, που χτίστηκε το 1549 από τους Τούρκους και καταστράφηκε από τους Ενετούς το 1571 (το οποίο είχε λειτουργήσει και ως φυλακή γνωστή με την ονομασία «Φυλακή Κούτσουρο» λόγω των σκληρών συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων), είναι μερικά από αυτά που μπορεί να θαυμάσει κανείς εκεί, κάνοντας, παράλληλα, μια επίσκεψη και στο μουσείο.
Η Σαγιάδα είναι μια πλούσια σε κτερίσματα και αρχαιολογικά μνημεία πόλη, γειτονικά της Κέρκυρας, που φιλοξενεί τους αρχαιολογικούς χώρους της Μαστιλίτσας, του Στρυβιλίου και του πύργου της Σαγιάδας, ενώ από την πόλη μπορεί να θαυμάσει κανείς το Δέλτα του ποταμού Καλαμά που αποτελεί ένα πολύ σημαντικό οικοσύστημα, αφού φιλοξενεί πολλά είδη φυτών και ζώων. Επίσης, στον αρχαιολογικό χώρο του Δημοκάστρου υπάρχουν τα ερείπια του αρχαίου οικισμού της Ελίνας.
Επιπλέον, η Παραμυθιά είναι ένα ξακουστό, αμφιθεατρικά χτισμένο, χωριό στους πρόποδες της οροσειράς Κορύλα, 35 χιλιόμετρα από την Ηγουμενίτσα. Εκεί, στην αρχαία Φωτική, μπορεί κανείς να μαγευτεί από την εμβληματική, βυζαντινή εκκλησία της Παναγιάς της Παραμυθιάς, τα βυζαντινά λουτρά, το επιβλητικό, μεσαιωνικό κάστρο, το βενετσιάνικο ρολόι, ενώ εκεί φυλάσσονται και ιστορικά αρχεία. Νότια του χωριού απλώνεται ένας εύφορος κάμπος που βρίσκει την αφετηρία του στο χωριό Νεοχώρι και καταλήγει στον ποταμό Αχέροντα.
Δεν νοείται, φυσικά, να μην αναφερθεί στην κατηγορία με τα πιο ιστορικά χωριά, το Σούλι, ο επαναστατικός αυτός τόπος, όπου κατά τον 16ο αιώνα θαρραλέοι πολεμιστές δημιούργησαν εκεί οικισμούς για να γλιτώσουν από τη σκληρή τούρκικη κατοχή. Αν και μια μερίδα Σουλιωτών γλίτωσαν τη μεγάλη σφαγή κατά τα επαναστατικά χρόνια, μια άλλη μερίδα γυναικόπαιδων μαρτύρησε πηδώντας από τον Ζάλογγο, επιλέγοντας τον θάνατο αντί να πέσουν στα βάρβαρα χέρια των κατακτητών. Κοντά στο Σούλι, μπορεί κάποιος να επισκεφτεί και την ένδοξη σκάλα της Τζαβέλαινας, όπου κάθε βράχος αντιστοιχεί και σε ένα σκαλοπάτι. Το όνομα δόθηκε σε αυτό το μονοπάτι από τη Μόσχω Τζαβέλα, τη γενναία αυτή γυναίκα που δεν υποτάχθηκε στον τουρκικό ζυγό και μετά τη σφαγή των Ελλήνων αντρών τους, μαζί με άλλες 400 γυναίκες όρμησαν στον τουρκικό στρατό των 2000 αντρών και βγήκαν ηρωικά νικήτριες.
Ένας από τους πιο δημοφιλείς, και όχι άδικα, προορισμός στον νομό της Θεσπρωτίας, που επισκέπτονται πολλοί τουρίστες κάθε καλοκαίρι, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό, χαρίζοντας έναν πολυπολιτισμικό χαρακτήρα στην περιοχή, είναι τα Σύβοτα, ένα παραθαλάσσιο χωριό… ή μάλλον θέρετρο πια, 24 χιλιόμετρα νότια από την Ηγουμενίτσα. Οι πιο γνωστές παραλίες εκεί είναι η Μπέλα Βράκα, η Μέγα Άμμος και η Μικρή Άμμος. Εκτός, όμως, από τις ξακουστές, καταγάλανες παραλίες, η περιοχή είναι και ιστορική. Ο Θουκυδίδης την αναφέρει ως «τα Σύβοτα νησιά» και εκεί είχε πραγματοποιηθεί το 433 π.Χ. η ναυμαχία μεταξύ Κερκυραίων και Κορινθίων κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Κατά την Τουρκοκρατία ονομαζόταν Μούρτο και το 1959 μετονομάστηκε σε Σύβοτα.
Εν κατακλείδι, η Θεσπρωτία με τα τόσα όμορφα χωριά της, τις καταγάλανες παραλίες της, τις κοσμοπολίτικες πόλεις της, την πλούσια ιστορία και παράδοση, αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό, για οικογένειες και όχι μόνο, που συνδυάζει την εξερεύνηση και τη δράση, με την ηρεμία και τη χαλάρωση, τη σύγχρονη ζωή με την παράδοση. Μένει απαράμιλλή στο μυαλό και την καρδιά, ακόμη και του πιο απαιτητικού επισκέπτη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Θεσπρωτία: μαγευτική ακτογραμμή με γραφικά λιμανάκια, Web-Greece.com, διαθέσιμο εδώ
- Το χωριό της Θεσπρωτίας που εξισλάμισαν οι Οθωμανοί με αντάλλαγμα περιουσίες και τσιφλίκια. Ήταν γνωστό για το κάστρο του και τις σκληρές “Φυλακές Κούτσουρο”, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
