Της Ελισάβετ Τσολάκη,
Ως κοινωνικό ον, έχεις ανάγκη να συναναστρέφεσαι από φίλους, άτομα, δηλαδή, που επιλέγεις στη ζωή σου για να μοιράζεσαι τις στιγμές σου, να επικοινωνείς, να γελάς, να ανοίγεσαι, να μειώσεις το αίσθημα της μοναξιάς σου. Αποτελούν το «αλατοπίπερο» της ύπαρξής σου, δίνουν νόημα σε αυτήν και είναι απαραίτητοι για την ψυχική και συναισθηματική σου πληρότητα.
Υπάρχουν, ωστόσο, άτομα που θα τύχει να γνωρίσεις, των οποίων η συναναστροφή σου μαζί τους μπορεί να ταράξει την ηρεμία σου και να σου προκαλέσει αναστάτωση. Πρόκειται για τους λεγόμενους «τοξικούς φίλους» και πολλές φορές, στην προσπάθειά σου να μην μείνεις μόνος/-η, μπορεί να τους υπομείνεις, αγνοώντας, όμως, τις επιπτώσεις που θα έχει η σχέση αυτή στην ψυχική σου υγεία.
Και ναι, τη μοναξιά δεν τη θέλει (σχεδόν) κανείς, όμως από μια σχέση που σε φθείρει και σου ρουφάει ενέργεια και ψυχικά αποθέματα, σίγουρα είναι προτιμότερη (και στο κάτω κάτω προσωρινή).
Αν, λοιπόν, θεωρείς τον εαυτό σου μπλεγμένο σε μια τέτοια κατάσταση, αρχικά, πώς θα την αναγνωρίσεις και, εν τέλει, πώς θα ξεφύγεις από αυτήν;
Στο σημείο αυτό, να πούμε ότι, για να απαντήσουμε στο πρώτο σκέλος του ερωτήματος, δεν θα κινηθούμε με γνώμονα τον φίλο-θύτη και τα χαρακτηριστικά του, καθώς ένα άτομο μπορεί να γίνει τοξικό με εκατοντάδες τρόπους. Θα εστιάσουμε, όμως, στο πώς αισθάνεσαι εσύ ως θύμα, όταν βρίσκεσαι σε μια τέτοια σχέση.
Σε μια τοξική φιλία, λοιπόν, τα κύρια συναισθήματα που σε κατακλύζουν είναι άγχος και θλίψη, ενώ συχνά αμφιβάλλεις για τον εαυτό σου. Πιο συγκεκριμένα:
1. Δίνεις περισσότερα απ’ όσα παίρνεις.
Υπάρχει, δηλαδή, μια ανισορροπία στα όσα κάνεις γι’ αυτόν τον φίλο από όσα κάνει αυτός για σένα. Πολύ πιθανόν, σε μια τέτοια σχέση να είναι εκείνος το επίκεντρο, να απαιτεί την προσοχή και την προσφορά σου, όταν έχει πρόβλημα, ενώ ο ίδιος δεν είναι διατεθειμένος να κάνει το ίδιο για σένα. Μιλάει μόνο για τον εαυτό του και τα δικά του προβλήματα, παραμελώντας τα δικά σου αισθήματα και τις δικές σου ανάγκες.
2. Δεν τον εμπιστεύεσαι.
Η εμπιστοσύνη είναι θεμελιώδης παράγοντας για οποιαδήποτε μορφή σχέσης. Όταν δεν υπάρχει εμπιστοσύνη σε μια σχέση, τότε δεν είναι ουσιαστική. Όταν, λοιπόν, αισθάνεσαι ότι πρέπει να κρύψεις κάποια πράγματα από τον φίλο σου ή και να διαστρεβλώσεις αυτά που θα του πεις για να μη μάθει την αλήθεια, τότε η σχέση σας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ισορροπημένη. Πολύ πιθανόν, αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης να βασίζεται είτε στην πιθανότητα να διαδώσει τα μυστικά σου είτε στην πρόθεσή του να σε σαμποτάρει. Και στις δύο περιπτώσεις, δεν μιλάμε για έναν πραγματικό φίλο.
3. Νιώθεις άγχος κάθε φορά που σε καλεί στο τηλέφωνο.
