Της Άννας-Μαρίας Τσαρτσίδου,
Με αφορμή τα αποτελέσματα της πρόσφατης έκθεσης των «Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα» (RSF), είναι σωστό, να τονιστεί η σημαντικότητα της ελευθερίας του τύπου, μίας ελευθερίας που όπως όλα δείχνουν, φαίνεται πως έχει παραμεληθεί, αν όχι εντελώς ξεχαστεί. Τα αποτελέσματα της έκθεσης αυτής για το 2025, έδειξαν πως η Ελλάδα βρίσκεται στην 89η θέση, όντας η τελευταία ανάμεσα στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ βρίσκεται σε δυσμενέστερη κατάταξη και από χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής.
Τα αποτελέσματα αυτά είναι πολύ απογοητευτικά για μία χώρα σαν την Ελλάδα, μια χώρα με τόσο λαμπρή δημοκρατική κληρονομιά που για χρόνια αποτελούσε πηγή έμπνευσης για όλον τον κόσμο. Η Ελευθερία του Τύπου είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ποιότητα δημοκρατίας μιας χώρας, καθώς αποτελεί έναν από τους βασικότερους πυλώνες της ίδιας της δημοκρατίας. Δεν μπορούμε να μιλάμε για κράτος δικαίου και να μη νοιαζόμαστε για την αποκατάσταση της ελευθερία του Τύπου της. Τα αποτελέσματα αυτά, λοιπόν, είναι τόσο αποκαρδιωτικά, γιατί αποδεικνύουν πόσο πολύ έχει υποβαθμιστεί η ποιότητα της Δημοκρατίας στη χώρα μας.
Προς τα που οδεύει μια χώρα με τόσο χαμηλό επίπεδο δημοσιογραφικής ελευθερίας; Πώς μπορεί να πορευτεί το σύστημα και με ποια ελπίδα οι πολίτες της να εμπιστευτούν τον Τύπο; Είναι λογικό να κυριαρχεί το αίσθημα της ανασφάλειας, γιατί, αν ένας τόσος σημαντικός τομέας, όσο ο Τύπος, υπολειτουργεί, εκ των πραγμάτων θα υπάρχει αναταραχή και σε πολλούς άλλους. Πρέπει να αντιμετωπισθεί η αναξιοπιστία και για να επιτευχθεί αυτό, προϋποθέτει ολική αναδιοργάνωση ολόκληρου του συστήματος. Αυτή την ολική αλλαγή τη χρειάζεται η Ελλάδα, την έχει ανάγκη, γιατί δεν είναι λίγα τα περιστατικά βίας, εκφοβισμού και εξαναγκασμού κατά των δημοσιογράφων της.
Πρέπει να ληφθούν σημαντικά μέτρα για την καταπολέμηση της λογοκρισίας και δράσεις για την προστασία της ελευθερίας του Τύπου, μέτρα που να στηρίζουν ουσιαστικά τους δημοσιογράφους και τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Η ενημέρωση του λαού γίνεται μέσω αυτών των επαγγελμάτων και πέρα από την ενημέρωση και την πληροφόρηση, αλλά και την ψυχαγωγία κάποιες φορές, υπάρχει και η ανάγκη του ελέγχου της πολιτικής εξουσίας. Γιατί, σε περιπτώσεις κατάχρησης της εξουσίας, πρέπει να υπάρχει με κάποιον τρόπο η εξασφάλιση μιας κάποιας λογοδοσίας. Η Ελευθερία του Τύπου είναι το μέσο, που πρέπει να υπερασπίζεται όλα αυτά τα δικαιώματα των πολιτών και όχι να τα καταπατάει και να λειτουργεί εναντίον τους. Αλλιώς χάνει και σπιλώνει την αξία της, μην έχοντας πλέον λόγο ύπαρξης.
Ειδικά μετά την πανδημία, μία θλιβερή περίοδο για όλο το κόσμο, που στοίχησε πολλά σε όλα τα κράτη, ένας τομέας που αποδεκατίστηκε ακόμα παραπάνω ήταν η ελευθερία του Τύπου. Από τότε κι έπειτα η παραπληροφόρηση βρήκε πρόσφορο έδαφος και εντάχτηκε για τα καλά στη ζωή μας. Και δυστυχώς, δεν λέει να φύγει. Ο τύπος έχει μεταλλαχθεί σε εργαλείο μαζοποίησης και άσκησης επιρροής που ουδόλως βοηθάει την κοινή γνώμη.
Πρόσφατα, κάπου άκουσα πως δεν υπάρχει χειρότερο επάγγελμα από αυτό του δημοσιογράφου, γιατί είναι το μόνο επάγγελμα που δεν είναι χρήσιμο για την κοινωνία. Η φράση αυτή μου προκάλεσε ένα σφίξιμο στο στομάχι, γιατί σκέφτηκα για άλλη μια φορά προς τα πού οδεύει η ανθρωπότητα, αν ο κόσμος θεωρεί τον δημοσιογράφο κάποιον μη αξιόπιστο. Ο υποβιβασμός του επαγγέλματος του δημοσιογράφου πρέπει να αποτελεί ένα σφίξιμο για όλους, γιατί χωρίς την ενημέρωση και την πληροφορία είμαστε σε μειονεκτική θέση ενάντια σε ένα σωρό κινδύνους. Μακάρι το επάγγελμα αυτό να ξαναγίνει λειτούργημα, γιατί τώρα σίγουρα δεν είναι.
