Της Σοφίας Χαλκίδου,
Κατά καιρούς, η περιέργεια ωθεί το ανθρώπινο μυαλό στην αναζήτηση της πραγματικότητας, μίας έννοιας πολύπλοκης που αλλάζει ανάλογα με τα βιώματα και την οπτική γωνία του καθενός. Για πολλούς, είναι κάτι απροσδιόριστο, κάτι ασαφές, που παρεμβάλλεται μεταξύ όσων υπάρχουν και όσων προσπαθεί η φαντασία να δημιουργήσει. Για άλλους, είναι κάτι σταθερό, που ορίζεται αποκλειστικά από τα δεδομένα του περιβάλλοντος και είναι αδύνατο να παραλλαχτεί. Λίγοι είναι αυτοί που παραδέχονται, πως η «πραγματικότητα» είναι ουσιαστικά ένας συνδυασμός των δύο παραπάνω φασμάτων, γι’ αυτό και είναι ανθρωπίνως αδύνατον να την κατανοήσουν στον απόλυτο βαθμό. Ακόμα πιο λίγοι, όμως, είναι αυτοί που καταφέρνουν να χτίσουν την απεικόνιση του παραπάνω συμπεράσματος, χωρίς να αλλοτριώσουν βασικές έννοιες. Ορισμένα παραδείγματα, όπου τα αποτελέσματα αυτής της απεικόνισης είναι αξιέπαινα και αποκαλύπτουν την πιο ρεαλιστική μορφή της «πραγματικότητας», αναφέρονται παρακάτω:
Paprika (2006) :
Σκηνοθετημένη από τον Satoshi Kon, αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά anime επιστημονικής φαντασίας στην κατηγορία των ψυχολογικών θρίλερ. Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του 1993, του Yasutaka Tsutsui, αποτέλεσε την τέταρτη και τελευταία ταινία μεγάλου μήκους του Satoshi πριν τον θάνατό του, το 2010. Όταν πρώτο κυκλοφόρησε το 2006, έγινε απευθείας δεκτή με θετικά κριτικά σχόλια, κερδίζοντας το 2006 Βραβείο Επιλογής Κοινού και το 2007 Βραβείο Επιλογής Κριτικών .
Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από την κλοπή και κατάσχεση ενός επιστημονικού δημιουργήματος, που επιτρέπει τον έλεγχο και την καταγραφή ονείρων. Ενώ το gadget αυτό βρίσκεται ακόμα σε πειραματικό στάδιο, η γιατρός της ερευνητικής ομάδας Atsuko το χρησιμοποιεί, με σκοπό την ίαση ψυχικά διαταραγμένων ασθενών. Όταν η παράνομη χρήση του γίνεται γνωστή στον επαγγελματικό της χώρο, τα μηχανήματα εξαφανίζονται. Ο υπαίτιος της κλοπής τους, έχοντας ως πρόφαση την καταπάτηση της ιδιωτικότητας, προσπαθεί να σταματήσει την παραγωγή τους και να αποκτήσει τον αποκλειστικό έλεγχο της ζώνης των ονείρων. Όσο η αναζήτηση των gadget συνεχίζεται, τόσο μεγαλύτερα σχιζοφρενικά επεισόδια προκαλούνται με πρωτοβουλία του εγκληματία, με αποτέλεσμα η πνευματική υγεία των επιστημόνων να τίθεται σε κίνδυνο. Όταν πλέον η κατάσταση -στον κόσμο της ύλης- έρχεται σε αδιέξοδο, τα ηνία παίρνει η Paprika, μία γυναικεία μορφή που ζει στον κόσμο της φαντασίας και του ψυχικού φάσματος. Αν και είναι η πνευματική αντανάκλαση της Atsuko, μεταξύ τους διαφέρουν τόσο εμφανισιακά όσο και στις προσωπικότητές τους, πράγμα που δημιουργεί ερωτήματα στον θεατή.
Όσο η πλοκή εξελίσσεται, τόσο περισσότερο συγχέονται οι δυο κόσμοι και τόσο εμφανέστερη γίνεται η αμφίδρομη επιρροή τους, με αποτέλεσμα το πέπλο που τους διαχωρίζει να λεπταίνει επιτρέποντας την εισχώρηση του ενός στον άλλον. Σε πολλά σημεία της ταινίας αφήνεται να εννοηθεί πως η ακούσια συνύπαρξη της υλικής πραγματικότητας με αυτής του φανταστικού κόσμου, είναι μία κατάσταση που ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν δύναται να επεξεργαστεί 100%, γεγονός που δημιουργεί ασυναίσθητα μία ενδιάμεση κατάσταση σύγχυσης και εγκεφαλικής παράλυσης. Ακόμα και στην περίπτωση της Paprika, όπου ο διαχωρισμός της κάθε αυτής προσωπικότητάς της με αυτής της Atsuko είναι εμφανής, η επίδραση της συγχώνευσης των δύο κόσμων δημιουργεί παρενέργειες που η έμπειρη γιατρός δεν μπορεί να ελέγξει. Όταν η ζώνη των ονείρων καταλήγει να ταυτίζεται με αυτήν της υλικής πραγματικότητας, γίνεται ανακριβές το κατά πόσο ο πληθυσμός βρίσκεται σε μαζικό παραλήρημα ή οι δύο κόσμοι κατάφεραν να ενωθούν δημιουργώντας μία τρίτη διάσταση. Γενικότερα , ο σχεδιασμός της ταινίας αν και αποτελείται από μία σταθερή πλοκή, αφήνει ελεύθερα «παραθυράκια» στα οποία ο θεατής μπορεί να σχεδιάσει την δική του θεωρία, δίνοντας μία πιο πικάντικη γεύση στην κατανόηση της!
