Tης Κατερίνας Σακκούλα,
Όλοι ξέρουμε για το κίνημα της Αναγέννησης, που έλαβε χώρα στην Ευρώπη μεταξύ του 15ου και του 17ου αιώνα. Το κίνημα αυτό επέφερε ένα τεράστιο κύμα αλλαγών στην ήπειρο, όπως εκφράστηκε με την άνθηση της λογοτεχνίας, των επιστημών και των τεχνών, καθώς και την αναβίωση της μελέτης κλασικών συγγραφέων. Πόσοι, όμως, από εμάς έχουμε ακούσει για την Αφρικανική Αναγέννηση;
Ο όρος «Αφρικανική Αναγέννηση» αναφέρεται στην άποψη ότι οι κάτοικοι της Αφρικής πρέπει να ξεπεράσουν όσες δυσκολίες συναντούν στην ήπειρό τους –με κύρια πηγή των εν λόγω δυσκολιών την αποικιοκρατία– και να φτάσουν σε μία πολιτισμική, επιστημονική και οικονομική αναγέννηση. Η ιδέα εισάχθηκε για πρώτη φορά από τον Σενεγαλέζο ιστορικό –τότε, ακόμη, φοιτητή στο Παρίσι–, Cheikh Anta Diop, ο οποίος στο χρονικό διάστημα από το 1946 έως 1960 έγραψε μία σειρά από δοκίμια που αναφέρονταν στην πρόοδο της Αφρικανικής ηπείρου. Αργότερα, τα δοκίμια συλλέχθηκαν όλα μαζί, για να αποτελέσουν ένα βιβλίο με τίτλο «Προς την Αφρικανική Αναγέννηση: Δοκίμια για τον Πολιτισμό και την Ανάπτυξη» (“Towards the African Renaissance: Essays in Culture and Development”).
Το έργο του Diop χρησιμοποιήθηκε ως «πλάνο δράσης» σχεδόν τέσσερις δεκαετίες αργότερα από τον Αντιπρόεδρο της Νοτίου Αφρικής στην εποχή μετά το απαρτχάιντ, Thabo Mbeki. Τον Απρίλιο του 1997, ο Mbeki διατυπώνει τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διέπουν την Αφρικανική Αναγέννηση. Μερικά από αυτά είναι: η κοινωνική συνοχή, η δημοκρατία, η οικονομική ανάπτυξη και η εγκαθίδρυση της Αφρικής ως ενός σημαντικού «παίκτη» στα γεωπολιτικά ζητήματα. Ο ίδιος ο Mbeki δίνει πρωτίστως βάση στην παιδεία και την εκπαίδευση, έχοντας ως κύριο στόχο την αντιστροφή του φαινομένου “brain drain” στην Αφρικανική ήπειρο. Κάπως έτσι, η Αφρικανική Αναγέννηση εκτός από ένα φιλοσοφικό κίνημα απέκτησε και πολιτική πτυχή, ως ένα κίνημα που έφερνε τέλος στη βία, στον ελιτισμό, στη διαφθορά και την φτώχεια.
Το κίνημα γίνεται ιδιαίτερα αγαπητό από τους πολιτικούς της εποχής, καθώς πολλοί από αυτούς εντάσσουν στόχους του στις ατζέντες τους. Μερικοί από τους πολιτικούς που συνέδεσαν το όνομά τους με την Αφρικανική Αναγέννηση είναι ο Πρόεδρος της Ουγκάντας, Yoweri Museveni, και ο Πρόεδρος της Ρουάντας, Paul Kagame.
Προκειμένου να τιμηθεί αυτό το τεράστιο κίνημα, το 2006 ο Πρόεδρος της Σενεγάλης, Abdoulaye Wade, παρήγγειλε να χτιστεί στη Ντακάρ, πρωτεύουσα της Σενεγάλης, ένα άγαλμα που θα αποτελούσε έναν αντικατοπτρισμό του Αφρικανικού λαού. Πρόκειται για ένα χάλκινο άγαλμα 52 μέτρων σε ύψος –το μεγαλύτερο άγαλμα στην Αφρική και ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο–, που απεικονίζει μια τριμελή οικογένεια η οποία τείνει να φτάσει προς τον ουρανό, με τον πατέρα με το ένα χέρι να κρατά το μικρό παιδί του και με το άλλο να κρατάει τη γυναίκα του. Τα αποκαλυπτήρια έγιναν στις 4 Απριλίου 2010, στην 50η επέτειο της από-αποικιοποίησης της Σενεγάλης, παρουσία πολλών ηγετών από ολόκληρη την Αφρική.
Παρά τη σημασία του αγάλματος για τον Αφρικανικό λαό, η ανέγερσή του προκάλεσε αναταραχή μεταξύ των κατοίκων της Σενεγάλης. Το άγαλμα κοστίζει περίπου 27 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία θα δίδονταν σε είδος ως 30-40 εκτάρια γης, χορηγία ενός Σενεγάλου επιχειρηματία. Συγχρόνως, αντί το έργο να δοθεί σε τοπικούς καλλιτέχνες, όπως ο παγκοσμίου φήμης γλύπτης Ousmane Sow, και σε εγχώριες κατασκευαστικές εταιρίες, ανατέθηκε σε μία εταιρία από τη Βόρειο Κορέα, την Mansudae Overseas Projects. Τα παραπάνω ανάγκασαν τον λαό να κατέβει σε πορείες ελεγχόμενες από αστυνομικές δυνάμεις πριν τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος, με σκοπό να εκφράσουν τα παράπονα τους προς τον Πρόεδρο Wade.
ENΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Revisiting the African Renaissance, Oxford Research Encyclopedias, διαθέσιμο εδώ
- African Renaissance Monument, History Today, διαθέσιμο εδώ
