Του Τάσου Μοσχονά,
Ένας ηλικιωμένος παππούς. Ένας τυφλός σκύλος, συνοδοιπόρος του. Ένα χωριό, κάπου στην Κίνα, που βιώνει μια περίοδο τρομερής ξηρασίας άνευ προηγουμένου, αναγκάζοντας τους κατοίκους του να αναζητήσουν αλλού τροφή. Οι δύο φίλοι και συνοδοιπόροι, όμως, δεν το εγκαταλείπουν. Αποφασίζουν να μείνουν, με μοναδικό σκοπό τη σωτηρία μιας τελευταίας καλαμποκιάς, της τελευταίας ρανίδας ζωής και βλάστησης σε ένα περιβάλλον εχθρικό και άνυδρο.
Η μάχη των δύο ηρώων απέναντι στη φύση και στη φθαρτότητα αποτελεί τον πυρήνα της αφήγησης της νουβέλας του Γιεν Λιένκε, Χρόνια, Μήνες, Μέρες. Το βιβλίο, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τον Δεκέμβριο του 2020 από τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, και σε μετάφραση του Σωτήρη Χαλικιά απευθείας από το κινεζικό πρωτότυπο κείμενο του 1997, αναδεικνύει μια πεισματική αλλά και απελπισμένη προσπάθεια για ζωή, σύνδεση και επιβίωση, όταν όλα δείχνουν πως τα στοιχεία αυτά χάνονται από προσώπου γης.
Καθ’ όλο το έργο παρατηρούμε τον ηλικιωμένο «Παππούλη» να προσπαθεί πάση θυσία να αναστήσει τα βλαστάρια της τελευταίας καλαμποκιάς που έχει απομείνει στον τόπο και, ταυτόχρονα, να εξασφαλίσει πως τόσο ο ίδιος όσο και ο σκύλος του, που τον αποκαλεί χαρακτηριστικά «Στραβό», δεν θα πεθάνουν της πείνας.
Η ορισμένες φορές φαινομενικά απέλπιδα προσπάθεια των δύο ηρώων έχει φυσικούς αλλά και νοητούς εχθρούς, που σε κάθε βήμα απειλούν την προσπάθεια για σωτηρία. Αρουραίοι και ποντίκια ξεμυτίζουν από το πουθενά, λύκοι παραμονεύουν στις λιγοστές πηγές νερού και πανταχού παρούσα η ανυπόφορη ζέστη, θυμίζουν στον πρωταγωνιστή πως δεν θα έπρεπε να βρίσκεται εδώ. Πως η ζωή έχει μετατοπιστεί και πως ο αφανισμός είναι κοντά.
Η ανθρώπινη δύναμη, όμως, και η αγάπη του Παππούλη για τον σκύλο, εν τέλει βγαίνουν μπροστά και λυτρώνο6ν τους ήρωες. Η φιλία και η σύνδεση των δύο πρωταγωνιστών αναδεικνύεται μέσα σε υπέρμετρα αντίξοες συνθήκες ξηρασίας που παραπέμπουν σε αποκάλυψη. Θα μπορέσουν να επιβιώσουν και συνάμα να γεννήσουν ξανά την ελπίδα αναγέννησης ενός κατά τα άλλα νεκρού τόπου; Μέχρι πού θα χρειαστεί να φτάσουν, για να το καταφέρουν;
Η πένα του Λιένκε στη μικρή νουβέλα του δεν στερείται πλούσιων και ιδιαίτερα γραφικών περιγραφών σήψης, αποσύνθεσης και πλήρους αποδιοργάνωσης. Το βιβλίο είναι γεμάτο με περιγραφές τόσο της ίδιας της καλαμποκιάς όσο και των απειλών που πάντοτε παραμονεύουν. Ο λόγος είναι τραχύς και ζωντανός, σχεδόν αισθάνεται κανείς τη ζέστη, το αίμα, τις ακτίνες του ήλιου να καίνε εκτυφλωτικά. Συχνά, μάλιστα, το περιθώριο ελπίδας είναι ισχνό. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει.
Όπως ο Γέρος στο αριστουργηματικό Ο Γέρος και η Θάλασσα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ επιχειρεί να πιάσει μια τελευταία μεγάλη ψαριά, έτσι και ο Παππούλης στο Χρόνια, Μήνες, Μέρες επιχειρεί ένα «ύστατο χαίρε» σωτηρίας, μπροστά σε έναν επιγενόμενο χαμό. Το βιβλίο του Λιένκε, παρόλα αυτά, αν και τοποθετείται στην Κίνα, διατηρεί έναν χαρακτήρα άχρονο, απροσδιόριστο και οικουμενικό. Έχοντας γεννηθεί το 1958 και μεγαλώσει σε αγροτικό περιβάλλον, ο Λιένκε έχει γράψει αρκετά μυθιστορήματα και διηγήματα που τοποθετούνται στη χώρα του, διατηρώντας έναν συμβολικό, αλλά και σατιρικό χαρακτήρα. Δεν είναι τυχαίο πως, παρόλο που έχει βραβευθεί με τα σημαντικότερα βραβεία της κινεζικής λογοτεχνίας (Λου Χσουν και Λάο Τσε) αλλά και της διεθνούς (Franz Kafka, Newman, φιναλίστ Βραβείου Booker), ορισμένα από τα έργα του έχουν απαγορευτεί από το πανταχού παρόν και λογοκρίνον κυβερνών κόμμα, καθιστώντας τον ίδιο πολιτικό στόχο και την πένα του επικίνδυνη και από τις πλέον χαρακτηριστικές της σύγχρονης κινεζικής λογοτεχνίας.
Το έργο βρίθει συμβολισμών και αναδεικνύει πως, πάνω από όλα, η ανθρωπιά, η τρυφερότητα και η φιλία είναι ικανές να μας δείξουν τον δρόμο για μια αναγέννηση, υλική και ψυχική. Αν και ποτέ δεν θα μπορέσουμε να αποφύγουμε τον επιγενόμενο χαμό, ακόμη και αν η φύση και οι δυνάμεις της είναι υπέρμετρες ημών, η προσπάθεια για σωτηρία και μια παρακαταθήκη ζωής για τους γύρω μας αντιπαρατίθεται στις κυρίαρχες αφηγήσεις περί «μοναξιάς» του χαμού. Ο Παππούλης και ο σκύλος, σε έναν κόσμο που χάνεται, προσπαθούν να διατηρήσουν τη βλάστηση, τη σύνδεση με αυτό που διαχωρίζει την ανθρώπινη φύση από την απώλειά της, στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου. Το αποτύπωμά τους είναι φευγαλέο, όμως, διαχρονικό και ηχηρό.
Με έντονη υπαρξιακή χροιά, το Χρόνια, Μήνες, Μέρες αποτελεί ένα σύντομο μα δυνατό σε συγκινήσεις ανάγνωσμα, από μια συγγραφική φωνή, η οποία συχνά διώκεται και καταπατείται, και από μια χώρα, η καλλιτεχνική δημιουργία της οποίας συχνά υποτιμάται κάτω από το πέπλο κυρίαρχων και στερεοτυπικών αφηγήσεων.
