Της Άννας Καρρά,
Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου αποτελεί ένα μέσο εκτελέσεως που αποσκοπεί στην ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων. Τα πρόσωπα που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην εν λόγω διαδικασία είναι ο δανειστής, ο οποίος έχει αξίωση κατά του οφειλέτη αλλά στρέφεται εναντίον ενός τρίτου προσώπου και όχι κατά του ίδιου του οφειλέτη. Ως προς τα αντικείμενο της αναγκαστικής κατασχέσεως εις χείρας τρίτου είναι: α) οι χρηματικές απαιτήσεις του καθ’ ου η εκτέλεση κατά τρίτων μη εξαρτώμενες από αντιπαροχή ή απαιτήσεις του κατά τρίτων για μεταβίβαση της κυριότητας κινητών μη εξαρτώμενη από αντιπαροχή ή β) τα κινητά πράγματά του που βρίσκονται σε χέρια τρίτου κατά τον χρόνο επιβολής της κατασχέσεως (982 παρ. 1 ΚΠολΔ).
Αξιοσημείωτο είναι πως εξαιρούνται από την κατάσχεση: α) τα πράγματα που μπορούν να υποστούν άμεση φθορά, β) η εταιρική μερίδα σε προσωπικές εταιρίες, γ) οι απαιτήσεις διατροφής που πηγάζουν από το νόμο ή από διάταξη τελευταίας βούλησης, καθώς και απαιτήσεις για συνεισφορά των συζύγων στις ανάγκες της οικογένειας, δ) οι απαιτήσεις μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών παροχών, εκτός αν πρόκειται να ικανοποιηθεί απαίτηση για διατροφή που στηρίζεται στο νόμο ή σε διάταξη τελευταίας βούλησης ή για συνεισφορά στις ανάγκες της οικογένειας, οπότε επιτρέπεται να γίνει κατάσχεση έως το μισό, αφού ληφθούν υπόψη τα ποσά που εισπράττει ο υπόχρεος, το μέγεθος των υποχρεώσεων που του δημιουργεί ο γάμος του για αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών και ο αριθμός των δικαιούχων, ε) κάθε είδους κοινοτικές ενισχύσεις ή επιδοτήσεις στα χέρια του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. ως τρίτου, μέχρι την κατάθεση τους στον τραπεζικό λογαριασμό των δικαιούχων ή την με άλλο τρόπο καταβολή τους σε αυτούς, στ) οι απαιτήσεις που επιδικάζονται σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 41 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, λόγω διαπίστωσης παραβιάσεων της Σύμβασης αυτής ή των Πρωτοκόλλων της, εξαιρουμένων των απαιτήσεων που επιδικάζονται για την παραπάνω αιτία προς αποκατάσταση υλικής ζημίας, ζ) οι απαιτήσεις που προβλέπονται σε ειδικότερους νόμους ως ακατάσχετες (982 παρ. 2 ΚΠολΔ).
Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου πραγματοποιείται με την επίδοση του κατασχετήριου εγγράφου τόσο στον τρίτο όσο και στον καθ΄ ου η εκτέλεση οφειλέτη το αργότερο οκτώ ημέρες από την επίδοση στον πρώτο, με ποινή ακυρότητας της κατάσχεσης (983 παρ. 1 και 2 ΚΠολΔ). Σε περίπτωση που η κατάσχεση θα γίνει εις χείρας πιστωτικού ιδρύματος η επίδοση πρέπει να γίνει στην έδρα του ή σε κάποιο κατάστημά του (983 παρ. 4 ΚΠολΔ). Στη διαδικασία αυτή ο δικαστικός επιμελητής ενεργεί ως όργανο επιδόσεως και όχι ως όργανο εκτελέσεως.
