Της Έμης Λιουδάκη,
Πριν από περίπου 15 μέρες διεξήχθησαν οι ολλανδικές εκλογές κάτω από ομολογουμένως πρωτότυπες συνθήκες. Το ολλανδικό κράτος, παρά την τρέχουσα κατάσταση της πανδημίας, όχι μόνο αποφάσισε να μην αναβάλλει την εκλογική διαδικασία, αλλά κατάφερε μάλιστα να τηρήσει με απόλυτη ευλάβεια τα αυστηρά υγειονομικά μέτρα. Μάλιστα, προκειμένου να διατηρηθούν οι αποστάσεις μεταξύ των ψηφοφόρων αλλά και για αποφυγή συνωστισμού, η εκλογική διαδικασία διήρκησε τρεις ημέρες, ενώ μετατράπηκαν σε εκλογικά κέντρα όχι μόνο κτίρια σχολείων, ως είθισται, αλλά και μουσεία, μέχρι και δρόμοι. Άλλωστε τον γύρο του κόσμου έχουν κάνει φωτογραφίες από το μουσείο τέχνης Van Gogh που έχει μετατραπεί σε εκλογικό κέντρο.
Όσον αφορά τα αποτελέσματα, σίγουρα είδαμε αρκετές και απροσδόκητες ανατροπές. Το πράσινο φως για είσοδο στη βουλή πήραν τελικά 17 κόμματα, με το τελευταίο, το αντί-ρατσιστικό και αντί-καπιταλιστικό BIJ1, να συγκεντρώνει μόλις 0.8%, κερδίζοντας έτσι μία έδρα. Το κεντροδεξιό κόμμα VVD έλαβε για ακόμα μια φορά τις περισσότερες ψήφους. Το VVD κατείχε την πρώτη θέση σε κάθε poll και αυτό επιβεβαιώθηκε και με τα αποτελέσματα. Το κόμμα του Rutte κατάφερε να σημειώσει άνοδο συγκριτικά με τις προηγούμενες εκλογές του 2017, συγκεντρώνοντας το 21.9% των συνολικών ψήφων και διεκδικώντας 34 από τις 150 έδρες. Παρ’ όλα αυτά, το VVD δεν καταφέρνει να σχηματίσει αυτόνομη κυβέρνηση, κάτι το οποίο βέβαια συνηθίζεται στο ολλανδικό κοινοβούλιο επί σειρά ετών.
Έως εδώ τα πράγματα κύλησαν ακριβώς όπως ήταν αναμενόμενο. Πολλά ήταν τα κόμματα που εμφάνισαν μεγάλη απόκλιση μεταξύ των δημοσκοπήσεων και των αποτελεσμάτων. Παρ’ όλα αυτά, τη μεγαλύτερη έκπληξη των φετινών εκλογών στην Ολλανδία αποτελεί το φιλελεύθερο κόμμα D66, το οποίο αποτελούσε κυβέρνηση από κοινού με τον Rutte και με άλλα δύο κόμματα, το CU καθώς και το CDA από το 2017 μέχρι και τον Ιανουάριου του 2021. Το φιλελεύθερο κόμμα, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις του Politico, από τον Σεπτέμβρη μέχρι και ακριβώς πριν τις εκλογές, εμφανιζόταν πάντα μεταξύ της τρίτης και της τέταρτης θέσης, συγκεντρώνοντας ταυτόχρονα ένα ποσοστό 8-9%. Παρ’ όλα αυτά, η ανατροπή ήταν εξαιρετικά σημαντική. Το D66 κατάφερε να υπερψηφιστεί από το 15% των πολιτών που συμμετείχαν στις εκλογές, μπαίνοντας δεύτερο στο κοινοβούλιο και κερδίζοντας 24 έδρες, ακριβώς δύο περισσότερες από τις τελευταίες εκλογές του 2017, και κάνοντας ταυτόχρονα την επικεφαλής του κόμματος, Sigrid Kaag, την πιο ισχυρή γυναίκα πολιτικό στη σύγχρονη ιστορία της Ολλανδίας. Η Kaag λόγω της καριέρας της ως διπλωμάτης των Ηνωμένων Εθνών για αρκετά χρόνια ήταν περισσότερο αναγνωρίσιμη εκτός της Ολλανδίας. Η ενασχόλησή της με την πολιτική ξεκινάει το 2017, όταν ορίστηκε Υπουργός Εξωτερικού Εμπορίου της Ολλανδίας.
