Της Ειρήνης Μπούλια,
Τον εκνευρισμό και τον φόβο της Ινδίας του Modi προκάλεσε η είδηση πως η Σρι Λάνκα, ένα μικρό κράτος με εξαιρετική γεωγραφική εγγύτητα με την Ινδία, στράφηκε προς την Κίνα του Xi για παροχή οικονομικής βοήθειας. Σε μια εποχή που η πανδημία, τα κλειστά σύνορα και η αέναη οικονομική ένδεια μαστίζουν τη χώρα, το Colombo ζήτησε «χείρα βοηθείας» από το Πεκίνο. Η ανησυχία του Modi δεν είναι αδικαιολόγητη, καθώς η Σρι Λάνκα επιβάλλεται να διατηρηθεί, ως κράτος, στη σφαίρα επιρροής της χώρας του. Η Κίνα μέχρι στιγμής δεν έχει συμφωνήσει την εξασφάλιση κάποιας ροής κεφαλαίων. Όμως, θα παραμείνει έτσι;
Τα τελευταία έτη, το κράτος του Ινδικού ωκεανού βρίσκεται σε κρίση. Πιο συγκεκριμένα, το συνάλλαγμα έχει αποδυναμωθεί οικτρά, δυσχεραίνοντας τη χρηματοπιστωτική ικανότητα της χώρας. Ακόμη, οι ανάγκες για κρατικές δαπάνες είναι αυξημένες, καθώς η πανδημία του Covid-19 επιβάλλει επιστράτευση υλικών και ανθρώπινων πόρων για τη διαχείρισή της. Βεβαίως, σε όλα τα παραπάνω προβλήματα έρχεται να προστεθεί και η έλλειψη τουριστών στο νησί, καθώς οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί, που έχουν επιβληθεί, έχουν πλήξει έναν από τους κυρίους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Υπό αυτό το κλίμα, η Σρι Λάνκα χρειάζεται επειγόντως περισσότερα έσοδα, και, φυσικά, υποδομές.
Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να διευκρινίσουμε τη σημασία που έχει το νησιωτικό κράτος για το Belt and Road Initiative (BRI) της Κίνας. Το έργο αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερά της επιτεύγματα στις διεθνείς σχέσεις της, καθώς χρηματοδοτεί τη δημιουργία νέων υποδομών, συνάπτοντας παράλληλα συμφωνίες με τα κράτη για ευνοϊκότερη μεταχείριση των κινεζικών επενδύσεων σε αυτά. Το Πεκίνο, στην πραγματικότητα, χρειάζεται τη Σρι Λάνκα. Πρόκειται για ένα νησί το οποίο ευνοεί τις μετακινήσεις των κινεζικών προϊόντων στην υπόλοιπη Ασία και την Ευρώπη, έναν αναγκαίο «σταθμό», ώστε να συνεχιστεί με μεγαλύτερη ευκολία το ταξίδι δυτικότερα. Σε περίπτωση ανταπόκρισης της Κίνας στο αίτημα της Σρι Λάνκα, θα μεγιστοποιηθεί η διαπραγματευτική ικανότητα των Κινέζων, που θα μπορούν να απαιτούν περισσότερα από την κυβέρνηση του άλλου μέρους, στο πλαίσιο της ανταπόδοσης της «χάρης».
Το Δελχί βλέπει τις κινήσεις του Πεκίνο, το λιγότερο, με καχυποψία. Σαν μια οικονομία, η οποία τώρα αναδύεται στη διεθνή σκηνή, κατανοεί πολύ καλά το γεωπολιτικό παιχνίδι που παίζει η Κίνα. Οι κομμουνιστές γείτονές της επιλέγουν, μέσω ήπιας ισχύος και οικονομικής κυριαρχίας, να επεκτείνουν τα δίκτυά τους στις οικονομίες των ασθενέστερων οικονομιών. Οι φόβοι της Ινδίας για την Κίνα πληθαίνουν, καθώς εκκρεμούν γεωγραφικές διαφορές μεταξύ των δύο, με πιο πρόσφατες τις μνήμες των θερμών επεισοδίων στα Ιμαλάια.
Βλέποντας τη Σρι Λάνκα να είναι τόσο επιρρεπής, ώστε να ζητά μόνη της την ανάμιξη των Κινέζων στα εσωτερικά της, μέσω της υπέρμετρης δανειοδότησης, γεννώνται φόβοι για «πλεύρισμα» κι εκείνου του κράτους από τους Κινέζους. Προς αποφυγή αυτού, η Ινδία καταστρώνει σχέδια αναχαίτισης της κινεζικής επιρροής στη Σρι Λάνκα, ενώ διαμηνύει πως το Πεκίνο χειρίζεται τις καταστάσεις με τέτοιο τρόπο, ώστε, σε βάθος χρόνου, στρατηγικά να οδηγήσει τους δανειολήπτες του σε παγίδες χρεών.
Η Κίνα αποτελεί, αδιαμφισβήτητα, ένα κράτος με πολλούς εχθρούς, μα ελάχιστους φίλους. Η διεθνής απομόνωσή της, τουλάχιστον σε τομείς πλην του οικονομικού, αποτελεί μια συνειδητή επιλογή του δυτικού μπλοκ, μα και κάποιων γειτόνων της, όπως η Ινδία. Το γεωπολιτικό παιχνίδι της Σρι Λάνκα είναι υψίστης σημασίας για τα ζωτικά συμφέροντα των Κινέζων, λαμβάνοντας υπόψιν τη γεωγραφική θέση της Σρι Λάνκα για την πραγμάτωση του Belt and Road Initiative. Από πλευράς της Ινδίας, ο περιορισμός της κινεζικής ισχύος στη γειτονιά της είναι ένα από τα βαρυσήμαντα συμφέροντα της εξωτερικής πολιτικής της σήμερα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Crisis-hit Sri Lanka asks China to restructure its debt”, BBC, διαθέσιμο εδώ
- “Sri Lanka in ‘debt trap’, India’s response shows pushback against China has begun”, The Print, διαθέσιμο εδώ
- “India claws back ground lost to China in Sri Lanka”, Deccan Herald, διαθέσιμο εδώ
- “China’s Lending Comes Under Fire as Sri Lankan Debt Crisis Deepens”, The Wall Street Journal, διαθέσιμο εδώ
