Της Σταυρούλας Παναγάκη,
Ένα πρόσφατο γεγονός το οποίο έλαβε χώρα πριν λίγες ημέρες και έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την διεθνή κοινότητα και ακόμη περισσότερο την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), ήταν το φαινόμενο της αεροπειρατείας από την πλευρά της Λευκορωσίας. Πιο συγκεκριμένα ο πρόεδρος της χώρας, Αλεξάντερ Λουκασένκο -στέλνοντας μαχητικό αεροσκάφος MiG-29- ανάγκασε πτήση της Ryanair να προσγειωθεί στο Μίνσκ, πρωτεύουσα της Λευκορωσίας. Το αεροσκάφος εκτελούσε πτήση από την Αθήνα προς το Βίλνιους της Λιθουανίας. Το Μίνσκ απέχει λιγότερο από 200 χιλιόμετρα από το Βίλνιους και κατά συνέπεια η εκτροπή της πτήσης θα διαρκούσε λίγα λεπτά. Όλα αυτά έγιναν προκειμένου να συλληφθεί ο αντιφρονών δημοσιογράφος της κυβέρνησης που ακούει στο όνομα Ρομάν Προτάσεβιτς. Η ταραχή και η αναστάτωση των επιβατών, φυσικά, ήταν δικαιολογημένη.
Κατά την ταπεινή μου άποψη η Λευκορωσία είναι μια χώρα που δεν θα δίσταζε να προβεί σε μια τέτοια ενέργεια. Δεν είναι λίγες οι φορές που περιγράφεται ως η «τελευταία δικτατορία της Ευρώπης» και ο τρόπος διακυβέρνησης του ίδιου του προέδρου της είναι φανερά απολυταρχικός. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Λουκασένκο ελέγχει την χώρα ήδη από το 1994, χωρίς μάλιστα να λείπουν κατηγορίες πολιτικών του αντιπάλων περί νόθευσης εκλογών. Μέσα σε αυτό το κλίμα, κρίνω σκόπιμο να αναφέρω ότι στην Λευκορωσία ακόμη και σήμερα η θανατική ποινή θεωρείται νόμιμη ποινή. Η Λευκορωσία απέκτησε την ανεξαρτησία της από την Σοβιετική Ένωση στις 26 Δεκεμβρίου του 1991 και από τότε υιοθετεί την θανατική ποινή. Μπορεί τον τελευταίο χρόνο να μην έχει επιβληθεί σε κάποιον, ωστόσο το 2018 πραγματοποιήθηκαν στην χώρα τουλάχιστον τέσσερις εκτελέσεις.
Η Δύση από την πλευρά της, και δε η Ευρώπη, δεν πρεσβεύει απολυταρχικά καθεστώτα. Σεβόμενη τις αξίες της δημοκρατίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ήταν λογικό μέσα σε αυτό το πνεύμα να αντιδράσει και να προχωρήσει σε αυστηρές ποινές. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί όλους τους αερομεταφορείς που εδρεύουν στην Ε.Ε. να αποφεύγουν πτήσεις στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. Για αυτό και ζητά αποκλεισμό των πτήσεων των Λευκορωσικών αεροσκαφών στον εναέριο χώρο της Ε.Ε. και στα αεροδρόμια της Ένωσης με απόφαση της Συνόδου Κορυφής. Βλέπουμε ότι οι κυρώσεις είναι κυρίως οικονομικές και μάλιστα σε μια δύσκολη περίοδο για τις αεροπορικές εταιρίες, καθώς λόγω της πανδημίας βρίσκονταν σε «lockdown» για αρκετό καιρό.
Ήδη η γερμανική εταιρεία Lufthansa δήλωσε πως διακόπτει τις πτήσεις της στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. Σε ανάλογη τοποθέτηση προχώρησαν και οι Σκανδιναβικές Αερογραμμές, η Avia Solutions Group, η Λετονική airBaltic, ενώ η Ουγγρική Wizz Air ξεκαθάρισε πως θα παρακάμπτει τον ίδιο εναέριο χώρο ωσότου να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Συζητήσεις γίνονται για περαιτέρω κυρώσεις, ιδίως στον οικονομικό τομέα, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει ακόμη και τις εξαγωγές ορισμένων αγαθών της χώρας. Αυτή η «κρατική αεροπειρατεία» έθεσε σε κίνδυνο 170 περίπου επιβάτες τρομοκρατώντας τους, επομένως σαν πράξη δεν θα μπορούσε παρά να κατακριθεί από την πλευρά των κρατών-μελών της Ε.Ε.. Με την σειρά του, ο πρόεδρος των Η.Π.Α. δήλωσε πως η Ουάσιγκτον θα προβεί σε κυρώσεις εναντίον του Μίνσκ. Τέλος, αθλητικές ομάδες αρνούνται να μεταβούν στην Λευκορωσία για διάφορες διοργανώσεις που είχαν προγραμματιστεί. Βέβαια, είναι νωρίς ώστε να προβλέψουμε τις συνέπειες αυτών των κυρώσεων εφόσον ακόμη δεν γνωρίζουμε πόσους και ποιους τομείς θα επηρεάσουν οι κυρώσεις.
Άξια αναφοράς είναι η εκδοχή του Μινσκ. Σύμφωνα με αυτή, στάλθηκε μήνυμα από τη Χαμάς, η οποία επρόκειτο να ανατινάξει το συγκεκριμένο ευρωπαϊκό αεροπλάνο πάνω από το Βίλνιους. Έτσι ο πρόεδρος της Λευκορωσίας έστειλε μαχητικό με το πρόσχημα να σώσει την κατάσταση, ενώ παράλληλα τον βόλευε να συλλάβει και τον πολιτικό του αντίπαλο που επέβαινε στο αεροπλάνο. Κατά συνέπεια, η απορία πολλών είναι γιατί δημιουργήθηκε ένα τέτοιο σκάνδαλο μόνο και μόνο για να συλληφθεί ένας ακτιβιστής-δημοσιογράφος μαζί με την σύντροφό του, ο οποίος αντιβαίνει με τις πολιτικές του Λουκασένκο, και ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος και το παρελθόν του!
Με λίγα λόγια, ο Προτάσεβιτς είναι συνιδρυτής και πρώην συντάκτης του καναλιού NEXTA που τίθεται ολοφάνερα κατά του Λουκασένκο. Από μικρός ήθελε να πηγαίνει κόντρα στο κατεστημένο, έχει συλληφθεί ως διαχειριστής αντιπολιτευόμενων ομάδων στα κοινωνικά μέσα και έχει κατηγορηθεί για διατάραξη δημόσιας ασφάλειας. Τέλος, ο Προτάσεβιτς έχει νεοναζιστικό και αντικομουνιστικό υπόβαθρο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τα γεγονότα στη Λευκορωσία, iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ρομάν Προτάσεβιτς: Ποιος είναι ο μπλόγκερ από τη Λευκορωσία – Γιατί βρισκόταν στην Αθήνα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, διαθέσιμο εδώ
- Αεροπειρατεία Λουκασένκο: Η Λευκορωσία έστειλε μαχητικό αεροσκάφος MiG-29 για να προσγειώσει την πτήση της Ryanair!, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο Λουκασένκο “κατάφερε” να κάνει διεθνές πρόβλημα τα τεκταινόμενα στη Λευκορωσία, Capital, διαθέσιμο εδώ
- Ρομάν Προτάσεβιτς: Ποιος είναι ο δημοσιογράφος που εξόργισε τον «τελευταίο δικτάτορα της Ευρώπης»;, CNN.gr, διαθέσιμο εδώ