Η τεχνολογία παρέχει δυνατότητες για περισσότερη επικοινωνία και φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά, γεγονός που εκμεταλλεύονται τα άτομα για να κρατήσουν ενεργή την επαφή τους με κάποιον, όταν απολαμβάνουν την παρέα του. Όταν, επομένως, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει με εσένα και, αντίθετα, νιώθεις έναν κόμπο στον λαιμό, όταν αυτό το άτομο επισπεύδει να επικοινωνήσει μαζί σου, είναι φανερό πως κάτι δεν πάει καλά.
4. Δεν απολαμβάνεις τον χρόνο, όταν βρίσκεσαι μαζί του.
Και μιας και ο χρόνος είναι πολύτιμος, οφείλεις να προσέχεις σε ποια άτομα τον επενδύεις. Όταν στον χρόνο που περνάς μαζί με αυτόν τον φίλο νιώθεις ένα αίσθημα δυσφορίας, έχεις πονοκέφαλο ή ενοχλήσεις στο στομάχι, τότε η διακοπή της σχέσης σου με εκείνον δεν θα σε ενοχλούσε καθόλου. Πολύ συχνά, μάλιστα, ένας τοξικός φίλος δημιουργεί αναστάτωση και προβλήματα από εκεί που δεν υπάρχουν και σε ταράζει με πολύ μεγάλη ευκολία, γι’ αυτό και ο χρόνος σου μαζί του γίνεται αφόρητος.
5. Δεν αισθάνεσαι ο εαυτός σου μαζί του.
«Φίλος είναι αυτός με τον οποίο τολμάς να είσαι ο εαυτός σου», λέει ένα απόφθεγμα, και είναι αλήθεια. Με έναν φίλο δεν φοβάσαι να «τσαλακωθείς» και να εκδηλώνεις αβίαστα αυτό που είσαι. Όταν είσαι «μαγκωμένος», προσέχεις τα λόγια σου ή δεν προβάλλεις 100% αυτό που είσαι, δεν μπορεί να θεωρηθεί φίλος σου αυτός που σε περιβάλλει. Μάλιστα, ένα τοξικό άτομο έχει την ικανότητα να μεταδίδει αυτήν την τοξικότητα και στους γύρω του. Έτσι, όχι μόνο μπορεί να μην αισθάνεσαι ο εαυτός σου μαζί του, αλλά να σου βγάζει και τον χειρότερό σου εαυτό.
Και αφού αναλύθηκαν διεξοδικά τα σημάδια που σε προειδοποιούν ότι αυτό το άτομο δεν αξίζει να είναι στη ζωή σου, πώς θα καταφέρεις, τελικά, να το απομακρύνεις;
Το να λήξεις μια φιλία δεν είναι εύκολη υπόθεση και είναι σχεδόν αδύνατο να γίνει χωρίς κάποιες αντιδράσεις. Εξάλλου, αυτό συμβαίνει σε οποιαδήποτε σχέση. Υπάρχουν, ωστόσο, τρόποι να γίνει πιο ομαλά αυτό το εγχείρημα.
- Μίλησε για τα συναισθήματά σου και για ό,τι σε πλήγωσε σε αυτόν τον φίλο, αλλά, ταυτόχρονα, ανάλαβε τις ευθύνες σου για τη φιλία σας.
Κατανοούμε ότι θες να ξεσπάσεις. Θεωρείς τον φίλο σου υπαίτιο για τις πολλές φορές που έχεις πληγωθεί και θες να του το εκφράσεις, όμως, η απόδοση ευθυνών δεν θα οδηγήσει πουθενά. Αντιθέτως, μπορεί να αποβεί καταστροφική, καθώς ο φίλος σου μπορεί να προσβληθεί και, χρησιμοποιώντας άμυνες, να φτάσει έως και τη λεκτική επίθεση. Η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε έντονες διαμάχες και οι εντάσεις είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζεσαι.
Προσπάθησε να εστιάσεις στο πώς αισθάνεσαι και να περιγράψεις τη δική σου πλευρά, χωρίς να ρίξεις τις ευθύνες πάνω στον φίλο σου, δηλώνοντάς του ότι εκείνος σε έκανε να αισθάνεσαι έτσι. Αυτό μπορεί από μόνο του να είναι μια απελευθερωτική εμπειρία. Έχοντας επίγνωση, μάλιστα, των συναισθημάτων σου και εξωτερικεύοντάς τα, υπενθυμίζεις στον εαυτό σου τι θέλει και τι όχι από μια φιλία. Αυτό θα σου χρησιμεύσει στο μέλλον για τις επόμενες φιλίες που θα δημιουργήσεις.
