Της Μαρίας Χαραλαμπίδου,
Ο πόλεμος στην Ουκρανία όπως είναι φυσικό προκάλεσε πλήθος ανησυχιών και αντιδράσεων ανά τον κόσμο. Κάποιες χώρες καταδίκασαν την εισβολή της Ρωσίας, άλλες τάχθηκαν υπέρ της, ενώ ορισμένες τήρησαν καθεστώς ουδετερότητας. Οι επιπτώσεις του πολέμου είναι σημαντικές για όλα τα κράτη, εμπλεκόμενα ή μη, σε όποια γωνιά του πλανήτη κι αν βρίσκονται.
Αξιοσημείωτη είναι η στάση της Κίνας απέναντι στη ρωσική επιχείρηση και οι προκλήσεις που η τελευταία δημιουργεί σε πολλά μέτωπα. Λίγο πριν την έναρξη της ρωσικής εισβολής οι Ηνωμένες Πολιτείες κατηγόρησαν τόσο τη Ρωσία όσο και την Κίνα πως συνεργάζονται για να δημιουργήσουν μια «ανελεύθερη τάξη πραγμάτων» στο διεθνές γεωπολιτικό γίγνεσθαι. Μετά την έναρξη των εχθροπραξιών η ουκρανική κυβέρνηση προέτρεψε την Κίνα να «συμμαχήσει» με τη Δύση για καταδίκη της «ρωσικής βαρβαρότητας», αφού πρώτα οι Η.Π.Α. την προειδοποίησαν για συνέπειες εάν παράσχει υλική υποστήριξη στη Μόσχα.
Tα πράγματα για την Κίνα όμως δεν είναι τόσο απλά. Η κινεζική κυβέρνηση ζήτησε σε δημόσιες ανακοινώσεις της την αποκλιμάκωση κάθε επιθετικής ενέργειας και τη μείωση των εντάσεων, από κάθε μέρος, στην περιοχή της Ουκρανίας. Η εμμονή, ωστόσο, της Ρωσίας να συνεχίσει τον πόλεμο δυσχεραίνει τη θέση της Κίνας, η οποία δεν φαίνεται διατεθειμένη να εμπλακεί και να υποστηρίξει τον πόλεμο στην Ευρώπη παρά την επιθυμία της να διευρύνει τη στρατιωτική συνεργασία με τη Μόσχα.
Από την άλλη πλευρά, η Κίνα έχει άριστους εμπορικούς δεσμούς με την Ουκρανία, τους οποίους επιθυμεί να διατηρήσει. Αυτό δεν θα είναι εύκολο σε περίπτωση που τροφοδοτεί την εχθρό της τελευταίας με στρατιωτικό και πολεμικό υλικό. Επιπλέον, φόβητρο για την Κίνα αποτελεί το ενδεχόμενο διακοπής εμπορικών δεσμών με την Ευρώπη ως αντίποινα εάν συνδράμει στις ρωσικές επιχειρήσεις.
Επιπρόσθετα, οι ηγέτες της Κίνας ακολουθούν την πολιτική της μη ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις των άλλων χωρών και αντίστοιχα δεν επιτρέπουν σε άλλες χώρες να εμπλέκονται στις δικές της εσωτερικές υποθέσεις.
Σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας που καταδικάζει τη ρωσική εισβολή η Κίνα απείχε από την ψηφοφορία, μια κίνηση που θεωρήθηκε ως διπλωματική νίκη για τη Δύση. Κι αυτό γιατί αναμενόταν να καταψηφίσει την πρόταση. Ωστόσο, αρκέστηκε στο να μην αποδώσει στην επίθεση τον όρο της εισβολής και επέρριψε την ευθύνη της σύγκρουσης στις Η.Π.Α. και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επισήμανε, επίσης, πως η Δύση πρέπει να αντιληφθεί και να ενστερνιστεί τις ανησυχίες της Ρωσίας σχετικά με τα θέματα της ασφάλειας. Ο Κινέζος Πρόεδρος, Xi Jinping, υπογράμμισε ότι παρόλο που η Κίνα δεν πρόκειται να καταδικάσει ρητώς την ενέργεια της Ρωσίας, σκοπεύει να μείνει έξω από τις συγκρούσεις. Και ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, Wang Wenbin, αρνήθηκε να χαρακτηρίσει τις ρωσικές επιχειρήσεις ως «εισβολή».
Παράλληλα, σε αντίστοιχο ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ που προέβαλλε το αίτημα της αποχώρησης των ρωσικών στρατευμάτων από την ουκρανική επικράτεια η Κίνα απείχε εκ νέου. Η μεταβίβαση του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας στη Γενική Συνέλευση είχε ως στόχο να ασκήσει πίεση στην Κίνα να λάβει συγκεκριμένη θέση επί του θέματος. Ωστόσο, αυτό που έγινε αντιληπτό από τη συνεδρίαση είναι η προσπάθεια της Κίνας να αποφύγει να λάβει σαφή θέση επί της στρατιωτικής δράσης του στενού διπλωματικού της εταίρου.
Αυτό που ενδιαφέρει την Κίνα τη δεδομένη συγκυρία είναι το ζήτημα της αυτοδιοικούμενης περιοχής της Ταϊβάν, την οποία επιθυμεί να προσαρτήσει. Στο πλαίσιο αυτό, ένας παραπάνω λόγος να μην λάβει ξεκάθαρη θέση υπέρ της Ρωσίας είναι να μην συσπειρώσει τη διεθνή κοινότητα εναντίον της, εάν μελλοντικά προωθήσει παρόμοια στρατιωτική επιχείρηση κατά της Ταϊβάν. Βέβαια, το γεγονός ότι απέρριψε την επιβολή κυρώσεων προς τη Ρωσία συνιστά στοιχείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον της. Το Πεκίνο δικαιολόγησε την εν λόγω άρνηση ως μη αποτελεσματική ενέργεια για την επίλυση του ζητήματος της σύρραξης. Από την άλλη, η Ρωσία δήλωσε πως δεν έχει ανάγκη τη συνδρομή της Κίνας και ότι έχει επαρκείς στρατιωτικές δυνατότητες να συνεχίσει την επιχείρηση στην Ουκρανία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- UN Security Council: Why did China abstain in Ukraine vote and what does that mean for Vladimir Putin?, i-news, διαθέσιμο εδώ
- Overwhelming UN vote makes China’s Ukraine balancing act harder, Bloomberg, διαθέσιμο εδώ
- The Ukraine crisis is a major challenge for China, BBC News, διαθέσιμο εδώ
- Ukraine calls on China to condemn Russia’s invasion, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
