19.3 C
Athens
Δευτέρα, 7 Οκτωβρίου, 2024
ΑρχικήΚοινωνίαΥγείαΜια ξεχασμένη ασθένεια

Μια ξεχασμένη ασθένεια


Του Αλέξανδρου Κομπή,

Στις μέρες μας, η νόσος του Hansen, ή κοινώς η λέπρα, θα μπορούσε κάλλιστα να συγκαταλέγεται στις ασθένειες του παρελθόντος, οι οποίες έχουν εξαλειφθεί σε μεγάλο βαθμό και δεν απειλούν πλέον τη δημόσια υγεία. Το γεγονός αυτό οφείλεται αφενός στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στις περισσότερες χώρες του πλανήτη, και αφετέρου στην αλματώδη ανάπτυξη της ιατρικής επιστήμης. Αν ρίξουμε μια ματιά στο παρελθόν όμως, η λέπρα αποτελούσε φόβο και τρόμο για την ανθρωπότητα, καθώς θεωρείτο μια ανίατη ασθένεια, η οποία οδηγούσε χιλιάδες ανθρώπους στον θάνατο. Αναφορές στη λέπρα υπάρχουν σε αρκετά χειρόγραφα πολλών πολιτισμών, γεγονός που υποδεικνύει ότι η συγκεκριμένη ασθένεια είναι αρκετά παλιά και διαδεδομένη ανά τους αιώνες. Από την εποχή του Ιπποκράτη μέχρι και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η λέπρα φαίνεται να είναι παρούσα σε πολλές περιοχές ανά τον κόσμο. Ταυτόχρονα, αναφέρεται και στη Βίβλο, ενώ στα χρόνια του Μεσαίωνα η λέπρα θεωρείτο κατάρα από τον Θεό. Η χαρακτηριστική εικόνα που σχηματίζεται στο μυαλό μας, όταν ακούμε τη λέξη λέπρα είναι αυτή των πληγών που εμφανίζει ο ασθενής σε όλο του το σώμα. Τα σημεία αυτά έγιναν περισσότερο γνωστά μέσα από την τηλεοπτική σειρά ελληνικής παραγωγής, «Tο Νησί», η οποία παρουσιάζει με γλαφυρό τρόπο τη ζωή των ανθρώπων με λέπρα, την απομόνωσή τους, το κοινωνικό στίγμα και τις απέλπιδες προσπάθειες για μια αποτελεσματική θεραπεία που θα έδινε ένα τέλος στη μάστιγα εκείνης της εποχής.

Η λέπρα είναι μια χρόνια λοιμώδης ασθένεια η οποία οφείλεται στο βακτήριο Mycobacterium leprae και προσβάλλει κυρίως το δέρμα, το περιφερικό νευρικό σύστημα, τους βλεννογόνους του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και τους οφθαλμούς. Η μετάδοση της ασθένειας πραγματοποιείται μέσω μολυσμένων σταγονιδίων και της στενής σωματικής επαφής με άτομο που πάσχει. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι τα armadillos είναι φορείς του βακτηρίου, οπότε δυνητικά μπορούν να μεταδώσουν την ασθένεια σε ανθρώπους. Βέβαια, σε γενικές γραμμές, η λέπρα παρότι μια πολύ επικίνδυνη ασθένεια δεν μεταδίδεται τόσο εύκολα, γεγονός το οποίο ήταν άγνωστο μέχρι πριν αρκετές δεκαετίες. Για αυτόν τον λόγο, η αντιμετώπιση των ασθενών με λέπρα ήταν αρκετά άνιση και αδικαιολόγητη. Τα άτομα που έπασχαν βρίσκονταν σε απομόνωση και κυρίως έφεραν πάνω τους το κοινωνικό στίγμα λόγω της απουσίας επαρκών γνώσεων για την ασθένεια.

