Του Ιούλιου Παπάζογλου,
Ο πόλεμος του Βιετνάμ ήταν μια σύγκρουση στο Βιετνάμ, το Λάος και την Καμπότζη από την 1η Νοεμβρίου 1955 έως την πτώση της Σαϊγκόν στις 30 Απριλίου 1975. Ήταν ο δεύτερος από τους Πολέμους της Ινδοκίνας και ήταν σημαντική σύγκρουση του Ψυχρού Πολέμου. Ενώ ο πόλεμος διεξήχθη επίσημα μεταξύ του Βόρειου Βιετνάμ και του Νοτίου Βιετνάμ, ο βορράς υποστηρίχθηκε από τη Σοβιετική Ένωση, την Κίνα και άλλα κομμουνιστικά κράτη, ενώ ο νότος υποστηρίχθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλους αντικομμουνιστές συμμάχους, καθιστώντας τον πόλεμο μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης. Διήρκεσε σχεδόν 20 χρόνια, με την άμεση στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ που έληξε το 1973. Η σύγκρουση επεκτάθηκε και σε γειτονικά κράτη, επιδεινώνοντας τον Εμφύλιο Πόλεμο του Λάος και τον Εμφύλιο Πόλεμο της Καμπότζης, ο οποίος έληξε και οι τρεις χώρες έγιναν επίσημα κομμουνιστικά κράτη μέχρι το 1976.
Μετά την πτώση της γαλλικής Ινδοκίνας με τη Διάσκεψη της Γενεύης του 1954 στις 21 Ιουλίου, η χώρα κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία, αλλά χωρίστηκε σε δύο μέρη: οι Βιετ Μινχ ανέλαβαν τον έλεγχο του Βόρειου Βιετνάμ, ενώ οι ΗΠΑ ανέλαβαν οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη για το Νότιο Βιετνάμ. Οι Βιετ Κονγκ (VC), ένα κοινό μέτωπο του Νοτίου Βιετνάμ υπό την κατεύθυνση του Βορρά, ξεκίνησε έναν ανταρτοπόλεμο στο νότο. Ο Λαϊκός Στρατός του Βιετνάμ (PAVN), επίσης γνωστός ως Στρατός του Βορείου Βιετνάμ (NVA), συμμετείχε σε πιο συμβατικό πόλεμο με τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του Στρατού της Δημοκρατίας του Βιετνάμ (ARVN). Το Βόρειο Βιετνάμ εισέβαλε στο Λάος το 1958, καθιερώνοντας το μονοπάτι Ho Chi Minh Trail για την παροχή και την ενίσχυση του VC. Μέχρι το 1963, ο Βορράς είχε στείλει 40.000 στρατιώτες να πολεμήσουν στο νότο.
Η εμπλοκή των ΗΠΑ αυξήθηκε υπό τον Πρόεδρο John F. Kennedy, από λίγο λιγότερους από χίλιους στρατιωτικούς συμβούλους το 1959 σε 23.000 μέχρι το 1964. Μετά το περιστατικό στον Κόλπο του Τόνκιν τον Αύγουστο του 1964, το Κογκρέσο των ΗΠΑ ενέκρινε ψήφισμα που έδωσε στον Πρόεδρο Λίντον Μπ. Τζόνσον ευρεία εξουσία να αυξήσει τη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, χωρίς επίσημη κήρυξη πολέμου. Ο Τζόνσον διέταξε την ανάπτυξη μονάδων μάχης για πρώτη φορά και αύξησε δραματικά τον αριθμό των αμερικανικών στρατευμάτων σε 184.000. Οι δυνάμεις των ΗΠΑ και του Νοτίου Βιετνάμ βασίστηκαν στην εναέρια υπεροχή και στη συντριπτική ισχύ πυρός για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων έρευνας και καταστροφής, με τη συμμετοχή επίγειων δυνάμεων, πυροβολικού και αεροπορικών επιδρομών.
