Της Αναστασίας Δρόσου,
Η ετυμηγορία της Which? είναι βαριά: Περίπου τα 2/3 των καταναλωτών δηλώνουν απαισιόδοξοι για την πορεία της οικονομίας, πιστεύοντας πως αυτή πρόκειται να κινηθεί σε χειρότερα επίπεδα μέσα στους επόμενους 12 μήνες. Η Which? είναι μια ανεξάρτητη καταναλωτική οργάνωση και φιλανθρωπικό ίδρυμα με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο. Ιδρύθηκε το 1957 και είναι γνωστή κυρίως για την έκδοση αναλύσεων, αξιολογήσεων και δοκιμών προϊόντων και υπηρεσιών, με σκοπό να βοηθήσει τους καταναλωτές να κάνουν ενημερωμένες αγορές.
Η έρευνά της αποκαλύπτει πως η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στη βρετανική οικονομία είναι στα χειρότερα επίπεδα από το 2022. Ας θυμίσουμε ότι το 2022, την επομένη του ξεσπάσματος του Covid-19, η παγκόσμια οικονομία βρισκόταν ενώπιον μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και ο πληθωρισμός στην Αγγλία είχε αγγίξει το 10% (με στόχο της Τράπεζας της Αγγλίας να είναι το 2%).
Πού αποδίδεται, όμως, η σημερινή γενικευμένη απαισιοδοξία; Οι ερωτηθέντες εξέφρασαν ανησυχία για την κρίση της ανόδου του κόστους ζωής (cost of living crisis), που μαστίζει το Ηνωμένο Βασίλειο. Το 67% των συμμετεχόντων που επιβεβαίωσαν την εκτίμηση για ένα ζοφερό οικονομικό μέλλον ανέφεραν ως αιτίες της απαισιοδοξίας τους τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς και τον οικονομικό πόλεμο του Προέδρου Trump, με την επιβολή εμπορικών δασμών σε τρίτες χώρες, μεταξύ των οποίων και του Ηνωμένου Βασιλείου. Στα παραπάνω προστίθενται οι αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών, καθώς και οι αλλαγές στη φορολογική πολιτική της κυβέρνησης (παράγοντες που αναφέρθηκαν από το 63% και το 60% των ερωτηθέντων αντίστοιχα).
Η έρευνα απηχεί τα αντίστοιχα ευρήματα μιας πρόσφατης έκθεσης της εταιρείας ψηφιακών δεδομένων GfK. Ειδικότερα, η εμπιστοσύνη στο οικονομικό μέλλον των νοικοκυριών κατρακύλησε από το 10 στο -19, αγγίζοντας το χειρότερο επίπεδο από τον Ιούλιο του 2023, εν μέσω της εκτόξευσης των δημοτικών φόρων, των λογαριασμών και της φορολόγησης. Το ποσοστό των μισθωτών που δεν κατάφεραν να πληρώσουν το νοίκι του προηγούμενου μήνα αυξήθηκε σε 4.7%, μαρτυρώντας την περαιτέρω οικονομική αποδυνάμωση των νοικοκυριών, με πολλούς Βρετανούς να μην μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.
Σύμφωνα με τον Rocio Concha, η προστασία των καταναλωτών ενισχύει την επιθυμία τους να ξοδεύουν, γεγονός που αποτελεί ασπίδα κατά της οικονομικής ύφεσης. Ο ίδιος προτείνει την ενεργοποίηση της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της οικονομικής απάτης, του παράνομου εμπορίου και των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Είναι γνωστό από καιρό, άλλωστε, στην πολιτική οικονομία, πως ο μέσος καταναλωτής είναι ο μοχλός της εξισορρόπησης της οικονομίας και της σταθερότητας των αγορών. Σε κάθε περίπτωση, η απαισιοδοξία ως ψυχολογικός παράγοντας επηρεάζει αρνητικά την καταναλωτική συμπεριφορά, και κατ’επέκταση την κινητικότητα στην αγορά.
Η αποκατάσταση αυτού του αλλοιωμένου δεσμού είναι κυρίως κυβερνητικό έργο. Παρά τις θετικές οικονομικές πρωτοβουλίες των τελευταίων χρόνων με σκοπό τη θωράκιση των καταναλωτών, όπως το Consumer Protection from Unfair Trading Regulations 2008 (με σκοπό την απαγόρευση της παραπλανητικής διαφήμισης και των επιθετικών εμπορικών πρακτικών) ή το Consumer Rights Act του 2015, που απλοποίησε και ενίσχυσε την προστασία του καταναλωτή, τα περιθώρια για βελτίωση είναι πολλά. Παρατηρείται ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού (Competition and Markets Authority) αντιδρά συχνά με βραδύτητα, αδυνατώντας να προσαρμοστεί στις ανάγκες νέων τομέων, όπως η υψηλή τεχνολογία και η πράσινη ενέργεια. Στα παραπάνω προστίθεται το πρόβλημα των ανεπαρκών κονδυλίων για τη λειτουργία των σχετικών διοικητικών οργάνων, η αύξηση των φαινομένων ατιμωρησίας και η ανεπαρκής ενημέρωση των καταναλωτών, καθώς οι περισσότεροι από αυτούς αγνοούν ακόμη και τα βασικότερα δικαιώματά τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Guardian, UK consumer confidence at lowest level since December 2022, says Which?διαθέσιμο εδώ
- Business Matters, UK consumer confidence plunges to lowest level since 2022 amid global and domestic pressures, διαθέσιμο εδώ
- Which? Consumer confidence in the economy plummets to the lowest levels since the cost of living crisis, Which? finds, διαθέσιμο εδώ
- iclg, διαθέσιμο εδώ