Πηγή Εικόνας: gr.dreamstime.com

Η συμπτωματολογία της νόσου ποικίλλει σημαντικά, ενώ ο χρόνος εκδήλωσής της είναι αρκετά μεγάλος, σε σημείο που μπορεί να φτάσει και τα είκοσι χρόνια, εξαιτίας του μεγάλου χρόνου επώασης που έχει το βακτηρίδιο και της αργής ανάπτυξής του. Τα πρωταρχικά συμπτώματα περιλαμβάνουν την απώλεια της αισθητικότητας στο δέρμα λόγω βλάβης των περιφερικών νεύρων, τον αποχρωματισμό του δέρματος και την εκδήλωση φλεγμονώδους αντίδρασης. Η απώλεια της αισθητικότητας οδηγεί σε αυξημένη πιθανότητα τραυματισμού, καθώς το άτομο πρακτικά χάνει την αφή και την ιδιοδεκτικότητά του. Σε προχωρημένο στάδιο, το δέρμα εμφανίζει στο μεγαλύτερο μέρος του έλκη, ενώ αν προσβληθεί μεγάλος αριθμό νευρικών κυττάρων,μπορεί να προκληθεί τύφλωση, σοβαρή σωματική αναπηρία και εν τέλει να επέλθει θάνατος. Η διάγνωση της ασθένειας πραγματοποιείται με κλινική εξέταση και εργαστηριακή ανίχνευση του βακτηρίου σε δείγμα από δερματικές αλλοιώσεις του ασθενούς. Η θεραπεία πραγματοποιείται με συνδυασμό αντιβιοτικών, είναι μακροχρόνια και επιτυγχάνει την πλήρη ίαση στις περισσότερες περιπτώσεις.

Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της λέπρας είναι κυρίως η δαψόνη, η ριφαμπικίνη και η κλοφαζιμίνη. Η πρώτη ουσία που ανακαλύφθηκε ήταν η δαψόνη η οποία χορηγείται από τη δεκαετία του 1940 μέχρι και σήμερα και σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα δύο αντιβιοτικά αποτελεί τη θεραπεία πρώτης γραμμής. Σύμφωνα με νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα, η λέπρα φαίνεται πως τείνει να εκλείψει. Πιο συγκεκριμένα, το 2020 καταγράφηκαν περίπου 130.000 νέα περιστατικά ανά τον κόσμο τα οποία εντοπίζονται κυρίως στην Αφρική, στην Ασία και στη Νότια Αμερική. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θέσει ως στόχο την εξάλειψη της νόσου του Hansen έως το 2030 μέσω ενός πιλοτικού προγράμματος, το οποίο βασίζεται στην πρόληψη, στην έγκαιρη διάγνωση και στην αποτελεσματική θεραπεία, με σκοπό τη δημιουργία ενός φραγμού στην αλυσίδα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Επιπλέον, σημαντικό τμήμα του προγράμματος αποτελεί και η καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος που συνοδεύει τη λέπρα και στερεί βασικά δικαιώματα από τους ασθενείς, οι οποίοι βιώνουν την απομόνωση και την εγκατάλειψη από το οικείο τους περιβάλλον. Βασικός αρωγός στο εγχείρημα αυτ, είναι η ενημέρωση, ενώ απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των παραπάνω στόχων είναι η συνεργασία της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας σε επίπεδο έρευνας και κλινικής ασκήσεως.


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
  • Hansen’s Disease (Leprosy), cdc.gov. Διαθέσιμο εδώ
  • Leprosy (2022), who.int. Διαθέσιμο εδώ
  • Leprosy (Hansen’s Disease), niaid.nih.gov. Διαθέσιμο εδώ

 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Αλέξανδρος Κομπής
Αλέξανδρος Κομπής
Γεννήθηκε το 2002, κατάγεται από την Νεάπολη Λακωνίας και σπουδάζει στο τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών. Στο αντικείμενο των σπουδών του, ο τομέας που του έχει κεντρίσει περισσότερο το ενδιαφέρον είναι ο τομέας της Έρευνας και της Γενετικής. Επιπλέον, ασχολείται με τον αθλητισμό και την μελέτη της Ιστορίας, ενώ ταυτόχρονα στα ενδιαφέροντά του περιλαμβάνονται η Φιλοσοφία και η Κλασσική Λογοτεχνία. Λόγω της καταγωγής του έχει έρθει σε μια ιδιαίτερη επαφή με την φύση και έχει εντρυφήσει σε ποικίλα περιβαλλοντικά θέματα.