Η επικεφαλής του D66, Sigrid Kaag, κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του ολλανδικού λαού. Στο προεκλογικό της σποτ δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο φύλο της -ομολογουμένως ιδιαίτερο γνώρισμα για τον χώρο της πολιτικής- καθώς και στον γάμο της με τον Παλαιστίνιο σύζυγό της, λαμβάνοντας έτσι ξεκάθαρα θέση αντίθετη σε θέματα και πράξεις ρατσισμού. Στόχος τόσο της ίδιας της Kaag όσο και του φιλελεύθερου D66 αποτελεί η δημιουργία ενός κράτους δικαίου με έμφαση στη βελτίωση των κλιματικών αλλαγών, στην ενίσχυση της εκπαίδευσης, στην ισότητα των φύλων, καθώς και στην ανέγερση ενός εκατομμυρίου νέων σπιτιών. Η Kaag φαίνεται πως έχει θέσει υψηλά τον πήχη για το πολιτικό μέλλον της Ολλανδίας, υποστηρίζοντας πως πάντα πίστευε στην ιδέα ότι όλοι οι Ολλανδοί πολίτες είναι μετριοπαθείς και όχι εξτρεμιστές: με κάθε ευκαιρία προσπαθούν να βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής τους, επενδύοντας σε διαπροσωπικές σχέσεις με τους φίλους τους, με την οικογένειά τους, με τους γείτονές τους.
Μετά τη δημοσίευση των πρώτων exit polls, η Kaag δημοσίευσε στον λογαριασμό της στο Twitter μια φωτογραφία, χορεύοντας πάνω στο τραπέζι, γιορτάζοντας για τα αποτελέσματα. Στη συνέχεια δήλωσε πως οι τόσες πολλές θετικοί ψήφοι υπέρ του D66 αποτελούν μια ευθύνη τεράστιου βάρους για το κόμμα. Παράλληλα, πρόσθεσε πως η πολιτική της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να είναι περισσότερο προοδευτική, δίκαιη, και πράσινη.
Αξιοσημείωτη ήταν η πτώση του ακροδεξιού κόμματος PVV. Το κόμμα ήταν δεύτερο αμέσως μετά το VVD στις προηγούμενες εκλογές. Μάλιστα, στις δημοσκοπήσεις μέσω της Politico φαίνεται να συγκεντρώνει ελαφρώς μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων σε σχέση με τις εκλογές του 2017. Έτσι, το PVV σημείωσε σημαντική πτώση, λαμβάνοντας μόνο σχεδόν 11% των συνολικών ψήφων. Εξίσου σημαντική ήταν και η πτώση του Χριστιανό-Δημοκρατικού CDA. Το κεντροδεξιό κόμμα συμμετείχε στην κυβέρνηση την ακριβώς προηγούμενη τετραετία, μέχρι και την παραίτηση της κυβέρνησης. Βάσει των polls, το κόμμα θα υπερψηφιζόταν από το 12% των πολιτών, ενώ στην πραγματικότητα κατάφερε να συγκεντρώσει μόνο ένα 9.5%, λαμβάνοντας αντίστοιχα 15 έδρες. Όσον αφορά το εργατικό κόμμα PvdA, συγκέντρωσε το 5.7% των θετικών ψήφων, ακριβώς το ίδιο ποσοστό με αυτό των εκλογών του 2017, διατηρώντας έτσι τον ίδιο αριθμό εδρών, οι οποίες αντιστοιχούν σε 9 θέσεις. Το φορολογικό σκάνδαλο στο οποίο συμμετείχε και το PvdA μιας και συγκυβερνούσε με το VVD μετά τις εκλογές του 2012, οδήγησε το κόμμα να χάσει σημαντικό ποσοστό ψήφων στον εκλογικό γύρο του 2017. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις φαινόταν να έχει ανοδική πορεία, κάτι το οποίο, βέβαια, δεν αντικατοπτρίστηκε στα αποτελέσματα των εκλογών.
Μέχρι στιγμής δεν έχει σχηματιστεί επίσημα η ολλανδική κυβέρνηση. Παρ’ όλα αυτά, όπως όλα δείχνουν, το αριστερό φιλελεύθερο κόμμα θα κατορθώσει να αλλάξει τη δυναμική της Ολλανδίας σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, προσπαθώντας να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της Ολλανδίας -ως μια από τις τέσσερις οικονομικά φειδωλές χώρες της ΕΕ- και των υπόλοιπων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Wonen in een duurzaam Nederland, D66, διαθέσιμο εδώ
- 4 Dutch election takeaways, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
- Dutch election: progressive party surges as PM begins coalition talks, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Dutch PM Rutte claims victory, D66 gains in COVID-dominated vote, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- POLITICO Poll of Polls — Dutch polls, trends and election news for the Netherlands, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
- Opinion polling for the 2021 Dutch general election, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Δημοκράτες 66, Βικιπαίδεια, διαθέσιμο εδώ
- Ολλανδικές γενικές εκλογές 2021, Βικιπαίδεια, διαθέσιμο εδώ
