Της Ματίνας Γεώργα,
Η ταινία Only Lovers Left Alive, δηλαδή στα ελληνικά Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί, αποτελεί μια σπουδαία κινηματογραφική επιτυχία και, σύμφωνα με πολλούς κριτικούς, ανήκει στις 100 σπουδαιότερες ταινίες του 21ου αιώνα. Πρόκειται για ένα ρομαντικό δράμα φαντασίας, δίχως όμως έντονα στοιχεία τρόμου, το οποίο σκηνοθέτησε και έγραψε ο Jim Jarmusch. Αποτελεί μια καλλιτεχνική σύμπραξη του Ηνωμένου Βασιλείου και Γερμανίας, διάρκειας περίπου δύο ωρών, η οποία και επικεντρώνεται στις ζωές δύο βαμπίρ, του Adam (Tom Hiddleston) και της Eve (Tilda Swinton).
O Adam και η Eve είναι, λοιπόν, ένα ζευγάρι βαμπίρ, παντρεμένο από το 1869, το οποίο καλείται να ανταπεξέλθει στις αλλαγές της σύγχρονης κοινωνίας. Αυτός, ρομαντικός με κλιμακωτές τάσεις αυτοκτονικού ιδεασμού, λατρεύει τη μουσική, με την οποία και ασχολείται και κατοικεί απομονωμένος στο Detroit, μια πόλη γνωστή για την καλλιτεχνική της ανάπτυξη. Αυτή, δυναμική και αισιόδοξη, αγαπά την τέχνη σε κάθε μορφή της και κατοικεί στην πόλη Tanger του Μαρόκου, μια πόλη με έντονο μυστηριακό χαρακτήρα, την οποία όσοι επισκέφθηκαν τη χαρακτηρίζουν ταυτόχρονα οικεία και απόμακρη. Το ζευγάρι ζει ξεχωριστά, με την απόσταση να είναι αυτή που τροφοδοτεί την αγάπη τους, με ήρεμες, δίχως βαναυσότητα και θανάτους μέρες, καθώς έχουν επιλύσει αμφότεροι το ζήτημα της τροφοδοσίας τους με εναλλακτικούς τρόπους.
Όταν κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας τους, ο Adam εκφράζει τη θλίψη και απογοήτευσή του για το παρόν και το μέλλον, η Eve αποφασίζει να τον επισκεφθεί και να περάσουν χρόνο μαζί. Συγκατοικούν στο διαμέρισμά του μαζί με διάφορες ηλεκτρονικές συσκευές και μουσικά όργανα, συζητώντας για τις δυσκολίες του παρελθόντος αλλά και για τις σύγχρονες, αυτές που τα ζόμπι προκαλούν. Με τον όρο ζόμπι, τα δυο βαμπίρ αναφέρονται στους ανθρώπους, οι οποίοι δημιουργούν συνεχώς προβλήματα, έχουν διαλύσει την επιστημονική κοινότητα, η οποία αποτελεί πεδίο ενδιαφέροντος του Adam, και παρουσιάζουν μηδενικό ενδιαφέρον για την εξέλιξη της κοινωνίας τους. Σταδιακά, χτίζουν την καθημερινότητά τους, την οποία έρχεται να συνταράξει η αδελφή της Eve, βάζοντάς τους σε νέες περιπέτειες.
Μέσα από μια σκοτεινή και ιδιαίτερη αισθητική, ο σκηνοθέτης παρουσιάζει μια τελείως διαφορετική προσέγγιση των βαμπίρ με ένα χαλαρό στυλ, κατά την οποία εκείνοι είναι ευαίσθητοι, καθόλου βίαιοι και σκληροί, πλήρως εξοικειωμένοι με την ανθρώπινη κοινωνία, δίχως αυτό να σημαίνει πως δεν διακρίνονται από μια τάση μοναχικότητας. Τα ενδιαφέροντά τους, κάθε προσεκτικά τοποθετημένο προσωπικό τους αντικείμενο αποτελεί μια σκηνοθετική πινελιά που απογειώνει το συνολικό μελοδραματικό αποτέλεσμα της ταινίας. Το απλό αλλά εκκεντρικό στυλ των Adam και Eve προσελκύει το ενδιαφέρον και υπογραμμίζει την τάση τους να απορροφούν στοιχεία της κοινωνίας, διατηρώντας σε ένα βαθμό και τα προσωπικά τους χαρακτηριστικά. Άξια αναφοράς είναι και η υποσυνείδητη σύνδεση των βαμπίρ με συγκεκριμένα χρώματα, γεγονός που ξεκινά να επηρεάζει συναισθηματικά τον θεατή από την πρώτη κιόλας σκηνή. Ο Adam συνδέεται με το μαύρο, χρώμα της νύχτας και της θλίψης, αλλά και με το κόκκινο, χρώμα της έντασης και του πάθους. Αντιστοίχως, η Eve συνδέεται με το λευκό, χρώμα της ελπίδας και της αγνότητας, όπως και με το μπλε, χρώμα της ηρεμίας και της αρμονίας.
Η ταινία στο σύνολό της λειτουργεί ως μια αλληγορία, που επιχειρεί μέσα από τις ενδόμυχες σκέψεις και ανησυχίες των πρωταγωνιστών να εκφράσει γενικότερους προβληματισμούς για τον ξεπεσμό της κοινωνίας και τη θέση των αξιών της αγάπης και της εξέλιξης μέσα σε αυτή. Εκθειάζεται η αγάπη, η αληθινή αγάπη που πάντα είναι παρούσα, ακόμα και αν την υπονομεύουν εμπόδια. Έτσι, αναδεικνύεται παράλληλα η έννοια της φιλίας και της εσωτερικής δύναμης. Ο Adam και η Eve αποτελούν, όπως θα μπορούσε να πει κανείς, δύο βαθιά συναισθηματικές και θλιμμένες ψυχές, που συνεχίζουν το ταξίδι τους στο αιώνιο, καταδικασμένοι να βιώνουν το παρωδικό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Only lovers left alive – Official trailer HD (2013), διαθέσιμο εδώ
