Του Γιάννη Καβουρίνου,
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) αποτελούν αριθμητικά το συντριπτικό ποσοστό (95%) έναντι του συνόλου των επιχειρήσεων στην παγκόσμια οικονομία. Τα ίδια δεδομένα ισχύουν και για τη χώρα μας, η οποία, μάλιστα, λαμβάνει μεγαλύτερη εξάρτηση από αυτές, με ποσοστό 98,6%. Επομένως, βγαίνει το ασφαλές συμπέρασμα πως η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας σχηματίζεται από επιχειρήσεις τέτοιου βεληνεκούς.
Δυστυχώς, οι δυσλειτουργίες που αντιμετωπίζουν είναι αρκετές, με αποτέλεσμα να συμπαρασύρουν ολόκληρη την εγχώρια οικονομία. Μιλάμε για διαχρονικές δυσλειτουργίες, οι οποίες δεν εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια εξαιτίας κάποιας κρίσης. Τέτοιες έχουν να κάνουν με χαμηλή παραγωγικότητα, με δραστηριοποίηση σε κλάδους χαμηλής προστιθέμενης αξίας, με υψηλό βαθμό εσωστρέφειας και με έλλειψη τεχνολογικής προόδου.
Σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος, οι ελληνικές ΜμΕ σημειώνουν χειρότερη απόδοση σε σχέση με εκείνες της υπόλοιπης Ε.Ε. Πιο συγκεκριμένα, οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι κατά 73% λιγότερο παραγωγικές, σε σχέση με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές. Ένδειξη της μειωμένης παραγωγής είναι και ο αριθμός απασχόλησης εργαζομένων σε κάθε μια ξεχωριστά. Βάσει έρευνας, η οποία πραγματοποιήθηκε από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. τον προηγούμενο μήνα και βασίζεται σε δεδομένα του 2020, το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων έφτασε τις 1.012.019. Από αυτές, σχεδόν το 60% (!) δεν απασχολούν εργαζομένους, πράγμα που σημαίνει ότι τις τρέχουν εξ ολοκλήρου οι ιδιοκτήτες. Λίγο περισσότερο από το 30% απασχολούν 1-4 εργαζομένους, ενώ το 5% απασχολεί από 5-9. Ως αποτέλεσμα, το 95% των ελληνικών εταιρειών δεν απασχολεί περισσότερους από 9 εργαζομένους.
Η μειωμένη παραγωγικότητα συνεπάγεται και μείωση στην κερδοφορία, η οποία, με τη σειρά της, οδηγεί σε πτώση των επενδύσεων. Επιπλέον, η προστιθέμενη αξία ανά εργαζόμενο των ελληνικών ΜμΕ είναι σχεδόν υπο-τετραπλάσια συγκριτικά με εκείνη της υπόλοιπης Ευρώπης, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να μην καταλαμβάνουν σημαντικό μερίδιο αγοράς και να χάνουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Να σημειωθεί ότι χάσμα σε αυτά τα μεγέθη παρατηρείται και στις μεγάλες εγχώριες επιχειρήσεις, έναντι των ευρωπαϊκών. Ωστόσο, η ψαλίδα στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι μικρότερη.
Όσον αφορά τον τομέα των εξαγωγών σε υπηρεσίες και προϊόντα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας μας εξάγουν το 14% των πωλήσεων, εστιάζοντας στις αγορές των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης, σε αντίθεση με τις εγχώριες μεγάλες επιχειρήσεις που εξάγουν το 38% και δραστηριοποιούνται περισσότερο στις δυτικές χώρες. Δεδομένης της ποσοτικής κυριαρχίας των ΜμΕ στην αγορά, σε σχέση με τις μεγάλες εταιρείες, μπορεί εύκολα να κατανοήσει κάποιος ότι η ανισότητα μεταξύ τους είναι μεγάλη και το πόσης βελτίωσης χρήζουν οι επιχειρήσεις της πρώτης κατηγορίας στον τομέα των εξαγωγών.
Πηγαίνουμε, τώρα, την ανάλυσή μας στην τεχνολογική υπόσταση, οπού είναι και η «αχίλλειος πτέρνα» των ελληνικών επιχειρήσεων μικρής εμβέλειας. Βάσει στατιστικών στοιχείων, το 40% των ΜμΕ δεν έχουν εκσυγχρονιστεί τεχνολογικά, με την πεποίθηση πως δεν θα λάβουν πίσω το ανάλογο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Έτσι, επιμένοντας στις απαρχαιωμένες μεθόδους τους, υστερούν στον τομέα της καινοτομίας.
Οι αδυναμίες αυτές βγήκαν καλύτερα στην επιφάνεια κατά την περίοδο της υγειονομικής κρίσης, που παραγκωνίστηκε περισσότερο η παραγωγική διαδικασία και ιδίως οι εξαγωγές. Η τεχνολογική αδυναμία φάνηκε μόλις επιβλήθηκαν τα απανωτά lockdowns. Από τη μία, φαίνεται να υπάρχει φως στον ορίζοντα αυτή τη στιγμή με τη βοήθεια του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο έρχεται να ενισχύσει την προσπάθεια ανάπτυξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Βάσει αυτού, θα δοθούν πόροι στην ψηφιοποίηση και την καινοτομία των ΜμΕ, καθώς θα ενεργοποιηθούν και πολλά φορολογικά κίνητρα. Από την άλλη, το εγχείρημα αυτό πρέπει να πετύχει, διότι στο παρελθόν υπήρξαν πολλές προσπάθειες διάσωσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες κρίθηκαν αποτυχημένες.
Αν θέλουμε η ελληνική οικονομία να τονωθεί, τότε βασική προϋπόθεση είναι η στήριξη των ΜμΕ με τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις και τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία. Η συνθήκη αυτή είναι αναγκαία και όχι προαιρετική.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Έρευνα: Μετεξεταστέες οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Έως 9 υπαλλήλους το 96% των εταιρειών, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, thepeoplestrust.org, διαθέσιμο εδώ
