Της Φαίδρας Χρυσοστάλη,
Στις 5 Δεκεμβρίου, o Υπουργός Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, James Cleverly, υπέγραψε μία νέα προσφυγική συμφωνία στην πρωτεύουσα της Ρουάντας, Κιγκάλι, η οποία βρίσκεται στην ανατολική Αφρική. Σύμφωνα με τη βρετανική Κυβέρνηση, η συμφωνία αυτή εγγυάται πως οι πρόσφυγες, οι οποίοι αναζητούν άσυλο, θα σταλθούν στη Ρουάντα και δεν θα βρίσκονται σε κίνδυνο “refoulment”. Ο όρος αυτός αποτελεί μια θεμελιώδης αρχή του διεθνούς δικαίου, που απαγορεύει σε μια χώρα που δέχεται αιτούντες άσυλο να τους επιστρέψει σε μια χώρα στην οποία θα κινδύνευαν από δίωξη με βάση τη φυλή, τη θρησκεία, την εθνικότητα κ.λπ. Η συμφωνία αυτή προβλέπει, επίσης, τη δημιουργία μίας ανεξάρτητης επιτροπής, η οποία θα ελέγχει τη δράση της Ρουάντας και αν είναι σε συμφωνία με τις υποχρεώσεις της, το Η.Β. θα καλύψει ό,τι κόστος προκύψει για τη διαμονή και τη ζωή των ανθρώπων που θα σταλθούν στη Ρουάντα για τα πέντε πρώτα χρόνια.
Η συμφωνία αυτή προτάθηκε για πρώτη φορά το 2022 από τον τότε Πρωθυπουργό, Boris Johnson, αλλά δέχθηκε εξαρχής αρνητική αντιμετώπιση σε Δικαστήρια, καθώς έχει χαρακτηριστεί ως παράνομη και ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για αυτόν τον λόγο, ο τωρινός Πρωθυπουργός, Rishi Sunak, επιδιώκει να αποφύγει τυχόν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά, παράλληλα, να βοηθήσει το σύστημα ασύλου της Ρουάντας, έτσι ώστε να μην υπάρχει χώρος για κριτική στη νέα αυτή πολιτική.
Το Ανώτατο Δικαστήριο του Η.Β. υποστηρίζει πως τον περασμένο χρόνο έδωσε στην Κυβέρνηση της Ρουάντας £ 140 εκατ. (λίρες) ως μέρος της συμφωνίας για τη μετακίνηση των προσφύγων. Το 2023 έχουν δοθεί ακόμα £ 100 εκατ., καθώς ο Πρωθυπουργός, Rishi Sunak, ισχυρίζεται πως η συμφωνία αυτή θα «γλυτώσει» στο Η.Β. δισεκατομμύρια λίρες μακροπρόθεσμα, χωρίς, όμως, κάποια εξήγηση ως προς το πώς θα επιτευχθεί αυτό. Η δήλωση αυτή έγινε έπειτα από οικονομικές αξιολογήσεις για τη συμφωνία αυτή, οι οποίες έχουν υπολογίσει πως η αφαίρεση προσφύγων από τη χώρα και η μετακίνησή τους σε μια τρίτη χώρα, όπως η Ρουάντα, θα κοστίσει περίπου £ 63,000 παραπάνω.
Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως το Ανώτατο Δικαστήριο του Η.Β. αποφάνθηκε πως η πολιτική αυτή με τη Ρουάντα είναι παράνομη. Ένας αριθμός δικαστών δήλωσε τον Ιούνιο, πως δεν έχει γίνει επαρκής έρευνα για το εάν η Ρουάντα αποτελεί μία ασφαλή χώρα για όσους ζητούν άσυλο. Αντιθέτως, υπήρχαν πιο πολλά στοιχεία τα οποία επιβεβαίωναν πως τα άτομα αυτά θα βρεθούν σε κίνδυνο δίωξης. Αποτέλεσμα αυτού είναι να παραβιάζεται κομμάτι της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία κατακρίνει και απαγορεύει την κακομεταχείριση των ανθρώπων με τον οποιονδήποτε τρόπο. Το Η.Β. είναι ανάμεσα στους υπογράφοντες αυτής της Σύμβασης, επομένως θα αποτελέσει παράπτωμα η παραβίασή της, ειδικά εφόσον υπάρχουν στοιχεία για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρουάντα.
Η βρετανική Κυβέρνηση υποστηρίζει πως η πολιτική αυτή θα αποθαρρύνει τους πρόσφυγες από το να εισβάλουν στη χώρα, μέσω παράνομων και επικίνδυνων τρόπων. Πράγματι, ο συνολικός αριθμός προσφύγων που έχουν διασχίσει τα σύνορα του Η.Β. το 2023 είναι κατά ένα τρίτο μικρότερος από ό,τι ήταν το 2022 την ίδια εποχή, όμως δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε πως η πολιτική οφείλεται για αυτήν τη σημαντική πτώση.
Η πολιτική αυτή έχει προκύψει λόγω της μεγάλης πίεσης που δέχθηκε ο Πρωθυπουργός, μετά το ρεκόρ στον αριθμό των προσφύγων (το οποίο ανέρχεται σε 745.000) που σημειώθηκε τον προηγούμενο χρόνο. Για τον λόγο αυτόν, έσπευσε να βρει μια λύση η οποία θα τον απαλλάξει από αυτό το πρόβλημα και έτσι κατέληξε στη νέα συμφωνία με τη Ρουάντα, χωρίς, δυστυχώς, να λάβει υπόψιν το αν αποτελεί ασφαλή ενναλακτική για τους πρόσφυγες. Παρά τις προσπάθειές του να μετατρέψει την πολιτική αυτή σε νόμιμη, θα υποστεί μεγάλη πίεση από τις διεθνής δυνάμεις και οργανισμούς, διότι υπονομεύει το διεθνές καθεστώς για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το οποίο θεσπίσθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Why Are Asylum Seekers Being Sent to Rwanda and How Many Could Go?, BBC News, διαθέσιμο εδώ
- UK’s Botched Rwanda Deportation Plan Comes with £290M Price Tag, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
- When It Comes to the UK’s Asylum Plan, Rwanda Is Definitely Having the Last Laugh, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- UK Home Secretary Signs New Rwanda Treaty to Resurrect Asylum Plan, CNN, διαθέσιμο εδώ
