17.3 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΕυρώπηΗ συμβολή της Γαλλίας στη γενοκτονία της Ρουάντα

Η συμβολή της Γαλλίας στη γενοκτονία της Ρουάντα


Της Μαριλίνας Μπούμπα,

Η Ρουάντα βρίσκεται στην Ανατολική Αφρική. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει ανακάμψει, ιδιαίτερα στον οικονομικό τομέα, η γενοκτονία, όμως, που συνέβη εκεί το 1994 έχει αφήσει βαθιά «τραύματα» στη χώρα και την κοινωνία.

Όταν περιήλθε η περιοχή στον αποικιακό έλεγχο της Γερμανίας, στα τέλη της δεκαετίας του 1800, υπήρχαν δύο μεγάλες εθνοτικές ομάδες, οι Χούτου και οι Τούτσοι. Οι δύο αυτές ομάδες ανήκαν σε διαφορετικά στρώματα κοινωνικής ιεραρχίας. Η πρώτη, ούσα και η πλειονότητα, αποτελούταν, κυρίως, από αγρότες, ενώ η δεύτερη ομάδα ήταν κτηνοτρόφοι και είχαν υψηλότερη κοινωνική θέση. Το σύστημα διακυβέρνησής τους βασίστηκε σε αυτή τη διάκριση, αρχικά από τους Γερμανούς και μετέπειτα από τους Βέλγους, οι οποίοι έδωσαν μεγαλύτερη πολιτική εξουσία στους Τούτσι που έμοιαζαν λόγω των χαρακτηριστικών τους με «Ευρωπαίους».

Η έχθρα των Χούτου κατά της άρχουσας μειοψηφίας των Τούτσι εντάθηκε και, μετά από επιθέσεις σε βάρος πολιτικών ηγετών των Χούτου το 1959, δεκάδες χιλιάδες Τούτσι δολοφονήθηκαν. Στην συνέχεια, το 1960 έγιναν δημοκρατικές εκλογές στις οποίες η πλειοψηφία των Χούτου επικράτησε. Τα επόμενα 30 χρόνια μέσα από μια σειρά πολιτικών ανακατατάξεων, οι Τούτσοι έχασαν σταδιακά την πρόσβασή τους σε διάφορα επαγγέλματα και θέσεις επιρροής.

Η γενοκτονία της Ρουάντα άφησε πίσω της 800.000 θύματα. Πηγή εικόνας: Naftemporiki.

Τον Δεκέμβρη του 1993, ο στρατηγός Ντέλερ πληροφορήθηκε πως η πανίσχυρη, πλέον, ελίτ των Χούτου σκόπευε να κρατηθεί στην εξουσία αφανίζοντας όλους τους Τούτσι. Η Γαλλία φαίνεται να είχε γνώση της αιτίας αυτού που συνέβαινε και παρείχε προς τους Χούτου ενεργή υποστήριξη, η οποία έδειχνε να έχει επίδραση στο έγκλημα. Η κύρια πρόθεσή της φαίνεται να ήταν να κρατηθεί η Ρουάντα υπό γαλλική επιρροή με κάθε κόστος, δηλαδή με την υποστήριξη εκείνων που πραγματοποιούν την γενοκτονία. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι υπήρχε εξ’ αρχής πρόθεση να διαπραχθεί η γενοκτονία.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης μιας επιτροπής ιστορικών που υποβλήθηκε στον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, υπογραμμίζεται ότι τίποτα δεν αποδεικνύει πως η Γαλλία ήταν συνένοχη της γενοκτονίας. Το έγγραφο που περιήλθε στο Γαλλικό Πρακτορείο, πριν την επίσημη δημοσιοποίηση του, επιμένει στην ευθύνη που έφερε ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Μιτεράν, ο οποίος είχε άμεση σχέση με τον Χούτου Πρόεδρο, Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα. Η σχέση αυτή σε συνδυασμό με την εθνικιστική ανάγνωση της κατάστασης από την πλευρά της Ρουάντα δικαιολόγησε την παράδοση σημαντικών όπλων και πυρομαχικών στο καθεστώς του Χαμπιαριμάνα, όπως και τη μεγάλη ανάμιξη των Γάλλων στρατιωτικών στην εκπαίδευση των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρουάντα.