Αν ο φίλος σου προσπαθήσει να δημιουργήσει ένταση, χρησιμοποίησε τη διπλωματία.
Αν, παρά την προσπάθειά σου να κρατήσεις τη συζήτηση σε ένα επίπεδο, βλέπεις ότι ο φίλος σου γίνεται ερειστικός, χρησιμοποίησε τη διπλωματία για να σταματήσεις τη συζήτηση και να απομακρυνθείς. Μπορείς να του εξηγήσεις ότι κατανοείς τα συναισθήματά του, αλλά οι εντάσεις δεν θα ωφελήσουν κανέναν από τους δύο σας. Ακόμη και αν συνεχίσει να ξεσπάει την οργή του πάνω σου, εσύ θα έχεις τη συνείδησή σου καθαρή, καθώς φέρθηκες με αξιοπρέπεια και έκανες ό,τι καλύτερο μπορούσες για να αποφύγεις τις συγκρούσεις.
- Αναγνώρισε όσα θετικά πήρες από αυτή τη φιλία και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη σου στον φίλο σου γι’ αυτά.
Αφού εκδηλώσετε και οι δύο τις πλευρές σας και πείτε πώς αισθάνεστε, κλείσε με έναν θετικό τρόπο τη συζήτηση, επισημαίνοντας, αν υπάρχουν φυσικά, τα καλά που σου προσέφερε αυτή η φιλία. Δώσε τη δυνατότητα στον φίλο σου να γνωρίζει ότι υπήρχαν στιγμές που απόλαυσες και εκτίμησες την παρέα του. Η ενέργεια αυτή θα σε ανακουφίσει και θα σε κάνει να βλέπεις με περισσότερη αισιοδοξία τη ζωή, μιας και μαθαίνεις ότι μπορείς να αποκομίσεις καλά πράγματα ακόμη και από μία δυσάρεστη κατάσταση. Επιπλέον, με αυτόν τον τρόπο, επαναλαμβάνεις στον εαυτό σου ποια στοιχεία σε μια φιλία είναι σημαντικά για σένα.
- Συγχώρησε τον τοξικό σου φίλο
Η συγχώρεση είναι απαραίτητη για την ψυχική σου ηρεμία και ισχύει για όλους τους τομείς της ζωής σου. Μπορεί να σε διακατέχει στο μέγιστο η ανάγκη να εκδικηθείς τον τοξικό σου φίλο, γιατί σε πλήγωσε και ναι, θες να τον δεις να αντιμετωπίζει τις συνέπειες των πράξεών του, όμως, εν τέλει, δεν θα νιώσεις ανακούφιση. Το μίσος και η μνησικακία, εξάλλου, δηλητηριάζουν την ψυχική υγεία και έχουν αρνητικές επιπτώσεις γι’ αυτόν που τις νιώθει. Εξάλλου, στην περίπτωσή σου, δεν έχει σημασία να πληρώσει ο φίλος σου γι’ αυτά που σου προκάλεσε, αλλά να απομακρυνθείς από αυτόν και την τοξικότητά του.
Αν, ωστόσο, θεωρείς ότι η φιλία αυτή σου δημιούργησε μεγάλα τραύματα, που δυσκολεύεσαι να ξεπεράσεις, συστήνεται να απευθυνθείς σε έναν ειδικό.
Κλείνοντας, αξίζει να επισημανθεί ότι δεν πρέπει να μένεις σε μια φιλία, στην οποία δεν περνάς καλά εξαιτίας του φόβου σου για μοναξιά. Εξάλλου, η μοναξιά είναι κάτι προσωρινό, ενώ οι επιπτώσεις μιας τοξικής φιλίας μπορεί να σε ταλανίζουν για καιρό. Οφείλεις να είσαι επιλεκτικός/-ή στα άτομα με τα οποία περνάς χρόνο μαζί τους, καθώς αλληλοεπιδράς με αυτά, υιοθετείς ασυνείδητα στοιχεία του χαρακτήρα τους και με αυτά καλλιεργείς την προσωπικότητά σου. Αξίζει, επομένως, να είναι άτομα με θετικά vibes που μαζί τους να είσαι ο αυθεντικός, ο αληθινός, ο καλύτερός σου εαυτός.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τοξικές Φιλίες, therapia.gr, διαθέσιμο εδώ
- 10 Signs Your Friendship Is Toxic, and How To Deal With It, wellandgood.com, διαθέσιμο εδώ