Ιδιαίτερη μνεία οφείλεται να δοθεί στη νομική φύση και στο περιεχόμενο του κατασχετηρίου εγγράφου, το οποίο συντάσσεται από το δανειστή αυτοπροσώπως ή δια του πληρεξουσίου δικηγόρου του, εφόσον του έχει δοθεί γενική πληρεξουσιότητα σύμφωνα με το άρθρο 97 του ΚπολΔ. Ως προς το περιεχόμενο του πρέπει να περιέχει τα στοιχεία του άρθρου 118 και του άρθρου 983 ΚπολΔ, και πιο συγκεκριμένα την ακριβή περιγραφή του εκτελεστού τίτλου, την αναφορά της απαιτήσεως της οποίας γίνεται η κατάσχεση, του ποσού για το οποίο αυτή επιβάλλεται, της επιταγής προς τον τρίτο να μην καταβάλει σε εκείνον κατά του οποίου γίνεται η εκτέλεση και, τέλος, διορισμό αντικλήτου.
Οι συνέπειες της αναγκαστικής κατάσχεσης εις χείρας τρίτου ως προς τον καθ’ ου η εκτέλεση οφειλέτη, είναι η απαγόρευση διάθεσης του πράγματος με ποινή αυτοδίκαιης ακυρότητας της διαθετικής πράξης από τη στιγμή της επίδοσης του κατασχετήριου εγγράφου (984 παρ. 1 ΚπολΔ). Ως διάθεση του πράγματος νοείται η μεταβίβαση, η επιβάρυνση, η μείωση της αξίας ή η αλλοίωση των εμπράγματων δικαιωμάτων του καθ’ ου η εκτέλεση πάνω στο πράγμα. Συμπληρωματικά, ο καθ΄ ου η εκτέλεση οφειλέτης διατηρεί τη δυνατότητα να στραφεί κατά του τρίτου δικαστικώς ή με αναγκαστική εκτέλεση για την προστασία του υπό κατάσχεση περιουσιακού του στοιχείου (984 παρ. 4 ΚπολΔ).
Από την άλλη πλευρά, οι συνέπειες της αναγκαστικής κατάσχεσης εις χείρας τρίτου είναι η απαγόρευση εξόφλησης της απαίτησης από τον τρίτο (984 παρ. 2 ΚπολΔ). Με άλλα λόγια απαγορεύεται οποιαδήποτε μορφής καταβολή που καθίσταται ως λόγος απόσβεσης της ενοχής και ικανοποίηση της απαιτήσεως του δικαιούχου.
Τέλος, η επιβολή της κατάσχεσης δημιουργεί την υποχρέωση του τρίτου να δηλώσει αν υπάρχει η απαίτηση που κατασχέθηκε, αν έχει στα χέρια του το κατασχεμένο πράγμα και αν επιβλήθηκε στα χέρια του άλλη κατάσχεση και συνάμα να αναφέρει ποιος την επέβαλε και για ποιο ποσό, μέσα σε οχτώ ημέρες από την επίδοση του κατασχετήριου εγγράφου (985 παρ. 1 ΚπολΔ). Η δήλωση αυτή γίνεται εγγράφως με κατάθεση στη γραμματεία του πρωτοδικείου του τόπου της κατοικίας εκείνου που δηλώνει και συντάσσεται σχετική έκθεση (985 παρ. 2 ΚπολΔ). Αν ο τρίτος παραλείψει να προβεί σε δήλωση, τότε συνάγεται ότι δήλωσε αρνητικά (985 παρ. 3 ΚπολΔ).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Βασιλική Ανδρέα Γαλάνη, Η κατάσχεση απαιτήσεων στα χέρια τρίτου, pergamos.lib.uoa.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σοφία Γιαταγάνα, Οι συνέπειες της αναγκαστικής κατάσχεσης εις χείρας τρίτου, pergamos.lib.uoa.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κατάσχεση εις χείρας τρίτου – Επίδοση μόνο στον τρίτο – Έναρξη της προθεσμίας για τον οφειλέτη από την πλήρη γνώση της πράξης, lawspot.gr, διαθέσιμο εδώ