Την εποχή της γενοκτονίας η Γαλλία αντέδρασε καθυστερημένα με τη στρατιωτική ανθρωπιστική επιχείρηση Turqoise, μεταξύ Ιουνίου-Αυγούστου 1994, η οποία βοήθησε να σωθούν πολλές ζωές. Μέχρι τότε, όμως, από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο του 1994, είχαν σκοτωθεί 800.000 άνθρωποι με φρικτό και βάναυσο τρόπο, κατά κύριο λόγο δολοφονήθηκαν Τούτσι αλλά και πολιτικά μετριοπαθείς Χούτου που προσπάθησαν να βοηθήσουν τους πρώτους.

Πριν από την επίσκεψη στη Ρουάντα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουήλ Μακρόν, δεξιά, καλωσορίζει τον Πρόεδρο της Ρουάντα Paul Kagame, μαζί με άλλους ηγέτες αφρικανικών κρατών στο Παρίσι. Πηγή εικόνας: The Guardian.

Οι σχέσεις του Παρισιού με το Κιγκάλι βελτιώθηκαν, όταν ανέλαβε ως πρόεδρος της Γαλλίας ο Μακρόν το 2017. Μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης, το Ελιζέ ανακοίνωσε ότι ελπίζει πως πλέον οι σχέσεις των δύο χωρών θα αναπτυχθούν και θα βελτιωθούν. Αξιωματούχοι, βέβαια, στο γραφείο του Μακρόν δηλώνουν πως η έρευνα δεν αφορούσε μόνο την βελτίωση των σχέσεων με την Ρουάντα αλλά και με ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, καθώς άλλες χώρες έχουν, επίσης, ερωτήσεις σχετικά με το πώς ενεργούσε η Γαλλία εκείνη την εποχή.

Η επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Γαλλία αντέδρασε πολύ αργά. Η έκθεση Ντικλέρτ, αυτή των 1200 σελίδων, τονίζει, κυρίως, την ευθύνη του Μιτεράν που είχε αγνοήσει τις προειδοποιήσεις περί του κινδύνου να υπάρξει μια γενοκτονία. Η έκθεση αυτή δείχνει μια επιθυμία, ακόμη και μεταξύ των ηγετών της Γαλλίας, να προωθήσουν μια καλύτερη εξήγηση αυτού που συνέβη. Ο ιστορικός Βενσάν Ντικλέρτ, πρόεδρος της επιτροπής για τη σύνταξη της έκθεσης, έχει τονίσει ότι πιστεύει πως η συγγνώμη επιβάλλεται, αν δει κανείς την εξωτερική πολιτική που ασκήθηκε στη Ρουάντα, η οποία χαρακτηρίστηκε από μεγάλη βία και αποικιοκρατική ανωτερότητα.

Φαίνεται ότι ο Μακρόν, όντως, κάνει βήματα σχετικά με την ανάπτυξη των σχέσεων των δύο χωρών, την επούλωση των τραυμάτων και την αναγνώριση των δεινών που υπέστη η Ρουάντα και γι’ αυτό, άλλωστε, είναι ο πρώτος πρόεδρος που έχει επισκεφτεί την χώρα τα τελευταία 11 χρόνια.


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

  • Ιστορικοί: Βαριά η ευθύνη της Γαλλίας για τη γενοκτονία στη Ρουάντα, Naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
  • Τα φαντάσματα της γενοκτονίας στη Ρουάντα, DW, διαθέσιμο εδώ
  • France bears ‘heavy responsibilities’ for Rwandan genocide but was not complicit, report says, Euronews, διαθέσιμο εδώ

 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Μαριλίνα Μπούμπα
Μαριλίνα Μπούμπα
Γεννήθηκε το 2000 και μεγάλωσε στο Μέτσοβο του Νομού Ιωαννίνων. Είναι τριτοετής φοιτήτρια του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ. Μιλάει αγγλικά και γαλλικά και, παράλληλα, μαθαίνει πιάνο. Στον ελεύθερο της χρόνο ασχολείται με τον αθλητισμό, κατά κύριο λόγο με το τένις και το taekwondo που έκανε από πολύ μικρή ηλικία. Στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων της βρίσκονται οι χρηματοπιστωτικές αγορές και το τραπεζικό σύστημα, ενώ θρέφει μεγάλη αδυναμία για τα διεθνή ζητήματα.