Οι ΗΠΑ διεξήγαγαν, επίσης, μια μεγάλης κλίμακας στρατηγική βομβαρδιστική εκστρατεία κατά του Βόρειου Βιετνάμ και συνέχισαν να ενισχύουν σημαντικά τις δυνάμεις τους, παρά τη μικρή πρόοδο που σημειώθηκε. Το 1968, οι δυνάμεις του Βορείου Βιετνάμ εξαπέλυσαν την επίθεση Τετ. Αν και ήταν μια τακτική ήττα για αυτούς, ήταν μια στρατηγική νίκη, καθώς προκάλεσε την εξασθένιση της εσωτερικής υποστήριξης των ΗΠΑ για τον πόλεμο. Μέχρι το τέλος του έτους, οι VC κατείχαν μικρή επικράτεια και παραγκωνίστηκαν από το PAVN. Το 1969, το Βόρειο Βιετνάμ ανακήρυξε την Προσωρινή Επαναστατική Κυβέρνηση της Δημοκρατίας του Νοτίου Βιετνάμ. Οι επιχειρήσεις διέσχισαν τα εθνικά σύνορα και οι ΗΠΑ βομβάρδισαν διαδρομές ανεφοδιασμού του Βορείου Βιετνάμ στο Λάος και την Καμπότζη.
Η καθαίρεση του μονάρχη της Καμπότζης, το 1970 οδήγησε σε εισβολή PAVN στη χώρα (κατόπιν αιτήματος των Ερυθρών Χμερ), και στη συνέχεια σε αντεπίθεση των ΗΠΑ-ARVN, κλιμακώνοντας τον εμφύλιο πόλεμο της Καμπότζης. Οι χερσαίες δυνάμεις των ΗΠΑ είχαν αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό στις αρχές του 1972 και οι επιχειρήσεις τους περιορίζονταν σε αεροπορική υποστήριξη και υποστήριξη πυροβολικού, συμβούλους και αποστολές υλικού. Οι Ειρηνευτικές Συμφωνίες του Παρισιού του Ιανουαρίου 1973 απέσυραν όλες τις αμερικανικές δυνάμεις, ενώ όλες οι συμφωνίες έσπασαν σχεδόν αμέσως και οι μάχες συνεχίστηκαν για δύο ακόμη χρόνια. Η Πνομ Πενχ έπεσε στα χέρια των Ερυθρών Χμερ στις 17 Απριλίου 1975, ενώ η εαρινή επίθεση του 1975 οδήγησε στην πτώση της Σαϊγκόν στο PAVN στις 30 Απριλίου, σηματοδοτώντας το τέλος του πολέμου. Το Βόρειο και το Νότιο Βιετνάμ ενώθηκαν ξανά στις 2 Ιουλίου του επόμενου έτους.
Ο πόλεμος είχε τεράστιο ανθρώπινο κόστος οι εκτιμήσεις για τον αριθμό των Βιετναμέζων στρατιωτών και αμάχων που σκοτώθηκαν κυμαίνονται από 966.000 έως 3 εκατομμύρια. Περίπου 275.000–310.000 Καμποτσιανοί, 20.000–62.000 Λάοι και 58.220 μέλη του αμερικανικού στρατού πέθαναν επίσης στη σύγκρουση. Το τέλος του πολέμου του Βιετνάμ θα επισπεύσει τον πληθυσμό των Βιετναμέζων σκαφών και τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση της Ινδοκίνας , η οποία οδήγησε εκατομμύρια πρόσφυγες να εγκαταλείψουν την Ινδοκίνα, περίπου 250.000 από τους οποίους χάθηκαν στη θάλασσα. Μόλις ανέβηκαν στην εξουσία, οι Ερυθροί Χμερ διέπραξαν τη γενοκτονία της Καμπότζης, ενώ η σύγκρουση μεταξύ τους και του ενοποιημένου Βιετνάμ θα κλιμακωθεί τελικά στον πόλεμο Καμπότζης-Βιετνάμ, ο οποίος ανέτρεψε την κυβέρνηση των Ερυθρών Χμερ το 1979 και τερμάτισε τη γενοκτονία. Σε απάντηση, η Κίνα εισέβαλε στο Βιετνάμ , με επακόλουθες συνοριακές συγκρούσεις που διήρκεσαν μέχρι το 1991. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πόλεμος οδήγησε σε αυτό που αναφέρεται ως σύνδρομο του Βιετνάμ, μια δημόσια αποστροφή για την αμερικανική υπερπόντια στρατιωτική εμπλοκή, που, μαζί με το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ, συνέβαλε στην κρίση εμπιστοσύνης που επηρέασε την Αμερική κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ηenry Kissinger (2021), Ο πόλεμος του Βιετνάμ (1955-1975), εκδ: Γκοβόστη
