Της Ειρήνης Λάττα,
Ο Λευτέρης Μουρατίδης, πρωταγωνιστής της ταινίας «Το καναρινί ποδήλατο», σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Σταύρακα, είναι ένα παιδί που πηγαίνει στη Στ’ τάξη του Δημοτικού. Μα δεν είναι σαν όλα τα υπόλοιπα παιδιά. Ο Λευτέρης (Γιώργος Χάλαρης) έχει συνηθίσει να ζει απομονωμένος από τη μικρή κοινωνία του σχολείου, ακόμα και από την οικογένειά του. Έχει μεγαλώσει ακούγοντας τις κοροϊδίες των δασκάλων και των συμμαθητών του, εξαιτίας των χαμηλότερων βαθμών και των επιδόσεών του. Έχει μάθει απλά να αποδέχεται όλες τις κοροϊδίες και τις κατηγορίες του κοινωνικού του περίγυρου, πιστεύοντας πως η επίδοσή του στα μαθήματα και οι βαθμοί του, καθορίζουν και το ποιος είναι. Για την ακρίβεια, έτσι τον είχαν κάνει να πιστεύει.
Μέχρι που στο σχολείο του ήρθε ένας καινούριος δάσκαλος, ο Άρης Σιούτης (Δημήτρης Αλεξανδρής), ο οποίος και θα άλλαζε ριζικά πολλές από τις κατεστημένες πεποιθήσεις και τα στερεότυπα που κυριαρχούσαν στη σχολική κοινότητα. Ο Άρης, από τα πρώτα κιόλας μαθήματα, αντιλήφθηκε τη δυσκολία του Λευτέρη να συμβαδίσει με τα υπόλοιπα παιδιά και τη μεταχείριση που είχε από τους προηγούμενούς του δασκάλους, καθώς, όμως, και τις μεγάλες ικανότητες που επίσης κατείχε, μιας και είχε φτιάξει ολομόναχος το ποδήλατό του. Πηγαίνοντας κόντρα σε όλα τα υπάρχοντα κατεστημένα και διαφωνώντας επανειλημμένα με τους υπόλοιπους δασκάλους, τον Διευθυντή, ακόμα και με τους γονείς του Λευτέρη, αποφάσισε να μην αφήσει αυτήν την κατάσταση να συνεχιστεί.
Έτσι, λοιπόν, ο Άρης, ακολουθώντας τη συμβουλή του πατέρα του, να κάνει ό,τι εκείνος νιώθει πως είναι σωστό και να βοηθήσει τον μαθητή του, μη δίνοντας σημασία στα όσα λένε οι υπόλοιποι, ξεκίνησε να βοηθάει τον Λευτέρη και να καλύπτει σιγά σιγά τα κενά που είχε. Χάρισε απλόχερα πολλές ώρες απ’ τον χρόνο του μετά τις σχολικές ώρες, για να του κάνει μάθημα και τον εμπιστεύθηκε, τοποθετώντας τον σε θέσεις μεγάλης ευθύνης, με αποτέλεσμα να βρεθεί αντιμέτωπος με τον Διευθυντή του σχολείου για ακόμα μια φορά.
Ένα από τα ωραία σημεία της ταινίας, είναι πως δεν γίνεται η προσπάθεια να χαρακτηριστεί ο Άρης «ήρωας» ή «τέλειος δάσκαλος». Αντίθετα, υπήρχαν σημεία που και ο ίδιος, λόγω της ανθρώπινης φύσης του, έχανε την ψυχραιμία και την υπομονή του, επηρεαζόμενος και από άλλα προσωπικά του θέματα. Με τη διαφορά πως είχε το θάρρος να ζητήσει συγγνώμη από τον Λευτέρη, όταν καμιά φορά θύμωνε και έλεγε πράγματα που δεν εννοεί. Γενικώς, οι μέρες κυλούσαν ήρεμα, και ο Λευτέρης σιγά σιγά μάθαινε να διαβάζει, να γράφει, και να κάνει πράξεις. Μέχρι που ο Άρης αρρώστησε και ξαναήρθε στην τάξη ένας παλαιότερος δάσκαλος, που φυσικά άρχισε πάλι να μειώνει τον Λευτέρη, ο οποίος, εξαιτίας της πίεσης που ένιωθε, δεν απάντησε με σωστό τρόπο στις ερωτήσεις που του έθεσε εκείνος. Όλη η τάξη γελούσε με τις απαντήσεις του Λευτέρη, και ο δάσκαλος δεν έκανε τίποτα για να τους σταματήσει. Αντίθετα, τους δικαιολογούσε και υποστήριζε πως εκείνος φταίει που οι συμμαθητές του γελάνε μαζί του. Ο Λευτέρης, απογοητευμένος, έφυγε από το σπίτι, χωρίς να πει τίποτα σε κανέναν. Οι γονείς του ανησύχησαν και μίλησαν αμέσως με τον Άρη, ο οποίος δεν ήξερε τίποτα για την ξαφνική εξαφάνιση του γιου τους.
Μόλις επέστρεψε στο σχολείο, έμαθε από τους μαθητές τι έγινε όσο έλειπε, και πως αυτό ήταν και η αιτία της εξαφάνισης του συμμαθητή τους. Τότε, χωρίς να μπορεί να κρύψει άλλο την απόγνωσή του, είπε στους μαθητές του πόσο απαράδεκτη ήταν η συμπεριφορά τους όλο τον καιρό απέναντι στον Λευτέρη, και έπειτα πήγε να τον βρει. Χωρίς να αργήσει πολύ, βρήκε τον χαμένο του μαθητή, και προσπάθησε να του αναπτερώσει το ηθικό, καθιστώντας σαφές πως και εκείνος και οι συμμαθητές του είναι δίπλα του, και πως αξίζει να συνεχίσει να προσπαθεί. Η ταινία αυτή, βασισμένη σε αληθινά γεγονότα από τη ζωή του δασκάλου Άρη Σιούτη, έρχεται να μας διδάξει το πραγματικό νόημα της έννοιας του δασκάλου. Του ανθρώπου που θα είναι εκεί, πάντα, για όλα τα παιδιά του, προσαρμόζοντας το μάθημα στις ανάγκες τους και προστατεύοντας τα από τους υπόλοιπούς τους συμμαθητές, ή ακόμα και από την ίδια τους την οικογένεια, χωρίς να εστιάζει απλά στη στείρα μετάδοση γνώσεων.
Όπως είχε τονίσει και επανειλημμένες φορές μία αγαπημένη δασκάλα, και αξίζει να αναφερθεί, είναι οι τελείως διαφορετικές έννοιες του εκπαιδευτικού και του παιδαγωγού. Άκρως επαναστατική ταινία. Τη συγκεκριμένη, για τα δεδομένα της εποχής, όπου διαδραματίζεται, τη συστήνω ανεπιφύλακτα, τόσο σε παιδαγωγούς όσο και μη, καθώς πρόκειται για ένα τρανταχτό παράδειγμα ενσυναίσθησης και αγάπης, βασικών συστατικών των ανθρώπινων σχέσεων, τα οποία και καλό θα ήταν όλοι οι άνθρωποι να μην παραμελούμε, είτε βρισκόμαστε στον χώρο του σχολείου είτε όχι!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το καναρινί ποδήλατο, chiourea.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Την ταινία μπορείτε να δείτε από το YouTube, διαθέσιμη εδώ.