Perfect Blue (1997) :
Όπως και η προηγούμενη, έτσι κι αυτή, κατατάσσεται στην κατηγορία των ψυχολογικών θρίλερ. Με σενάριο του Sadayuki Murai και σκηνοθεσία του Satoshi Kon έλαβε βραβεία καλύτερης ταινίας φανταστικού περιεχομένου, ενώ η απήχησή της είναι μεγάλη μέχρι και σήμερα.
Από την αρχή της ταινίας, γίνεται φανερό ότι η κατανόηση της πλοκής πρόκειται να είναι κομματάκι δύσκολη, μιας και συνεχές φαινόμενο αποτελούν τόσο τα παραληρήματα της πρωταγωνίστριας όσο και οι παραισθήσεις της. Η ιστορία ξεκινάει με την j-pop idol του συγκροτήματος «CHAM» Mima Kirigoe και την στροφή της καριέρας της στον χώρο της ηθοποιίας. Έχοντας από μικρή στόχο να γίνει τραγουδίστρια και λατρεύοντας την ζωή της σαν pop idol, αυτή η αλλαγή της στοίχισε ιδιαίτερα. Σαν να μην έφτανε το γεγονός ότι παράτησε το όνειρό της για να ακολουθήσει έναν πιο προσοδοφόρο δρόμο, ένας περίεργος θαυμαστής την απειλεί για την ζωή της δημοσιεύοντας ψεύτικες φήμες και παρακολουθώντας την συστηματικά. Όσο περισσότερο βαδίζει στο καινούριο της μονοπάτι, τόσο περισσότερο μετανιώνει για τις επιλογές της και επιθυμεί να γυρίσει τον χρόνο πίσω. Οι οπαδοί της πλέον μειώνονται και τα hate comments αυξάνονται. Όταν ξεκινάνε οι παραισθήσεις της, τότε είναι που η πλοκή γίνεται ολοένα και πιο ενδιαφέρουσα. Μια σειρά δολοφονιών ακολουθεί το μονοπάτι της Mima, περιπλέκοντας την κατάσταση ακόμα περισσότερο και αφήνοντας ακαθόριστο το κατά πόσο υπεύθυνος είναι αυτός ο κρυφός ψυχοπαθής ή η ίδια η σχιζοφρένεια της ηρωίδας.
Σε πολλά σημεία της ταινίας, η πραγματικότητα φαίνεται να είναι πλήρως υποκειμενική και κατά περίπτωση επηρεασμένη από εξωτερικούς παράγοντες. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ψυχική διαταραχή της ηρωίδας, εξαιτίας του υπερβολικού της στρες, δημιουργεί τις παραισθήσεις που την τρελαίνουν. Όπως και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο εθισμός και η ψυχοπάθεια του «κρυφού θαυμαστή» οδηγούν σε παράτολμες πράξεις εκούσιες ή ακούσιες. Αυτό που δημιουργεί, όμως, αμέτρητα ερωτήματα -και έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί- είναι ορισμένες σκηνές κατά τις οποίες η ύπαρξη της ίδια της “Mima” τίθεται προς αμφιβολία. Συγκεκριμένα, το έργο στο οποίο κάνει το καλλιτεχνικό της ντεμπούτο, περιστρέφεται γύρω από μία σειρά δολοφονιών, κατά την οποία φανερώνεται πως η ηρωίδα-θύμα (την οποία υποδύεται η Mima) είναι η υπεύθυνη. Η ίδια, πάσχοντας από σχιζοφρένεια και σύνδρομο πολλαπλών προσωπικοτήτων και έχοντας υιοθετήσει την προσωπικότητα του πρώτου της θύματος, επιμένει σε μία διαφορετική ιστορία… Η πλοκή του έργου μοιάζει πολύ με την ιστορία της πρωταγωνίστριας και σε πολλές περιπτώσεις ταυτίζεται. Την όλη κατάσταση έρχεται να περιπλέξει περισσότερο μια και μοναδική σκηνή, κατά την οποία η ψυχολόγος του έργου, φαίνεται να είναι η πραγματική ψυχολόγος της “Mima” και επιβεβαιώνει την ψυχική της διαταραχή, λέγοντας πως η ασθενής έχει υιοθετήσει την προσωπικότητα μίας φανταστικής j-pop idol το έργο στο οποίο παίζει, είναι η πραγματική της ιστορία. Το κερασάκι στην τούρτα, όμως, είναι μία αναπάντεχη ανατροπή μετά από την προβολή της παραπάνω σκηνής, που κυριολεκτικά καίει κάθε εγκεφαλικό κύτταρο του θεατή, καθώς αυξάνει τις πληροφορίες και τα πιθανά σενάρια, αφήνοντας και πάλι ακαθόριστο το τι πραγματικά είναι αυτό που συμβαίνει και ποιος είναι ο ψυχοπαθής στην υπόθεση!
Σχεδόν κάθε θεατής είχε να προσθέσει έναν δικό του σχολιασμό, μία δική του θεωρία, προσπαθώντας να ξεκαθαρίσει το κατά πόσο η όλη ταινία “Perfect blue” βασίζεται όντως σε μία φτιαχτή ιστορία μίας ψυχοπαθούς δολοφόνου ή μίας j-pop idol που έπεσε θύμα παρενόχλησης ενός psycho stalker. Σε κάθε περίπτωση, όμως, γίνεται φανερά αντιληπτό πώς η πραγματικότητα στην οποία ζει ο ψυχικά διαταραγμένος ασθενής, διαφέρει από αυτήν που θεωρούν οι υπόλοιποι αληθή, χωρίς να του γίνεται ιδιαίτερα αισθητό…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
